Dị Ứng Da Mặt: Nguyên Nhân Và Cách Điều Trị Nhanh Chóng

Bài viết được tư vấn chuyên môn bởi

Viện Y Dược Cổ Truyền Dân Tộc – Tradimec

Dị ứng da mặt là tình trạng da liễu phổ biến hiện nay, có thể bắt nguồn từ tình trạng dị ứng mỹ phẩm, thời tiết, thực phẩm,… Người bệnh gặp phải các triệu chứng bất thường trên da như nổi mẩn đỏ, mụn viêm, kèm theo hiện tượng châm chích, nóng rát, ngứa ngáy.

Dị ứng da mặt và nguyên nhân gây dị ứng

Dị ứng da mặt là tình trạng da liễu phổ biến hiện nay. Người bị dị ứng thường nhận thấy trên da xuất hiện nhiều nốt sần đỏ, mề đay, đôi khi phát ban hoặc lên nhiều mụn viêm,… do tiếp xúc với tác nhân gây hại từ bên ngoài hoặc vấn đề bên trong cơ thể.

Tổn thương trên da hình thành với các hình thái khác nhau, cũng như mức độ tổn thương, phạm vi ảnh hưởng trên mặt không giống nhau hoàn toàn giữa người này và người kia. Thay vào đó, tùy thuộc vào từng cơ địa, nguyên nhân gây dị ứng, các yếu tố như loại da, cách chăm sóc,… sẽ phản ánh mức độ tổn thương riêng.

Theo cấu tạo, da mặt thường mỏng và có độ nhạy cảm cao hơn các vùng da khác trên cơ thể. Vì thế da mặt rất dễ dị ứng khi gặp phải tác nhân gây kích thích. Tình trạng dị ứng da mặt thường xảy ra ở các khu vực như trán, má, cằm và mũi. Những người có cơ địa nhạy cảm, tổn thương thậm chí có thể lan ra những vùng lân cận như da đầu, da cổ hoặc tai,…

Có rất nhiều nguyên nhân gây nên tình trạng dị ứng da mặt. Trong đó có thể kể đến một số yếu tố chính như sau:

Dị ứng do vệ sinh da kém

Đây là một trong những nguyên nhân hàng đầu gây nên các vấn đề da liễu, đặc biệt là ở vùng mặt. Bởi da mặt có độ nhạy cảm cao, dễ dàng bị kích ứng khi gặp phải tác nhân gây hại. Do đó, người có thói quen vệ sinh da không sạch sẽ làm bụi bẩn, bã nhờn, tế bào chết tích tụ lại trong lỗ chân lông.

Một thời gian dài gây ra nhiều vấn đề như mụn viêm, sưng tấy,… tạo điều kiện cho vi khuẩn xâm nhập làm tình trạng dị ứng nghiêm trọng hơn. Do đó, các bác sĩ da liễu khi thăm khám và đưa ra hướng dẫn điều trị hiện tượng dị ứng nổi mẩn, mụn đỏ,… đều yêu cầu người bệnh xây dựng lại phác độ chăm sóc da với các bước làm sạch đúng đắn và phù hợp với loại da.

Dị ứng do môi trường ô nhiễm

Môi trường ô nhiễm là yếu tố bên ngoài có nguy cơ gây dị ứng da mặt, đặc biệt là những người có cơ địa nhạy cảm. Cụ thể, người sinh sống tại những nơi có điều kiện môi trường không đảm bảo, nhiều yếu tố kích thích khiến da bị suy giảm sức đề kháng, trở nên nhạy cảm hơn.

Trong đó, các yếu tố kích thích độc hại có thể kể đến như bụi mịn, hóa chất hoặc kim loại nặng,… Chúng không chỉ ảnh hưởng nghiêm trọng đến hệ hô hấp mà còn gây ra nhiều vấn dề cho da. Điển hình là tình trạng bít tác lỗ chân lông, đẩy nhanh quá trình lão hóa, phát sinh mẩn ngứa, mụn nhọt,… làm da mặt trở nên kém thẩm mỹ.

