Viêm Khớp

Bài viết được tư vấn chuyên môn bởi

Bác sĩ CK I BÁC SĨ DOÃN HỒNG PHƯƠNG

Hồ Sơ Viện Y Dược Cổ Truyền Dân Tộc

Đặt lịch hẹnXem hồ sơ

Viêm khớp là căn bệnh xương khớp có tỷ lệ mắc cao và gây nhiều phiền toái cho sức khỏe, sinh hoạt của người bệnh. Nếu không được phát hiện và can thiệp điều trị kịp thời khiến bệnh chuyển biến thành viêm đa khớp, thậm chí làm mất khả năng vận động rất đáng lo ngại. Cùng tìm hiểu những thông tin cơ bản về căn bệnh này trong bài viết dưới đây. 

Đặt lịch hẹn

×

Bác sĩ CK I BÁC SĨ DOÃN HỒNG PHƯƠNG

Hồ Sơ Viện Y Dược Cổ Truyền Dân Tộc

Đặt lịch

Viêm khớp là gì?

Nguyên nhân viêm khớp

Các chuyên gia cho biết, không có một nguyên nhân chung nào để lý giải sự hình thành của tất cả các bệnh viêm khớp. Nhưng thực tế vẫn có thể chia các nguyên nhân gây viêm khớp làm 2 nhóm chính gồm:

• Nguyên nhân tại khớp: Bệnh viêm khớp này xảy ra do khớp bị thoái hóa, viêm sụn, bị bào mòn, sần sùi hoặc bị chấn thương... dẫn đến sự mất mô nghiêm trọng.
• Nguyên nhân ngoài khớp: Một số nguyên nhân ngoài khớp như tổn thương các thành phần bên trong khớp (viêm khớp dạng thấp), rối loạn chuyển hóa (bị gout), do hệ miễn dịch của cơ thể tấn công lớp lót bên trong khớp... khiến cho cấu trúc và hoạt động của khớp bị ảnh hưởng dẫn đến viêm.

Ngoài các nguyên nhân phổ biến vừa kể trên, hầu hết các dạng viêm khớp xảy ra là do sự kết hợp của nhiều yếu tố khác nhau như:

1. Yếu tố di truyền

Các chuyên gia cho biết, một số gen di truyền có liên quan đến một vài dạng viêm khớp. Một số bệnh lý phổ biến xảy ra do di truyền như: lupus ban đỏ, lupus ban đỏ hệ thống, viêm khớp dạng thấp, viêm cột sống dính khớp... Chính vì vậy, nếu trong gia đình có thành viên nào có tiền sử mắc các bệnh về xương khớp thì nguy cơ thế hệ tiếp theo mắc bệnh tương tự là rất cao.

2. Do tuổi tác

Tuổi tác ngày càng cao là nguy cơ làm tăng khả năng mắc bệnh viêm khớp. Lý giải tình trạng này là do cơ thể con người chúng ta sẽ dần bị thoái hóa do quá trình lão hóa tự nhiên của con người. Lúc này, xương khớp và sụn cũng không nằm ngoài sự thoái hóa này, chúng trở nên giòn hơn và dễ gãy, bào mòn lớp đệm và tăng nguy cơ mắc bệnh viêm khớp. Các chuyên gia xương khớp cho biết, bắt đầu từ độ tuổi 40 - 50 là giai đoạn phát triển của hầu hết các bệnh lý về xương khớp.

3. Do giới tính

Các dạng viêm khớp có thể xuất hiện ở bất kỳ đối tượng nào nhưng phổ biến nhất vẫn là ở nữ giới. Cụ thể có đến 60% phụ nữ mắc bệnh viêm khớp. Nhưng cũng có căn bệnh viêm khớp xảy ra chủ yếu ở đàn ông đó là bệnh gout.

4. Do bị chấn thương

Những tổn thương khớp trước đó hoặc làm việc quá sức là yếu tố càng làm tăng nguy cơ ảnh hưởng đến các khớp xương và mắc các bệnh viêm khớp. Ngoài ra, việc chơi thể thao quá mức, tay chân phải hoạt động liên tục hoặc đòi hỏi sức bền cao khiến các khớp phải chịu áp lực lớn cũng là nguyên nhân hàng đầu làm tăng nguy cơ bị viêm khớp.

5. Do thừa cân béo phì

Những người bị thừa cân béo phì được xếp vào nhóm có nguy cơ mắc bệnh viêm khớp cao. Nguyên nhân là do trọng lượng cân nặng quá khổ sẽ làm tăng áp lực cho hệ thống xương khớp, trong đó có cột sống. Nếu phải chịu đựng tình trạng này trong thời gian dài sẽ gây ra các bệnh về xương khớp như thoái hóa cột sống, viêm khớp gối, khớp háng... Chính vì vậy, những người thừa cân béo phì luôn có nguy cơ mắc bệnh cao hơn những người có cân nặng vừa phải, vóc dáng cân đối.

