Viêm Amidan Quá Phát Là Gì? Cách Nhận Biết Và Điều Trị

Bài viết được tư vấn chuyên môn bởi

Bác sĩ CK II Bác sĩ Nguyễn Thị Nhuần

Hồ Sơ Viện Y Dược Cổ Truyền Dân Tộc

Đặt lịch hẹnXem hồ sơ

Đặt lịch hẹn

×

Bác sĩ CK II Bác sĩ Nguyễn Thị Nhuần

Hồ Sơ Viện Y Dược Cổ Truyền Dân Tộc

Đặt lịch

Viêm amidan quá là dạng bệnh lý thường gặp hiện nay. Các triệu chứng khởi phát có thể bị nhầm lẫn với các dạng bệnh đường hô hấp khác khiến người bệnh chủ quan. Tuy nhiên, viêm amidan quá phát không sớm phát hiện có thể gây nhiễm trùng, ung thư vòm họng cực kỳ nguy hiểm.

Viêm amidan quá phát là gì?

Viêm amidan quá phát là hiện tượng viêm nhiễm amidan tái phát nhiều lần làm cho khu vực này bị sưng to hơn bình thường. Tình trạng này có thể xảy ra ở cùng một lúc hai bên amidan. Bệnh có thể tái đi tái lại 4 lần trong một năm. Dựa vào mức độ viêm nhiễm, tổn thương, các chuyên gia chia tình trạng viêm thành các cấp độ chính:

• Viêm amidan quá phát độ 1: Amidan sưng, hình dạng tròn và có cuống gọn. Quan sát nhận thấy chiều ngang vùng amidan mặc dù sưng nhưng với kích thước nhỏ, chỉ khoảng 1/4 khoảng cách chân trụ trước.
• Viêm amidan quá phát độ 2: Hình dạng chưa thay đổi khác với cấp độ 1. Tuy nhiên về kích thước chiều ngang vùng amidan đã có sự thay đổi lớn hơn, lúc này đã bằng khoảng 1/3 khoảng cách chân trụ trước.
• Viêm amidan quá phát độ 3: Về kích thước amidan ở cấp độ này không có nhiều thay đổi so với hai cấp độ trước đó. Chiều ngang vùng amidan nhỏ hoặc chỉ khoảng 1/2 khoảng cách chân trụ trước.
• Viêm amidan quá phát thể xơ chìm: Bề mặt amidan bị viêm trở nên gồ ghề, chằng chịch xơ trắng, trong khi đó hai mô của amidan màu đỏ sẫm trụ trước và dày lên ở vị trí trụ sau, xuất hiện phổ biến ở người trưởng thành.

Theo thống kê cho thấy, trẻ em là nhóm đối tượng dễ mắc phải tình trạng viêm amidan quá phát hơn so với người lớn. Trong tổng số bệnh nhân mắc viêm amidan, có khoảng 25% trẻ em bị bệnh tái phát nhiều lần, tỷ lệ này ở người trưởng thành chỉ chiếm từ 5% – 8%.

Chính vì thế, phụ huynh nên đặc biệt thận trọng khi nhận thấy tình trạng viêm amidan ở trẻ thường xuyên tái phát. Cần chủ động điều trị để tránh gây ra các biến chứng ảnh hưởng đến sức khỏe và sự phát triển của trẻ cả về thể chất lẫn tinh thần.

Viêm amidan quá phát do nguyên nhân nào gây ra?