Dị ứng do thời tiết

Tình trạng dị ứng thời tiết khiến nhiều người bị viêm da, đây là nguyên nhân phổ biến gây nên tình trạng dị ứng da mặt. Lúc này, người bệnh sẽ nhận thấy làn da trở nên sần sùi, nhiều mụn, đôi khi phát ban, khô và châm chích da khó chịu khi thời tiết thay đổi bất thường.Chẳng hạn diễn ra vào thời điểm giao mùa nóng sang lạnh, nhiệt độ môi trường cao đột ngột giảm thấp,…

Đặc biệt, tình trạng dị ứng thường xảy ra ở da mặt phụ nữ, trẻ em hoặc trẻ sơ sinh cao hơn so với nam giới khi thời tiết thay đổi. Bởi, về độ dày của da thì nam giới có làn da khỏe và dày hơn nên không dễ bị kích ứng khi thời tiết thay đổi.

Dị ứng do mỹ phẩm

Dị ứng mỹ phẩm làm da mặt phát sinh nhiều tổn thương là tình trạng điển hình, khá phổ biến trong thời gian gần đây. Do hiện nay thị trường tung ra nhiều sản phẩm chăm sóc da, làm đẹp không đảm bảo chất lượng, hàng nhái, hàng giả được bày bán tràn lan. Điều này khiến cho không ít chị em mua nhầm, sử dụng và bị kích ứng.

Ngoài ra, một số trường hợp dùng sản phẩn uy tín nhưng vẫn bị dị ứng da mặt do không chọn đúng sản phẩm phù hợp với làn da. Khi đó, da bắt đầu xuất hiện các triệu chứng như bít tắc lỗ chân lông, phát ban, nổi mụn đỏ, li ti, mụn sưng viêm,… khiến nhiều chị em hoang mang.

Không chỉ ở người lớn, trẻ em cũng là đối tượng có thể bị dị ứng mỹ phẩm làm da mặt bị tổn thương. Cụ thể, một số sản phẩm có nguy cơ làm trẻ dị ứng như phấn rôm, các loại kem dưỡng ẩm,… Nhất là trường hợp trẻ sơ sinh có làn da mỏng manh, dẽ bị kích thích nếu tiếp xúc với sữa tắm, sản phẩm dưỡng da không phù hợp, có tính axit mạnh.

Dị ứng do cơ địa mẫn cảm

Ngoài những nguyên nhân kể trên dị ứng da mặt phần lớn bùng phát ở người có cơ địa mẫn cảm, theo thống kê con số lên đến 80% các trường hợp. Cụ thể, hệ thống miễn dịch của mỗi người sẽ sinh ra các kháng thể nhầm loại bỏ vi khuẩn, mầm bệnh gây hại khi xâm nhập vào cơ thể.

Tuy nhiên người có cơ địa mẫn cảm thường có hệ thống miễn dịch yếu hơn người bình thường, do đó khi gặp tác nhân gây hại dễ phát sinh phản ứng dị ứng. Dị ứng da mặt do cơ địa có thể hình thành ở giai đoạn sơ sinh. Da của bé sẽ xuất hiện các nốt mụn sữa hoặc hiện tượng phát ban đỏ trên mặt.

Tình trạng dị ứng cũng có thể xảy ra ở người trưởng thành khi tiếp xúc với dị nguyên gây kích ứng cơ thể, da mặt là vùng bùng phát phản ứng dị ứng rõ ràng nhất. Trường hợp dị ứng da mặt do cơ địa thường khó điều trị dứt điểm tuy nhiên người bệnh có thể chủ động trong công tác phòng ngừa bệnh tái phát.

Dị ứng do thức ăn

Dị ứng thức ăn là nguyên nhân gây dị ứng da mặt thường gặp. Người bệnh nhận thấy các biểu hiện bất thường như ngứa ngáy, nổi mề đay, mẩn đỏ trên da khi ăn phải thực phẩm không phù hợp.

Chẳng hạn một số loại như thịt bò, hải sản, đậu phộng, mật ong,… chúng là những thực phẩm có mức độ gây dị ứng phổ biến nhất hiện nay. Nguyên nhân là do đa phần những thực phẩm này chứa nhiều chất kháng sinh dẫn đến kích thích histamin làm bùng phát phản ứng ngoài da.

Bên cạnh những nguyên nhân kể trên, hiện tượng dị ứng da mặt có thể hình thành do một số yếu tố khác như di truyền, rối loạn nội tiết tố, căng thẳng, stress trong thời gian dài, nhiễm corticoid da,… Bạn cần sớm nhận biết và sửa chữa khắc phục sớm các vấn đề gây hại để tránh tình trạng dị ứng trở nên nghiêm trọng hơn.

