Cập nhật lúc 05:06 - 18/08/2023
Viêm Khớp Háng Ở Trẻ Em: Nguyên Nhân, Cách Điều Trị, Phòng Ngừa
Theo dõi Viện y dược dân tộc trên
Bài viết được tư vấn chuyên môn bởi
Viêm khớp háng ở trẻ em là căn bệnh xảy ra trong giai đoạn phát triển xương khớp bị hư điểm cốt hóa. Bệnh không gây nguy hiểm cho tính mạng nhưng lại gây ảnh hưởng đến khả năng vận động của trẻ, thậm chí liệt, tàn phế nếu không điều trị kịp thời.
Viêm khớp háng ở trẻ em là gì?
Viêm khớp háng là tình trạng tổn thương dẫn đến sưng viêm, đau nhức tại khớp háng, khiến trẻ khó chịu, đau đớn và hạn chế khả năng vận động, di chuyển, thậm chí còn cản trở quá trình phát triển hệ thống xương ở trẻ, dẫn đến kém phát triển thể chất và suy giảm chất lượng cuộc sống.
Bệnh lý này thường gặp ở trẻ trong độ tuổi từ 1 – 14 tuổi, đặc biệt là giai đoạn 7 – 14 tuổi ở các bé trai. Bệnh thường khó phát hiện ngay từ ban đầu vì hầu như các bậc phụ huynh sẽ không nghĩ đến việc trẻ em có thể bị viêm khớp háng sớm và cũng không nhiều dấu hiệu cảnh báo trước đó. Chính vì vậy, hầu hết những trường hợp phát hiện thì bệnh đã vào giai đoạn muộn, có biến chứng và gây khó khăn cho việc điều trị.
Triệu chứng viêm khớp háng ở trẻ em
Như đã nói, các triệu chứng viêm khớp háng ở trẻ em thường xuất hiện khá mờ nhạt, thậm chí không có dấu hiệu nên rất khó nhận biết sớm. Bên cạnh đó, vì bệnh xảy ra ở trẻ em nên trẻ không thể miêu tả chính xác cho bố mẹ hoặc bác sĩ, nhất là khi bệnh chỉ mới ở giai đoạn đầu.
Chính vì vậy, phụ huynh cần chú ý quan sát trẻ kỹ hơn từ các sinh hoạt hằng ngày cho đến các vận động đơn giản. Sau đó nhanh chóng đưa trẻ đến bệnh viện khám ngay nếu phát hiện các triệu chứng sau:
- Trẻ thường xuyên than đau nhức khớp háng và gặp khó khăn mỗi khi vận động.
- Chân bước khập khiễng, ngồi xổm khó khăn, khó khăn khi xoay khớp háng.
- Sưng nhức xương chậu, khớp háng. Cơn đau nhức thường xuất hiện khi trẻ ngồi một chỗ quá lâu hoặc sau khi ngủ dậy.
- Khi sờ vào những khu vực bị sưng viêm có cảm giác mềm, hơi lún tay và đau buốt hơn.
- Kèm theo đó là một số triệu chứng toàn thân như sốt cao (khi khớp háng đã bị sưng viêm), rối loạn tiêu hóa (gây chán ăn, nôn mửa, sụt cân), viêm nhiễm tai mũi họng…
Nguyên nhân gây viêm khớp háng ở trẻ em
Có rất nhiều nguyên nhân gây viêm khớp háng ở trẻ em, trong đó được chia làm 2 nhóm chính là nhóm bệnh lý và các yếu tố nguy cơ. Chi tiết như sau:
Nguyên nhân bệnh lý
- Bị bong sụn viền khớp háng: Trẻ em thường hiếu động, nghịch ngợm và hoạt động mạnh thường có nguy cơ cao bị bong sụn viền khớp háng, ẫn đến đau nhức và dần dần hình thành viêm khớp háng lúc nào không biết.
- Thoái hóa khớp háng: Tình trạng thoái hóa khớp háng ở trẻ em thường ít xảy ra và hầu hết trường hợp trẻ bị thoái hóa đều do bẩm sinh.
