Trào Ngược Dạ Dày Ở Trẻ Em: Nguyên Nhân Và Cách Xử Lý

Bài viết được tư vấn chuyên môn bởi

Bác sĩ Bác sĩ Nguyễn Thị Tuyết Lan

Hồ Sơ Viện Y Dược Cổ Truyền Dân Tộc

Đặt lịch hẹnXem hồ sơ

Đặt lịch hẹn

×

Bác sĩ Bác sĩ Nguyễn Thị Tuyết Lan

Hồ Sơ Viện Y Dược Cổ Truyền Dân Tộc

Đặt lịch

Trào ngược dạ dày ở trẻ em là hiện tượng khá phổ biến, không chỉ tạo cảm giác khó chịu mà còn có khả năng gây ra nhiều biến chứng, ảnh hưởng đến sự phát triển của trẻ. Ở bài viết dưới, bạn đọc hãy cùng tìm hiểu chi tiết về nguyên nhân, biểu hiện, cách xử lý và phòng ngừa tình trạng này. 

Phân loại trào ngược dạ dày ở trẻ em

Trào ngược dạ dày được hiểu là tình trạng thức ăn và acid trong dạ dày bị đẩy ngược lên thực quản, gây ra tình trạng ợ hơi, ợ chua khó chịu. Bệnh lý này có thể xuất hiện ở mọi đối tượng, bao gồm cả trẻ em với nhiều mức độ khác nhau.

Trào ngược dạ dày ở trẻ em được chia thành 2 nhóm như sau:

• Trào ngược sinh lý: Trào ngược dạ dày ở trẻ 2 tháng tuổi đến dưới 6 tháng gây ra tình trạng nôn, ói sữa nhiều lần. Tình trạng này không đáng lo ngại vì trẻ vẫn lên cân đều, hoạt động bình thường, không bị khò khè. Đặc biệt trào ngược dạ dày sinh lý sẽ giảm dần theo thời gian, chấm dứt khi trẻ được 1 tuổi.
• Trào ngược dạ dày bệnh lý: Trong trường hợp trẻ sau 1 tuổi vẫn bị nôn trớ, biếng ăn, chậm tăng cân hoặc suy dinh dưỡng, có khả năng đây là trào ngược dạ dày bệnh lý. Tình trạng này cần được xử lý từ sớm để tránh gặp biến chứng của trào ngược dạ dày nguy hiểm, do đó phụ huynh nên đưa con đến gặp bác sĩ thăm khám.

Triệu chứng trào ngược dạ dày ở trẻ em

Các dấu hiệu bé bị trào ngược dạ dày đó là:

• Trẻ nôn, ói ra sữa nhiều, qua cả đường mũi và miệng.
• Cân nặng khó tăng, biếng ăn, một số trường hợp suy dinh dưỡng hoặc thiếu máu kéo dài.
• Bé quấy khóc nhiều, thường xuyên thức giấc giữa đêm.
• Trào ngược dạ dày ở trẻ em 6 tuổi đến 8 tuổi còn bị đau phía sau xương ức kèm theo tình trạng ợ nóng, ợ chua khó chịu.
• Nhiều bé bị trào ngược dạ dày ảnh hưởng đến hệ hô hấp có biểu hiện là thở khò khè, ho, thở tím tái, nguy hiểm hơn còn bị viêm phổi, cơn ngưng thở đột ngột,…

Trào ngược dạ dày ở trẻ em có nguyên nhân do đâu?

Bé bị trào ngược dạ dày có thể do nhiều nguyên nhân khác nhau, phụ huynh cần chú ý để bảo vệ tốt nhất cho sức khỏe của con trẻ:

• Trẻ nhỏ có hệ tiêu hóa, cụ thể là dạ dày chưa phát triển hoàn thiện, đặc biệt dạ dày nằm gần phía lồng ngực hơn so với người lớn nên dễ xảy ra hiện tượng trào ngược thức ăn, acid lên trên thực quản.
• Đây là đối tượng có cơ thắt thực quản chưa ổn định, hoạt động đóng mở không hiệu quả nên thức ăn thường bị trào ngược.
• Với những trẻ đang trong giai đoạn bú sữa mẹ nhưng lại được cho sử dụng sữa ngoài, nhất là sữa bò cũng tăng nguy cơ xuất hiện trào ngược dạ dày. Lý do là bởi sữa bò được tiêu hóa chậm, bị nằm lại ở dạ dày lâu hơn và chỉ một vài tác động nhỏ cũng khiến bé bị trào ngược.
• Trẻ em thường dung nạp nguồn dinh dưỡng chủ yếu qua cháo, sữa là thực phẩm dạng lỏng, dễ lọt qua khe hở nhỏ của cơ vòng gây trào ngược dạ dày ở trẻ 2 tuổi, 3 tuổi, 4 tuổi
• Các bà mẹ thường hay cho con bú ở tư thế nằm ngang, nhất là vào ban đêm. Tuy nhiên các chuyên gia cho biết ở tư thế này, dạ dày nằm ngang, dễ khiến sữa bị trào ngược lên miệng khi vừa đi xuống dạ dày.
• Trẻ nhỏ có khả năng cao bị trào ngược dạ dày nếu mắc các bệnh lý bẩm sinh như thoát vị cơ hoành, sa dạ dày mức độ nặng, hở van tim, nhiễm trùng toàn thân, bại não,….

• Xem Thêm: 7 Cách Chữa Trào Ngược Dạ Dày Bằng Tỏi Nên Áp Dụng

Biến chứng trào ngược dạ dày ở trẻ em

Nếu trào ngược dạ dày ở trẻ em 3 – 10 tuổi diễn ra thường xuyên, không có biện pháp xử lý sớm, có khả năng gây ra những biến chứng như:

• Quá trình ăn uống bị ảnh hưởng, trẻ biếng ăn, suy dinh dưỡng, chậm lớn, thường xuyên ốm vặt.
• Nhiều trường hợp bị Barrett thực quản, tức là hiện tượng thực quản bị viêm hoặc bị hẹp khiến đường dẫn thức ăn từ miệng xuống dạ dày trở nên khó khăn hơn.
• Trẻ bị trào ngược dạ dày kéo dài có nguy cơ ho nhiều, khò khè, nếu trào ngược chuyển biến sang mức độ nặng hơn sẽ gây hen suyễn.
• Trào ngược dạ dày ở trẻ gây ra các bệnh lý về tai mũi họng và răng miệng như viêm tai, viêm xoang, còi xương, nhẹ cân, mòn răng, tác động xấu đến sự phát triển của các bé.

Cách xử lý hiệu quả

Trào ngược dạ dày ở trẻ em cần có cách xử lý khác so với trào ngược ở người lớn. Tùy từng đối tượng, mức độ bệnh mà phương pháp được áp dụng sẽ không giống nhau.

Dùng nguyên liệu tự nhiên

Sử dụng nguyên liệu tự nhiên cho trẻ bị trào ngược dạ dày là mẹo hay được nhiều phụ huynh áp dụng. Ưu điểm của phương pháp này là dùng thảo dược lành tính, an toàn cho sức khỏe của trẻ, không gây tác dụng phụ như một số thuốc trào ngược dạ dày cho bé, trong khi đó hiệu quả cải thiện khá tốt.

Tuy nhiên hạn chế khi dùng nguyên liệu tự nhiên đó là cho kết quả chậm, cần kiên trì trong thời gian dài. Hơn nữa trẻ nhỏ có thể không hợp tác với cha mẹ khi được cho dùng thảo dược để chữa bệnh.

Mẹo dân gian chữa trào ngược dạ dày ở trẻ em đó là:

• Dùng dầu dừa: Dầu dừa có chứa thành phần với khả năng kháng viêm, bên cạnh đó, hoạt chất axit lauric trong nguyên liệu này còn kích thích hệ tiêu hóa của bé hoạt động tốt. Phụ huynh lấy nửa thìa dầu dừa nguyên chất cho vào nước ấm hoặc ngũ cốc, trộn đều và cho trẻ dùng.
• Hoa cúc: Hoa cúc có tính an thần, hỗ trợ hệ tiêu hóa khỏe mạnh, hoạt động bình thường, giảm lượng axit trong dạ dày. Cho nửa thìa hoa cúc khô vào cốc, thêm nước nóng để hàm trà và cho con uống khi còn ấm.
• Dùng lá bạc hà: Bạc hà có tính mát, làm giảm hiện tượng kích ứng và đẩy lùi các triệu chứng của trào ngược axit dạ dày. Phụ huynh có thể nhỏ 1 giọt dầu bạc hà cùng 1 thìa dầu oliu để massage vùng bụng của trẻ, mỗi ngày 2 lần.