6. Do mắc một số bệnh lý nhiễm trùng

Một số bệnh lý nhiễm trùng như nhiễm tụ cầu khuẩn, gout, nhiễm trùng khớp...  xảy ra khi khớp hoặc xung quanh khớp bị virus hoặc vi khuẩn là nguyên nhân của sự suy giảm chức năng sụn, khớp. Chính vì vậy, những người thuộc nhóm này thường có nguy cơ mắc bệnh viêm khớp cao hơn so với người bình thường.

7. Do tính chất nghề nghiệp

Viêm khớp là căn bệnh có thể xảy ra với bất kỳ ai từ người già cho đến trẻ em và đến từ các yếu tố khác nhau, trong đó có nghề nghiệp mà bạn đang làm. Những công việc có liên quan đến lao động tay chân, cần sự linh hoạt của khớp tay, khớp chân trong thời gian dài dẫn đến sự suy yếu của xương và sụn khớp, hậu quả là gây viêm khớp.

Triệu chứng viêm khớp

Các triệu chứng của bệnh viêm khớp cũng như cách chúng xuất hiện rất khác nhau tùy theo loại viêm khớp mà bạn mắc phải. Hầu hết các trường hợp bị viêm khớp đều là mãn tính vì chúng thường xuất hiện đột ngột và biến mất nhanh sau đó, tuy nhiên tái phát nhiều lần không khỏi dứt điểm.

Tuy nhiên, nếu quan sát thấy 4 triệu chứng cơ bản  sau đây, hãy nhanh chóng đến gặp bác sĩ để được chẩn đoán và can thiệp điều trị kịp thời:

• Đau nhức: Các cơn đau nhức do viêm khớp thường xuất hiện đột ngột thành từng đợt hoặc kéo dài mà không có dấu hiệu báo trước. Đôi lúc bạn cảm thấy cơn đau chỉ ở một chỗ nhưng cũng có khi đau cùng một lúc nhiều vị trí khác nhau.
• Sưng đỏ: Khi bị viêm khớp, vùng da bên ngoài tại khớp đó sẽ bị sưng đỏ, chạm vào cảm thấy hơi ấm nóng.
• Căng cứng khớp: Đây được xem là một trong những dấu hiệu điển hình của bệnh viêm khớp, nó thường xảy ra vào buổi sáng sớm sau khi thức dậy hoặc ngồi làm việc một chỗ trong thời gian dài. Thậm chí, sau khi tập thể dục xong cũng có thể bị cứng khớp, tạo ra âm thanh lạo xạo khi cử động.
• Khó di chuyển: Người bệnh gặp khó khăn, đau nhức trong việc di chuyển, vận động và sau khi ngồi xuống đứng lên.

Ngoài những triệu chứng trên, bị viêm khớp còn có thể kèm theo một vài dấu hiệu nhận biết chung khác như sút cân, gầy ốm, phát ban, khó thở, ngứa ngáy...

Có những loại viêm khớp nào?

Trong rất nhiều loại viêm khớp thì dạng phổ biến thường gặp nhất là:

1. Viêm xương khớp (Osteoarthritis)

Đây là tình trạng xương khớp bị viêm kèm theo sự ảnh hưởng đến lớp đệm của sụn khớp, gây đau đớn và khiến người bệnh gặp khó khăn trong việc di chuyển. Thậm chí, khi bệnh diễn tiến nặng, viêm nặng, sụn bị phá hủy dẫn đến tình trạng xương ma sát, khớp bị biến dạng và lệch ra khỏi vị trí bình thường.

Ban đầu, viêm xương khớp chỉ gây ảnh hưởng đến lớp sụn của khớp khiến người bệnh gặp khó khăn trong việc di chuyển dẫn đến đau nhức, cứng khớp. Nhưng sau đó khi lớp sụn bị bào mòn, mỏng dần đi, thô ráp, gân và dây chằng phải hoạt động nhiều hơn làm hình thành gai xương và sưng tấy. Hậu quả của tình trạng mất sụn là xương cọ xát vào nhau, gây biến dạng và lệch khỏi vị trí ban đầu.

Tình trạng viêm xương khớp thường xuất hiện ở các bộ phận như cột sống, khớp bàn tay, khớp hông, khớp đầu gối... và những người từ 40 tuổi trở lên thường dễ mắc phải căn bệnh này. Tuy nhiên, cũng có những trường hợp bệnh viêm xương khớp xảy ra ở người trẻ, nhất là sau khi chấn thương.