- Các bệnh lý tự miễn: Một số bệnh lý tự miễn như lupus ban đỏ, viêm khớp háng dạng thấp ở trẻ vị thành niên… có khả năng làm tăng nguy cơ bị viêm khớp háng. Lúc này, hệ miễn dịch tấn công ngược lại các tế bào khỏe mạnh trong cơ thể, trong đó có các tế bào xương khớp háng.
- Một số bệnh lý xương khớp khác: Ngoài những nguyên nhân bệnh lý vừa kể trên thì viêm khớp háng ở trẻ em cũng có liên quan đến một số bệnh lý xương khớp khác như viêm khớp vảy nến, ung thư xương, viêm bao hoạt dịch khớp háng, hội chứng Legg-Calve-Perthes, viêm xương tủy…
Các yếu tố nguy cơ gây
- Chấn thương: Trẻ em rất nghịch ngợm, chạy nhảy mạnh nên dễ bị chấn thương, đặc biệt là khớp háng bị tổn thương, đau nhức dẫn đến viêm khớp háng ở trẻ em.
- Nhiễm trùng: Nhiễm trùng không phải nguyên nhân trực tiếp gây ra nhưng nó lại là yếu tố nguy cơ tiềm ẩn gây ra viêm khớp háng ở trẻ em. Loại vi khuẩn thường gặp nhất là vi khuẩn liên cầu nhóm B, chúng thường diễn tiến một cách nhanh chóng do lây lan chủ yếu qua đường máu.
- Thừa cân béo phì: Đã có rất nhiều nghiên cứu chỉ ra rằng những trẻ bị thừa cân béo phì có nguy cơ bị viêm khớp háng cao hơn so với người bình thường. Lúc này, trọng lượng cơ thể trẻ lớn hơn sức chịu đựng của khớp, lâu ngày dẫn đến tổn thương và viêm khớp.
- Do di truyền: Trong gia đình có tiền sử mắc bệnh viêm khớp nói chung hoặc viêm khớp háng nói riêng sẽ làm tăng nguy cơ trẻ mắc bệnh tương tự.
Bệnh viêm khớp háng ở trẻ nguy hiểm như thế nào?
Viêm khớp háng ở trẻ là căn bệnh xương khớp không đe dọa đến tính mạng, tuy nhiên nó ảnh hưởng không nhỏ đến khả năng vận động, quá trình phát triển và chất lượng cuộc sống của trẻ. Trường hợp không được phát hiện sớm và điều trị kịp thời sẽ gây ra nhiều biến chứng nguy hiểm như:
- Hư khớp, biến dạng khớp: Xương khớp của trẻ nhỏ vốn chưa hoàn thiện, chưa đủ chắc chắn cộng thêm việc bị tổn thương, viêm khớp khiến cho cấu trúc khớp háng bị biến dạng, tổn thương ban đầu dẫn đến việc trẻ không thể vận động đi lại bình thường, thậm chí là bại liệt.
- Viêm cục bộ: Ban đầu, tình trạng viêm chỉ diễn ra ở khớp háng, nhưng sau quá trình ủ bệnh tình trạng này sẽ lan rộng toàn bộ cơ thể, gây ảnh hưởng nặng nề đến sự phát triển của trẻ. Trong đó, biến chứng thường gặp nhất là ở nhãn cầu, gây suy giảm thị lực ở trẻ.
- Nhiễm trùng máu: Đây cũng là một trong những biến chứng thường gặp ở trẻ bị viêm khớp nhiễm khuẩn. Việc vi khuẩn xâm nhập vào trong đường máu gây nguy hiểm đến hệ thần kinh trung ương với các triệu chứng như sốt cao, nôn mửa, co giật…
Chẩn đoán viêm khớp háng ở trẻ em
Để chẩn đoán chính xác nguyên nhân và mức độ viêm khớp háng ở trẻ, bác sĩ sẽ thực hiện từng bước theo hai giai đoạn thăm khám lâm sàng và thực hiện một số xét nghiệm liên quan. Đầu tiên, bác sĩ sẽ tiến hành thăm khám kỹ để đánh giá tình trạng bệnh thông qua một số thông tin bệnh sử, thực hiện các bài test kiểm tra khả năng và phạm vi vận động của khớp háng.