Các triệu chứng khi bị dị ứng da mặt

Dị ứng da mặt thường rất dễ nhận biết, do các biểu hiện ngoài da bên ngoài đặc trưng. Thường tình trạng này sẽ xuất hiện sau khi tiếp xúc với yếu tố gây dị ứng từ vài phút đến vài giờ đồng hồ. Một số dấu hiệu như:

Da mật trở nên đỏ ửng, có cảm giác nóng rát và ngứa ngáy khó chịu.
Mụn đỏ bắt đầu xuất hiện, mọc khu trú ở các khu vực má, trán, cằm.
Xuất hiện sẩn ngứa, phát ban, mề đay trên da mặt hoặc cả với những vùng da xung quanh.
Dị ứng da mặt gây ngứa, châm chích và sưng mặt nhẹ, một số trường hợp bị bong tróc, khô và sần sùi da.

Tổn thương da mặt có thể tự thuyên giảm sau vài giờ hoặc vài ngày đối với những trường hợp dị ứng nhẹ, người bệnh khi đó không cần điều trị quá chuyên sâu. Tuy nhiên trường hợp dị ứng kéo dài, lan rộng với nhiều tổn thương có thể gây ra thâm sẹo, viêm nặng nề, lão hóa da nếu không được kiểm soát và điều trị sớm.

Dị ứng da mặt có nguy hiểm không? Bao lâu thì khỏi?

Như đã đề cập, so với phái nữ và trẻ nhỏ thì nam giới ít gặp tình trạng dị ứng da mặt hơn. Người bị dị ứng thường có các triệu chứng đa dạng, không hoàn toàn giống nhau giữa người này và người kia. Chúng thường có mức độ từ nhẹ đến trung bình và sau vài ngày sẽ bắt đầu thuyên giảm dần.

Tuy nhiên, trường hợp cơ địa quá nhạy cảm, da mặt mỏng, những người có thói quen không lành mạnh như cào gãi da thường xuyên khiến da chảy máu, trầy xước có thể tăng phản ứng viêm, hình thành thâm sẹo nặng. Không những thế, tình trạng da bị sần sùi, phát ban, ngứa ngáy,… có thể gây ra nhiều ảnh hưởng trong giao tiếp, sinh hoạt, công việc, làm suy giảm chất lượng cuộc sống.

Tình trạng dị ứng da mặt có thể thuyên giảm sau 1 – 5 ngày tùy mức độ, cơ địa và chế độ chăm sóc, điều trị của mỗi người. Trường hợp không xử lý đúng cách, dị ứng da mặt thậm chí có thể kéo dài lâu hơn, gây ra các tổn thương ngày càng nặng nề, đặc biệt có nguy cơ khó khắc phục, sửa chữa khiến người bệnh gặp nhiều mặc cảm tâm lý, ảnh hưởng nghiêm trọng đến đời sống và tinh thần.

Cách phương pháp điều trị dị ứng da mặt

Để điều trị dị ứng da mặt hiệu quả trước hết phải xem xét nguyên nhân gây bệnh và mức độ dị ứng của mỗi người. Trường hợp dị ứng nhẹ có thể áp dụng các biện pháp chăm sóc tại nhà mà không cần sử dụng thuốc hoặc các biện pháp chuyên sâu khác. Tuy nhiên với những tình trạng nặng nề hơn, da mặt viêm ngứa dữ dội nên thăm khám và điều trị theo hướng dẫn của bác sĩ da liễu. Dưới đây là các hướng điều trị khắc phục dị ứng da mặt phổ biến hiện nay:

Loại bỏ các yếu tố gây dị ứng

Việc tìm hiểu nguyên nhân gây dị ứng da mặt là bước đầu tiên cần làm khi bạn nhận thấy trên da xuất hiện các dấu hiệu bất thường. Bởi, nếu tiếp tục sử dụng thực phẩm, mỹ phẩm,… gây dị ứng, nguy cơ lan rộng tổn thương da mặt cao, khó phục hồi. Trường hợp không xác định cụ thể nguyên nhân gây kích ứng, bạn nên chủ động loại bỏ các yếu tố nguy cơ như:

Cách phương pháp điều trị dị ứng da mặt — Chủ động loại bỏ các tác nhân gây dị ứng da mặt