2. Viêm khớp dạng thấp

Nếu như viêm xương khớp là bệnh do tổn thương sụn hoặc khớp sụn thì viêm khớp dạng thấp lại là bệnh có liên quan đến hệ miễn dịch trong cơ thể. Hiểu đơn giản là khi hệ thống miễn dịch của cơ thể nhầm lẫn và tấn công ngược lại đến các khớp đang bị sưng đau. Vị trí bị ảnh hưởng tổn thương đầu tiên là màng hoạt dịch rồi mới lan sang các bộ phận khác.

Khi tình trạng này lan sang các khớp xung quanh sẽ gây sưng tấy, biến dạng khớp và hậu quả cuối cùng là xương sụn bị phá hủy. Những người mắc bệnh viêm khớp dạng thấp cũng có khả năng phát triển sang nhiều vấn đề về mô, cơ trong cơ thể. Căn bệnh này thường xuất hiện chủ yếu ở những người trong độ tuổi từ 40 - 50 tuổi, phụ nữ là đối tượng có tỷ lệ mắc bệnh cao hơn gấp 3 lần so với đàn ông.

3. Một số bệnh lý khác

Bên cạnh 2 dạng viêm khớp phổ biến này, còn có nhiều dạng khác cũng phổ biến không kém cụ thể như:

• Bệnh gout: Đây là một dạng viêm khớp xuất hiện do tình trạng tích tụ acid uric trong máu và lắng đọng các tinh thể gout tại các khớp xương. Vị trí đầu tiên xuất hiện bệnh là khớp ngón cái gây sưng tấy, đau nhức và nóng đỏ dẫn đến khó khăn trong việc đi lại, sinh hoạt.
• Viêm cột sống dính khớp: Đây là tình trạng viêm kéo dài khiến cơ, xương khớp và dây chằng của cột sống bị tổn thương, hậu quả là gây ra dính khớp, cứng khớp. Ngoài ra, kèm theo đó là một số triệu chứng khác như sưng gân và các khớp lớn.
• Viêm khớp vảy nến: Bệnh lý này được xem là một trong những biến chứng kèm theo của căn bệnh vảy nến.
• Thoái hóa cột sống cổ: Thoái hóa cột sống cổ là bệnh lý phổ biến về cột sống, gây ảnh hưởng đến khớp và xương vùng cổ vô cùng đau đớn.
• Bệnh viêm khớp - ruột: Hay còn được gọi là bệnh lý đường ruột liên quan đến viêm khớp. Đây là một dạng viêm khớp mạn tính xảy ra kèm theo bệnh viêm ruột (IBD). Có 2 loại bệnh chủ yếu là bệnh Crohn và bệnh viêm loét đại tràng. Vị trí bị ảnh hưởng nhiều nhất là cột sống và các khớp ngoại biên.

• Đau cơ xơ hóa: Bệnh lý này chủ yếu gây ra đau nhức ở dây chằng, cơ và gân của cơ thể.
• Viêm khớp phản ứng: Căn bệnh thường xuất hiện sau khi bạn bị nhiễm trùng đường ruột, viêm nhiễm đường sinh dục hoặc nhiễm trùng họng.
• Bệnh Lupus: Đây là một dạng viêm khớp do rối loạn tự miễn, bệnh gây ảnh hưởng rất nhiều đến các cơ quan khác trong cơ thể.
• Viêm khớp thứ phát: Căn bệnh viêm khớp này được hình thành sau khi bị chấn thương khớp, bệnh thường xảy ra sau nhiều năm ủ bệnh.

Biến chứng nguy hiểm của bệnh viêm khớp

Các chuyên gia cho biết, bệnh viêm khớp không có khả năng gây ảnh hưởng đến tính mạng của người bệnh, tuy nhiên nó lại là nguyên nhân trực tiếp gây ra những hậu quả nghiêm trọng về sức khỏe, suy giảm chất lượng cuộc sống. Đặc biệt, nếu không điều trị sớm sẽ gây ra rất nhiều biến chứng nguy hiểm khó phục hồi như:

• Người bệnh mất đi khả năng vận động bình thường.
• Biến dạng khớp, bại liệt hoặc teo cơ.
• Một vài dạng viêm khớp có thể kéo theo các bệnh lý về tim mạch, bệnh về đường tiêu hóa khá nguy hiểm.

Chính vì vậy, để ngăn chặn sự xuất hiện của các biến chứng người bệnh cần chủ động thăm khám và điều trị để tránh việc mất đi khả năng vận động vĩnh viễn.