Sau đó, nếu phát hiện các bất thường sẽ tiếp tục thực hiện các xét nghiệm khác như:
- Chụp X – quang: Phương pháp xét nghiệm này giúp bác sĩ dễ dàng phát hiện những tổn thương trong mô sụn, xương khớp…
- Chụp cộng hưởng từ MRI: Đây là xét nghiệm hình ảnh học cho phép quan sát chi tiết cấu trúc bên trong khớp và phát hiện các bất thường về cấu trúc khớp.
- Siêu âm khớp háng: Xét nghiệm này giúp xác định những bất thường về cấu trúc khớp.
- Xét nghiệm máu: Trường hợp trẻ mắc bệnh viêm khớp háng sẽ cho kết quả tốc độ lắng máu nhanh hơn so với bình thường. Đồng thời, xét nghiệm này cũng cho thấy phản ứng protein tăng cao hơn.
- Sinh thiết dịch khớp: Dịch khớp trong khớp háng bị viêm sẽ cho kết quả dương tính với các một số loại vi khuẩn cũng như giúp phát hiện sự bất thường của các tế bào bạch cầu.
Ngoài những biện pháp vừa kể trên thì còn rất nhiều cách khác để chẩn đoán bệnh viêm khớp háng ở trẻ em. Tùy vào từng trường hợp mà bác sĩ sẽ chỉ định thực hiện đơn lẻ hoặc kết hợp nhiều phương pháp.
Điều trị viêm khớp háng ở trẻ em bằng những cách nào?
Viêm khớp háng ở trẻ em là căn bệnh có thể điều trị được và phục hồi tốt nếu phát hiện sớm. Tùy vào mức độ bệnh nặng hay nhẹ, thể trạng sức khỏe của bệnh nhi mà bác sĩ sẽ hướng dẫn cách điều trị phù hợp. Trong đó có 3 phương pháp chính sau:
1. Điều trị bằng thuốc
Đối với trẻ nhỏ bị viêm khớp háng chủ yếu sẽ được kê đơn sử dụng các loại thuốc giảm đau nhức, kháng viêm, điển hình là loại thuốc chống viêm không steroid để vừa đạt được hiệu quả cải thiện triệu chứng tối ưu vừa giảm thiểu tác dụng phụ. Một số loại thường dùng như Aspirin, Ibuprofen 400, Naproxen… Tuy nhiên, những trường hợp bệnh nặng hơn có thể được chỉ định sử dụng Methotrexate, Corticosteroid.
Ngoài ra, bên cạnh các loại thuốc kháng sinh bố mẹ cũng nên kết hợp bổ sung thêm canxi, vitamin để hỗ trợ xương chắc khỏe. Tham khảo ý kiến của bác sĩ trước khi sử dụng để đảm bảo dùng với liều lượng phù hợp.
Lưu ý: Việc cho trẻ nhỏ sử dụng thuốc Tây là điều cần hết sức cân nhắc, chỉ sử dụng khi có chỉ định của bác sĩ và tuyệt đối tuân thủ liều dùng, không tự ý tăng liều, đặc biệt với các loại thuốc kháng sinh liều cao để tránh gây tác dụng phụ có hại cho sức khỏe của trẻ.
2. Vật lý trị liệu
Kết hợp với việc dùng thuốc, phụ huynh nên hướng dẫn cho trẻ tập một số bài tập vật lý trị liệu để rút ngắn thời gian điều trị cũng như giảm thiểu tối đa tác dụng phụ của thuốc. Phương pháp này được đánh giá cao về hiệu quả và lành tính an toàn đối với sức khỏe của trẻ. Tùy vào mức độ viêm khớp háng của từng trẻ mà bác sĩ sẽ hướng dẫn biện pháp trị liệu phù hợp.