Nguyên nhân gây viêm amidan tái phát cũng tương tự như nguyên nhân gây bệnh viêm amidan thông thường. Dưới đây là một trong những yếu tố nguy cơ cao có thể gây tái phát tình trạng viêm nhiễm, bạn đọc có thể tham khảo:

• Thời tiết thay đổi thất thường, nhất là chuyển từ nóng sang lạnh khiến cơ thể không kịp thích ứng dễ dẫn đến cảm lạnh hoặc các viêm nhiễm tại đường hô hấp, cụ thể là viêm amidan quá phát.
• Môi trường ô nhiễm, khói bụi, hóa chất,… khiến hệ hô hấp bị tổn thương. Nhất là trường hợp trẻ em, cơ thể chưa phát triển hoàn thiện về thể chất dễ bị ảnh hưởng.
• Vấn đề vệ sinh răng miệng không sạch sẽ, không rửa tay sạch trước khi ăn tạo điều kiện cho hại khuẩn xâm nhập gây hại cho răng miệng, khu vực hầu họng. Điều này là nguyên nhân hàng đầy gây ra các bệnh lý hô hấp, trong đó có bệnh viêm amidan.
• Ăn phải thực phẩm không phù hợp ảnh hưởng đến sức khỏe, chẳng hạn như đồ ăn cay nóng, nhiều dầu mỡ, thức uống lạnh khiến cổ họng bị viêm nhiễm.
• Sức đề kháng của cơ thể yếu dễ bị kích thích khi gặp phải dị nguyên từ môi trường, trong đó đặc biệt là các loại vi khuẩn, virus gây bệnh.
• Người đã từng bị viêm amidan hoặc viêm mũi, viêm xoang,… các bệnh lý về hô hấp có thể mắc phải tình trạng viêm amidan quá phát.

Trên đây là những yếu tố nguy có chính có thể làm tái phát tình trạng viêm nhiều lần. Bạn đọc cần xác định nguyên nhân gây bệnh để giúp quá trình điều trị hiệu quả và an toàn, phòng tránh được rủi ro bệnh tiếp tục tái phát dẫn đến các biến chứng không mong muốn.

Triệu chứng nhận biết viêm amidan quá phát

Tùy mức độ viêm mà người bệnh sẽ nhận thấy các triệu chứng nặng nhẹ khác nhau. Tình trạng viêm amidan quá phát cũng có các biểu hiện giống với viêm amidan thông thường. Người bệnh sẽ nhận thấy cơ thể có các biểu hiện như sau:

• Đau rát cổ họng, ngứa ngáy khó chịu, khi nuốt cổ họng như có vật gì gây vướng víu.
• Xuất hiện cơn ho liên tục, người bệnh có thể ho khan hoặc đôi khi có đờm nhớt.
• Hôi miệng cũng là một trong những dấu hiệu nhận biết viêm amidan quá phát. Nguyên nhân là do virus, vi khuẩn chứa khí H2S khiến hơi thở có mùi hôi. Thậm chí ngay cả khi người bệnh đã đánh răng, súc miệng kỹ cũng không giảm bớt mùi khó chịu, điều này khiến người bệnh dễ bị tự ti khi giao tiếp với người xung quan.
• Sưng amidan bất thường, có thể xảy ra ở cả hai bên amidan làm thu hẹp khoang họng gây khó khăn cho việc ăn uống.
• Khàn giọng do dây thành quản bị ảnh hưởng khi amidan bị viêm nhiễm, người bệnh có thể nhận thấy giọng nói khàn đặc hơn, đôi khi lạc giọng.

Ngoài những triệu chứng kể trên, người mắc viêm amidan quá phát còn bị mệt mỏi cơ thể, khó khăn uống do cổ họng sưng và đau rát, cân nặng cũng vì thế mà sụt giảm nhanh hơn. Bên cạnh đó, khi ngủ hơi thở lưu thông cũng trở nên khó khăn, vì thế người bệnh thường thở khò khè khó chịu khi ngủ. Khi nhận thấy triệu chứng lặp lại thường xuyên, bạn nên chủ động đến gặp bác sĩ để thăm khám và điều trị sớm.

Bệnh viêm amidan quá phát nguy hiểm như thế nào?