Cách phòng ngừa tái phát bệnh viêm khớp

Bệnh viêm khớp gây ảnh hưởng rất nhiều đến sức khỏe và khả năng vận động vĩnh viễn của khớp. Vì vậy, bên cạnh việc thăm khám, chẩn đoán và điều trị hiệu quả, người bệnh cần chủ động thực hiện các biện pháp phòng ngừa tái phát, giảm thiểu tối đa sự đau đớn, khó chịu của người bệnh bằng các cách sau đây:

1. Xây dựng chế độ ăn uống khoa học

Việc xây dựng một chế độ ăn uống khoa học, sử dụng các loại thực phẩm lành mạnh sẽ giúp cải thiện hiệu quả tình trạng bệnh viêm khớp. Các chuyên gia dinh dưỡng khuyến khích những người bị viêm khớp cần thay đổi chế độ ăn uống và bổ sung một số loại thực phẩm như:

• Các loại canh xương hầm để bổ sung lượng collagen tự nhiên cho cơ thể. Đồng thời, trong loại thực phẩm này còn rất giàu các chất như protein, axit amin proline, glycin... để giúp tái tạo mô liên kết, tăng cường sức khỏe xương khớp.
• Ăn nhiều các loại thực phẩm giàu chất xơ như trái cây, rau xanh, ngũ cốc, các loại đậu, hạt...
• Bổ sung các loại thực phẩm chứa hàm lượng cao chất chống oxy hóa trong trái cây, rau củ...
• Ưu tiên ăn các loại thực phẩm giàu chất lưu huỳnh như hành tây, tỏi, bắp cải, măng tây... để kích thích khả năng tái tạo mô cơ và giảm tình trạng viêm khớp hiệu quả.

2. Thường xuyên vận động

Thường xuyên tập thể dục thể thao, vận động đều đặn hằng ngày với cường độ nhẹ nhàng, vừa sức, phù hợp với tình trạng cơ xương khớp hiện tại sẽ giúp các khớp linh hoạt hơn. Nếu đang trong giai đoạn vừa điều trị viêm khớp xong, bạn chỉ cần tập luyện đơn giản, nhẹ nhàng như đi bộ, tập yoga với các bài tập đơn giản như nghiêng đầu, xoay gối, xoay cổ... Nếu khỏe hơn bạn có thể tập các bộ môn vận động mạnh như bơi lội, đạp xe... để thúc đẩy sự linh hoạt của các cơ khớp.

3. Duy trì cân nặng phù hợp

Giảm cân và duy trì cân nặng phù hợp với cơ địa của bản thân để giảm thiểu nguy cơ tái phát bệnh viêm khớp. Không những vậy, cách này còn giúp giảm bớt các triệu chứng trước đó do bệnh viêm khớp gây ra.

4. Chú ý đến chất lượng giấc ngủ

Mất ngủ, khó ngủ là một trong những nguyên nhân khiến cho các triệu chứng đau nhức cơ khớp của bạn càng trở nên nghiêm trọng hơn. Chính vì vậy, hãy thực hiện mọi cách để cải thiện chất lượng giấc ngủ như ngủ đúng giờ đúng giấc, vệ sinh chăn màn gối đệm, uống trà thảo mộc an thần, không sử dụng caffein hay ăn quá no/ nhịn đói trước khi ngủ. Đồng thời, chọn một tư thế nằm ngủ phù hợp để tránh gây áp lực lên vùng cơ xương khớp đang bị tổn thương, viêm nhiễm.

5. Chủ động thăm khám và tuân thủ điều trị theo bác sĩ

Ngay khi xuất hiện các triệu chứng đau nhức, tức bệnh chưa quá nặng người bệnh nên chủ động đến các cơ sở y tế có chuyên môn để được thăm khám và chẩn đoán đúng nguyên nhân gây viêm khớp. Từ đó được các bác sĩ tư vấn hướng điều trị và phòng ngừa tái phát phù hợp. Trong quá trình điều trị cần chú ý tuân thủ tuyệt đối cách trị, không tự ý dùng thuốc hay bất kỳ cách dân gian nào để tránh gây ảnh hưởng xấu đến sức khỏe.

Viêm khớp là bệnh dễ mắc phải, dễ để lại hậu quả khó lường nếu không điều trị đúng cách. Tuy nhiên, hoàn toàn không quá khó để điều trị và phòng ngừa căn bệnh này chỉ cần người bệnh chủ động trong việc thăm khám và tuân thủ chỉ định do bác sĩ đưa ra. Hy vọng với những thông tin về viêm khớp trong bài viết trên sẽ giúp ích cho quý bạn đọc phần nào trong việc nhanh chóng thoát khỏi căn bệnh xương khớp khó chịu này.