Không tiếp tục dung nạp những thực phẩm hoặc thức uống có khả năng gây dị ứng cho cơ thể như hải sản, các loại thịt đỏ, rượu bia, đậu phộng, sữa và các chế phẩm từ sữa, trà hoặc cà phê,…
Xem xét lại bảng thành phần của các mỹ phẩm, sản phẩm chăm sóc da mình đang dùng có phù hợp với làn da không. Đặc biệt chú ý đến các chất dễ gây kích ứng da như hương liệu, cồn, dầu khoáng, BHA, retinol,… Cần giảm liều dùng hoặc điều chỉnh tần suất sử dụng, thay đổi sản phẩm để tránh tình trạng kích ứng trở nên nghiêm trọng hơn.
Khi da mặt đang bị tổn thương, tốt hơn hết bạn nên hạn chế trang điểm ít nhất có thể. Đặc biệt tránh trang điểm quá dày, nhiều lớp phấn, sản phẩm trang điểm có thể làm da bị bít tắc, viêm nhiễm nghiêm trọng hơn.
Kiểm tra môi trường sống, làm việc có những tác nhân gây dị ứng nào không. Ngoài ra nếu cần thiết bạn nên dùng máy lọc không khí, máy tạo độ ẩm cho không gian sinh hoạt hàng ngày.
Chú ý giữ ấm cơ thể, bảo vệ làn da khi thời tiết thay đổi. Khi ra ngoài nên mang khẩu trang, sử dụng kem chống nắng, che chắn cẩn thận để hạn chế bụi bẩn, dị nguyên tiếp xúc làn da.

Áp dụng một số mẹo dân gian

Dị ứng da mặt phát sinh các triệu chứng ngứa ngáy, khô, đỏ rát da, nổi mẩn đỏ,… Trường hợp nhẹ, bạn có thể áp dụng một số mẹo dân gian để làm dịu da, hỗ trợ làm giảm các triệu chứng dị ứng. Tham khảo một vài mẹo như:

Rửa mặt và chườm đá lạnh: Khi nhận thấy da mặt xuất hiện các dấu hiệu bất thường bạn nên chú ý đến vấn đề làm sạch và giữ vệ sinh da hàng ngày để tránh tình trạng nhiễm khuẩn nghiêm trọng hơn. Sau khi đã rửa mặt sạch sẽ, bạn có thể dùng một vài viên đá lạnh bọc vào một chiếc khăn sạch mỏng chườm lên mặt để xoa dịu cảm giác khó chịu. Tuy nhiên không nên chườm quá lâu, đồng thời sử dụng đá được đông đặc từ nước lọc sạch để đảm bảo an toàn cho làn da.
Đắp gel nha đam: Nha đam chứa nhiều vitamin, chất dưỡng ẩm, chống oxy hóa. Do đó, nha đam được sử dụng rộng rãi trong lĩnh vực làm đẹp, chăm sóc da mặt. Khi bị dị ứng nhẹ, bạn có thể sử dụng phần gel trong suốt của da đam thoa lên vùng da cần điều trị khoảng 10 phút để làm dịu, làm mát và thúc đẩy quá trình phục hồi tổn thương nhanh chóng hơn. Lưu ý vấn đề vệ sinh da mặt trước và sau khi thực hiện.
Giảm dị ứng bằng khổ qua: Trái khổ qua hay còn gọi là mướp đắng chứa nhiều vitmain C giúp tăng sinh collagen, ngăn ngừa thâm và làm đều màu da. Ngoài ra, khổ qua còn chứa vitamin A giúp cải thiện sức đề kháng cho làn da, cùng với nhiều hoạt chất chống oxy hóa khác. Sử dụng khổ qua ép xay hoặc ép lấy nước, dùng đông đá để lăn mặt trị dị ứng, làm dịu da là phương pháp được nhiều người áp dụng.

Trên đây là một vài mẹo giúp xoa dịu tổn thương khi bị dị ứng da mặt. Các cách chữa phù hợp cho tình trạng nhẹ, mức độ dị ứng không quá nghiêm trọng. Trường hợp trên da mặt xuất hiện các vết thương cần thăm khám da liễu để có hướng điều trị an toàn hơn, nhằm tránh nguy cơ nhiễm trùng và biến chứng ảnh hưởng tính thẩm mỹ về sau.