Viêm amidan quá phát không thể tự khỏi nếu người bệnh không kịp thời can thiệp điều trị và chăm sóc cơ thể tốt. Bệnh có thể chuyển từ giai đoạn khởi phát sang giai đoạn tiến triển xấu nhanh chóng. Khi đó, nguy cơ gây biến chứng khá cao khiến người bệnh đối mặt với nhiều rủi ro ảnh hưởng sức khỏe nghiêm trọng.

Một số trường hợp người bệnh không điều trị viêm amidan gây viêm phổi, ung thư, nhiễm trùng,… đe dọa tính mạng. Tình trạng viêm amidan quá phát được đánh giá là bệnh lý có độ nguy hiểm cao, có thể gây hại cho cả đối tượng người lớn và trẻ nhỏ. Cụ thể một số biến chứng như:

• Biến chứng tại chỗ: Sưng tấy, áp xe amidan làm người bệnh gặp phải các triệu chứng khó chịu như đau, khó nuốt, khó nói,…
• Biến chứng lân cận: Viêm amidan có thể làm vi khuẩn, virus tấn công sang các bộ phận khác nếu không kiểm soát sớm. Chẳng hạn như biến chứng làm viêm tai giữa, viêm mũi, viêm xoang, viêm thanh quản, phế quản,…
• Biến chứng toàn thân: Tình trạng bệnh chuyển biến nặng không được điều trị có thể dẫn đến viêm cầu thận, viêm khớp cấp, viêm cơ tim,… Các độc tố từ các liên cầu khuẩn khiến người bệnh gặp phải triệu chứng nặng nề hơn như nổi hạch, phát ban, đau họng, nhức đầu dữ dội,…

Vì tình trạng viêm có thể phát triển nhanh chóng, do đó bạn không nên chủ quan. Thay vào đó cần sớm can thiệp điều trị khi nhận thấy tình trạng viêm amidan tiếp tục tái phát để phòng tránh các rủi ro không mong muốn.

Phương pháp điều trị viêm amidan quá phát

Dựa vào tình trạng bệnh của mỗi người để lựa chọn phương pháp điều trị phù hợp. Dưới đây là các cách chữa viêm amidan quá phát, bạn đọc có thể tham khảo:

Điều trị tình trạng nhẹ tại nhà

Trường hợp bạn bị viêm amidan quá phát nhẹ có thể nhanh chóng kiểm soát các triệu chứng nhờ một số mẹo chữa tại nhà. Phương pháp này sử dụng chủ yếu các nguyên liệu thiên nhiên nên khá an toàn và lành tính. Một số cách như sau:

• Uống chanh – đường phèn: Chanh chứa nhiều vitamin C giúp tăng cường đề kháng cho cơ thể. Ngoài ra còn giúp tiêu viêm, kháng khuẩn cho amidan. Kết hợp chanh và đường phèn giúp xoa dịu tình trạng đau rát khó chịu ở cổ họng. Cách thực hiện đơn giản như sau: Cắt vài lát chanh mỏng hãm với nước sôi, cho đường phèn vào khuấy tan để uống, mỗi ngày dùng 2 ly để tăng cường đề kháng, hỗ trợ điều trị viêm amidan.
• Uống trà gừng: Gừng chứa nhiều chất kháng viêm, diệt khuẩn được sử dụng phổ biến trong điều trị các bệnh lý như cảm lạnh, ho, viêm họng, viêm amdian. Cách sử dụng vô cùng đơn giản, bạn chỉ cần cắt vài lát gừng hãm với nước sôi làm trà uống mỗi ngày, đặc biệt dùng khi cổ họng cảm thấy khó chịu do viêm amidan quá phát gây ra.
• Sử dụng lá diếp cá: Là loại rau ăn kèm với bữa cơm gia đình, diếp cá chứa nhiều dưỡng chất cho cơ thể. Đặc biệt là các chất kháng viêm, giúp loại bỏ vi khuẩn một cách tự nhiên, ít gây tác dụng phụ như một số loại thuốc tân dược khác. Bạn có thể ăn rau diếp cá trong bữa cơm hoặc xay lấy nước uống giúp thanh lọc cơ thể, giảm sưng viêm cổ họng.