• Tìm Hiểu Thêm: Cách Chữa Trào Ngược Dạ Dày Bằng Cây Rau Mương

Thay đổi cách ăn uống, sinh hoạt

Phụ huynh có thể thay đổi cách ăn uống, sinh hoạt của con trẻ để loại bỏ dần tình trạng trào ngược dạ dày ở trẻ em.

Với trẻ nhỏ:

• Mẹ nên chia nhỏ lượng sữa trong mỗi cữ bú của trẻ, thông thường là 30 – 60ml/lần. Nếu bé có thể bú nhiều hơn 60ml/lần thì sau 60ml, mẹ bế bé ở tư thế đầu cao, vỗ nhẹ vào lưng để trẻ ợ hơi, sau đó cho bú tiếp. Chú ý không nên vác trẻ lên vai vì tư thế này gây chèn ép dạ dày, có thể làm trẻ bị ọc sữa.
• Khi con bú xong, mẹ nên đặt trẻ nằm ở tư thế đầu cao hơn so với mặt giường khoảng 30 độ để tránh trào ngược.
• Để hạn chế tình trạng trào ngược dạ dày ở trẻ em, cha mẹ có thể giảm lượng sữa trong dạ dày bằng cách làm cho sữa đặc hơn khi pha sữa mẹ hoặc sữa công thức với bột ngũ cốc hoặc bột gạo. Tuy nhiên nên tham khảo ý kiến chuyên gia trước khi thực hiện phương pháp này.

Với trẻ lớn: 

• Trong trường hợp trẻ bị trào ngược dạ dày do dị ứng với đạm sữa bò, hãy hỏi bác sĩ để đổi sang loại sữa phù hợp hơn.
• Chia nhỏ bữa ăn mỗi ngày cho con để giảm áp lực lên hệ tiêu hóa, giúp dạ dày thích nghi với lượng thức ăn của từng bữa.
• Nên thường xuyên massage cho con để cải thiện chức năng của hệ tiêu hóa và hô hấp, giảm trào ngược dạ dày.

Trào ngược dạ dày ở trẻ em khi nào gặp bác sĩ?

Hiện tượng trào ngược dạ dày ở trẻ em và trẻ sơ sinh cần sớm thăm khám bác sĩ khi có những biểu hiện sau:

• Viêm phổi.
• Tiêu chảy kéo dài.
• Nôn nhiều lần, nghiêm trọng hơn là nôn ra máu.
• Không tăng cân.
• Bị suy dinh dưỡng.
• Trẻ bỏ ăn uống, quấy khóc liên tục.
• Trẻ dưới 3 tháng tuổi bị nôn nhiều sau mỗi lần bú, ti sữa.
• Trẻ lớn thường xuyên bị ợ nóng, đau rát cổ họng và vùng giữa ngực.
• Bị đau và khó nuốt, có cảm giác thức ăn mắc kẹt ở cổ họng.
• Trẻ gặp vấn đề về hệ hô hấp như ho nhiều, thở khò khè, khàn giọng.

Xem Thêm: Top 10 Thuốc Đặc Trị Trào Ngược Dạ Dày Của Nhật Tại Việt Nam

Cách phòng ngừa tốt nhất

Để phòng ngừa tình trạng trào ngược dạ dày ở trẻ em, phụ huynh cần chú ý một số vấn đề sau:

• Cho con mặc quần áo thoải mái, thoáng mát để tránh tạo cảm giác khó chịu.
• Nên cho con nhỏ ăn trước khi đi ngủ khoảng 3 tiếng, không nên ăn gần sát giờ đi ngủ.
• Xây dựng thực đơn dinh dưỡng phù hợp cho con, ưu tiên rau xanh, trái cây, thịt cá mềm, tránh để con ăn thực phẩm có tính kích thích dạ dày, đặc biệt là nước ngọt, socola, đồ ăn chua cay.
• Nên thường xuyên massage cho con để cải thiện chức năng của hệ tiêu hóa và hô hấp, giảm trào ngược dạ dày.
• Khi tình trạng trào ngược dai dẳng không thuyên giảm, cần sớm cho con thăm khám bác sĩ.

Trào ngược dạ dày ở trẻ em có thể gây biến chứng nếu kéo dài không có biện pháp xử lý. Do đó phụ huynh không nên chủ quan, hãy cho con gặp bác sĩ để được kiểm tra và hướng dẫn cách cải thiện. Ngoài ra, cha mẹ cũng nên chú ý đến cách ăn uống, sinh hoạt hàng ngày giúp con phòng tránh trào ngược.