Dùng thuốc điều trị

Dùng thuốc thường áp dụng đối với trường hợp dị ứng da mặt chuyển biến nghiêm trọng, triệu chứng kéo dài hơn 3 ngày không có dấu hiệu cải thiện mặc dù đã áp dụng biện pháp chăm sóc và điều trị tại nhà. Sau khi thăm khám, bác sĩ da liễu sẽ chỉ định cho bạn dùng các loại thuốc phù hợp với tình trạng, một số loại phổ biến như:

Thuốc mỡ kháng sinh: Chỉ định cho các trường hợp dị ứng da mặt kèm theo mụn trứng cá. Dùng thuốc mỡ kháng sinh có tác dụng giảm viêm, ức chế hoạt động của vi khuẩn p.acnes.
Kem bôi da chứa corticoid: Thường được chỉ định cho đối tượng dị ứng bị sưng viêm nặng. Tác dụng chính giúp giảm viêm, chống dị ứng. Thuốc có thể gây mỏng da nên người dùng chỉ sử dụng thuốc trong thời gian ngắn, không sử dụng kéo dài.
Thuốc ức chế calcineurin: Thuốc có tác dụng tác động tế bào lympho T, nhờ đó ngăn chặn được quá trình giải phóng kháng nguyên, làm giảm viêm, sưng và ngứa ngáy ngoài da. Tuy nhiên loại thuốc này có khả năng gây ung thư da, do đó thường chỉ sử dụng nếu trường hợp người bệnh không đáp ứng kem bôi da chứa corticoid.
Thuốc kháng histamin H1: Tác dụng ức chế histamin H1 giúp giảm nhẹ các triệu chứng dị ứng khó chịu.

Sử dụng thuốc theo hướng dẫn của bác sĩ, tránh trường hợp tự ý thay đổi liều dùng, kết hợp thuốc bừa bãi. Bởi da mặt là khu vực nhạy cảm, nếu điều trị sai cách có thể gây ra nhiều phản ứng phụ không mong muốn làm ảnh hưởng đến kết quả điều trị và sức khỏe làn da. Nhất là nguy cơ để lại thâm sẹo, tăng viêm nhiễm nguy hiểm.

Chăm sóc và phòng ngừa dị ứng da mặt

Chăm sóc và phòng ngừa nguy cơ dị ứng da mặt tái phát là vấn đề được chuyên gia khuyến cáo người bệnh cần lưu ý thực hiện. Đây là yếu tố giúp thúc đẩy quá trình phục hồi da và giảm thiểu rủi ro gây hại, giúp làn da khỏe mạnh hơn. Một số vấn đề như sau:

Hạn chế cào gãi, chà xát mạnh lên da mặt khi khu vực này đang bị tổn thương. Để giảm nguy cơ viêm nhiễm nặng hơn, bạn nên tránh trang điểm quá thường xuyên, trang điểm quá dày.
Kiểm soát một vài đồ ăn, thức uống có nguy cơ gây dị ứng. Ngoài ra, bạn nên hạn chế ăn những món ăn cay nóng, nhiều dầu mỡ, đồ quá ngọt hoặc quá mặn,… để làn da sớm phục hồi.
Khi đi ra ngoài nên sử dụng các biện pháp che chắn, bảo vệ da phù hợp. Đặc biệt nên sử dụng kem chống nắng, chọn loại phù hợp với làn da.
Vệ sinh và chăm sóc da hàng ngày, nên thường xuyên giặt khăn mặt, ga gối, mềm,… để hạn chế bụi bẩn bám vào da. Đặc biệt trước khi thực hiện các bước chăm sóc da và trang điểm bạn nên rửa tay sạch sẽ.
Xây dựng lối sống khoa học hơn, tránh thức khuya, ăn uống lành mạnh với nhiều rau xanh, bổ sung trái cây tươi,… Nâng cao sức đề kháng bằng tập luyện thể dục, tắm nắng sớm,…
Lựa chọn sản phẩm chăm sóc và làm đẹp có thành phần phù hợp, không chứa hương liệu hoặc các hoạt chất tẩy mạnh. Ưu tiên các sản phẩn chiết xuất từ nguyên liệu thiên nhiên, nhẹ dịu cho làn da yếu, dễ tổn thương.

Dị ứng da mặt là tình trạng thường gặp. Tuy nhiên bạn không chủ quan khi nhận thấy da xuất hiện các biểu hiện lạ. Thay vào đó bạn nên chủ động đến gặp bác sĩ da liễu nếu nhận thấy triệu chứng ngày càng nặng nề, tổn thương lan rộng và có dấu hiệu biến chứng.

Có thể bạn quan tâm:

Cách trị dị ứng da mặt bằng lòng trắng trứng gà hiệu quả bất ngờ

Cách trị dị ứng da mặt bằng khổ qua hiệu quả nhanh chóng

Cách trị dị ứng da mặt bằng mật ong đơn giản khỏi cực nhanh

Người bị dị ứng cơ địa kiêng ăn gì để bệnh không bùng phát?