Phương pháp điều trị viêm amidan quá phát tại nhà bằng nguyên liệu thiên nhiên giúp kiểm soát các triệu chứng khó chịu. Tuy nhiên để chữa trị dứt điểm bệnh hoàn toàn khá khó, ngoài ra hiệu quả cần một thời gian áp dụng mới nhận thấy rõ rệt do dược tính của nguyên liệu thiên nhiên không mạnh như tân dược. Do đó người bệnh nên áp dụng kiên trì và kết hợp kiểm tra y tế để theo dõi mức độ phục hồi của cơ thể.

Sử dụng thuốc Đông y

Uống thuốc Đông y chữa viêm amidan quá phát cũng là cách làm được nhiều người áp dụng. Thầy thuốc sẽ dựa vào tình trạng bệnh lý của người bệnh đưa ra chỉ dẫn phù hợp. So với tân dược, thuốc Đông y thường lành tính và ít phát sinh tác dụng phụ hơn.

Ngoài ra, Đông y chữa trị viêm amidan đi từ căn nguyên gây bệnh, chữa trị tận gốc, đồng thời thuốc còn giúp bồi bổ cơ thể, hỗ trợ khắc phục một vài vấn đề liên quan khác. Nhờ vào các vị thuốc có nguồn gốc từ thiên nhiên, đảm bảo độ an toàn, lành tính cho người bệnh khi sử dụng.

Tuy nhiên phương pháp này đòi hỏi người bệnh phải tốn nhiều thời gian cho việc sắc thuốc và sử dụng kiên trì mới nhận thấy hiệu quả rõ rệt. Để điều trị an toàn, trước khi thăm khám bạn nên tìm hiểu cơ sở Đông y, chọn địa chỉ đáng tin cậy, uy tín có thầy thuốc giỏi. Trong quá trình điều trị nên tuân thủ theo hướng dẫn của thầy thuốc, không tự ý thay đổi hoặc kết hợp thuốc bừa bãi để bảo vệ an toàn sức khỏe.

Điều trị bằng thuốc Tây y

Sử dụng thuốc Tây chữa viêm amidan quá phát cũng là hướng điều trị được nhiều người áp dụng. Với dược tính mạnh, thuốc nhanh chóng kiểm soát triệu chứng khó chịu giúp người bệnh cảm thấy thoải mái hơn. Một số loại chẳng hạn như:

• Thuốc kháng sinh: Được chỉ định phổ biến như clamoxyl augmentine, cephalexin,… trong điều trị bệnh viêm amidan. Trường bệnh có liên quan đến liên cầu tan huyết, bác sĩ có thể chỉ định thuốc kháng sinh chống liên cầu pennicilin G, thời gian sử dụng kéo dài ít nhất 14 ngày.
• Thuốc giảm xung huyết: Một số loại như alpha choay, amitase giúp cải thiện hiện tượng xung huyết, phù nề và xoa dịu tình trạng ho liên tục làm khó chịu cổ họng. Ngoài ra, bác sĩ cũng có thể chỉ định người bệnh dùng kết hợp nước súc họng để kiểm soát bệnh tốt hơn, giảm viêm amidan quá phát.
• Thuốc giảm đau: Họng bị sưng đau liên tục do viêm amidan quá phát, do đó bác sĩ thường chỉ định cho người bệnh sử dụng thuốc giảm đau, loại thường dùng là paracetamol.

Sử dụng thuốc Tây mang lại hiệu quả nhanh do dược tính của thuốc tương đối mạnh mẽ. Song song với đó khả năng phát sinh tác dụng phụ cao hơn khi dùng thuốc Đông y hoặc mẹo dân gian. Do đó, trong quá trình điều trị người bệnh nên tuân thủ theo hướng dẫn của bác sĩ, không tự ý mua và dùng thuốc bừa bãi, không thay đổi phác đồ điều trị có thể ảnh hưởng kết quả và sức khỏe.

Phẫu thuật cắt amidan

Trường hợp tình trạng viêm amidan tái phát nhiều lần, nhận thấy có thể xảy ra các nguy cơ gây hại sức khỏe, bác sĩ có thể chỉ định cắt amidan điều trị. Phẫu thuật giúp loại bỏ ổ viêm ra khỏi cơ thể, tuy nhiên chỉ áp dụng cho các trường hợp:

• Bệnh tái đi tái lại nhiều lần, trọng một năm lặp lại 7 – 8 lần hoặc nhiều hơn.
• Người bệnh có dấu hiệu biến chứng áp xe amidan, hạch viêm ở cổ, viêm xoang hoặc viêm khớp khi amidan viêm nhiễm kéo dài và thường xuyên tái phát
• Amidan phì đại làm tắc nghẽn đường thở, gây khó nuốt, khó nói, ngủ ngáy, một số trường hợp ngưng thở khi ngủ,…

Phương pháp phẫu thuật amidan giúp loại bỏ ổ viêm, tuy nhiên cũng tiềm ẩn các rủi ro nhất định. Người bệnh trước khi thực hiện sẽ được bác sĩ kiểm tra, xem xét thận trọng. Nhằm đảm bảo an toàn, người bệnh nên chọn bệnh viện uy tín, chất lượng, có bác sĩ dõi để thăm khám và điều trị.

Chăm sóc và phòng bệnh viêm amidan quá phát

Viêm amidan quá phát có thể điều trị từ giai đoạn khởi phát các triệu chứng nhẹ. Tuy nhiên bệnh có thể tái phát nhiều lần làm ảnh hưởng đến sức khỏe và sinh hoạt của người bệnh. Chính vì thế, bạn đọc nên chăm sóc và chủ động phòng ngừa bệnh tại phát, lưu ý một số vấn đề như:

• Giữ vệ sinh răng miệng hằng ngày, dùng nước muối loãng súc miệng thường xuyên để loại bỏ tác nhân gây hại xâm nhập vào cổ họng.
• Vệ sinh không gian sống, phòng ngủ, giặt chăn màn thường xuyên để hạn chế bụi bẩn, rửa tay trước khi ăn và sau khi đi vệ sinh. Khi ra ngoài nên mang khẩu trang nhất là nơi đông người, khu vực có nhiều khói bụi ô nhiễm.
• Khi thời tiết chuyển mùa nên giữ ấm cơ thể, tránh để dằm mưa, nắng khiến cơ thể bị suy nhược dễ mắc các bệnh lý về đường hô hấp.
• Ăn uống đầy đủ, bổ sung các thực phẩm chứa nhiều vitamin, khoáng chất như rau củ, trái cây tươi. Tránh ăn những món nóng, cay, đồ uống lạnh hoặc chứa cồn, chất kích thích như bia, rượu, không nên hút thuốc lá,…
• Xây dựng lối sống lành mạnh, ngủ đủ giấc, hạn chế stress, nên thường xuyên tập thể dục vận động cơ thể vừa sức để kích thích tuần hoàn máu, tăng cường đề kháng và hệ miễn dịch cho cơ thể.
• Thăm khám sức khỏe định kỳ, kiểm tra mức độ phục hồi của cơ thể và khả năng tái phát viêm amidan để có biện pháp điều trị sớm, phòng tránh các rủi ro không mong muốn.

Viêm amidan quá phát là tình trạng thường gặp, xuất hiện phổ biến ở trẻ nhỏ do sức đề kháng yếu. Bệnh có thể phát sinh các biến chứng nguy hiểm cho hệ hô hấp nếu không được điều trị sớm. Do đó, khi nhận thấy cơ thể có biểu hiện viêm tái phát nhiều lần, đặc biệt với tần suất thường xuyên hơn, bạn nên chủ động đến gặp bác sĩ để được hỗ trợ sớm.