Với những trẻ bị nhẹ có thể tập một số bài tập vận động đơn giản như giãn cơ, yoga… giúp kích thích sự phục hồi của khớp. Lưu ý bố mẹ cần giám sát trẻ khi tập để tránh việc trẻ tập sai khiến tổn thương khớp càng nặng hơn. Những trẻ bị tổn thương khớp nặng hơn có thể điều trị bằng các phương pháp hiện đại hơn như sóng ngắn, tia hồng ngoại, tắm suối khoáng, châm cứu, bấm huyệt…
3. Kết hợp chăm sóc giảm đau tại nhà
Để hỗ trợ giảm đau nhức, sưng viêm khớp háng cho trẻ, phụ huynh nên chủ động áp dụng thêm một số biện pháp giảm đau hiệu quả và đơn giản tại nhà như:
- Chườm lạnh/ chườm nóng
Các chuyên gia đã chứng minh chườm đá có khả năng làm giảm tình trạng sưng viêm, đau nhức do viêm khớp háng hiệu quả. Nhiệt độ lạnh của đá có khả năng làm giãn cơ, kích thích tuần hoàn máu đến các khớp xương, ức chế cảm thụ cơn đau, từ đó giúp trẻ thoải mái hơn, bớt đau nhức và nâng cao khả năng hoạt động của khớp. Lưu ý không áp dụng cách này cho những trường hợp đang bị cứng khớp vì sẽ càng làm tình trạng này trở nên tồi tệ hơn.
Ngoài chườm lạnh cũng có thể cho trẻ chườm ấm để tăng hiệu quả giảm đau nhức khớp. Để thực hiện bố mẹ cần chuẩn bị túi chườm hoặc chai thủy tinh đổ nước ấm vào và cho trẻ chườm. Mỗi lần chườm từ 15 – 20 phút và có thể thực hiện nhiều lần trong ngày để đạt hiệu quả tối ưu.
- Cho trẻ nghỉ ngơi nhiều hơn
Khi bị viêm khớp háng cần để trẻ nghỉ ngơi nhiều hơn để giảm bớt tổn thương cho khớp. Khi cơn đau thuyên giảm, nghỉ ngơi nhiều sẽ giúp kích hoạt khả năng tự phục hồi xương khớp của cơ thể. Khi nằm hoặc ngồi nghỉ cần chú ý chọn tư thế phù hợp tránh tạo áp lực cho khớp háng làm bệnh càng nặng hơn.
- Vận động phù hợp
Nghỉ ngơi không đồng nghĩa với việc trẻ chỉ nằm bất động một chỗ, thay vào đó bố mẹ nên hướng dẫn trẻ tập một số động tác đơn giản hỗ trợ cải thiện khả năng vận động của khớp như duỗi chân, giãn cơ, nâng chân… Tuy nhiên, cần lưu ý chỉ được tập khi đã nghỉ ngơi được vài ngày, khớp đang dần hồi phục. Nhắc nhở trẻ nên tránh thực hiện các hoạt động chạy nhảy quá sức ảnh hưởng đến khớp háng đang bị tổn thương.
- Ăn uống khoa học
Bên cạnh các yếu tố chăm sóc từ bên ngoài, bố mẹ cũng cần chú ý đến chế độ dinh dưỡng cho trẻ đang bị viêm khớp háng. Để trẻ sớm hồi phục nên đảm bảo bổ sung đầy đủ các dưỡng chất cần thiết, đặc biệt ưu tiên các loại thực phẩm giàu dưỡng chất có lợi cho xương khớp, hỗ trợ quá trình điều trị bệnh.
Cụ thể một số dưỡng chất và thực phẩm nên cho trẻ sử dụng thường xuyên như:
- Các loại thực phẩm giàu axit béo omega-3 như cá hồi, cá ngừ, cá thu, hàu, dầu gan cá tuyết, hạnh nhân…
- Nhóm thực phẩm giàu canxi như các loại sữa, hạt, hải sản, cá, đậu nành, đậu phụ, các loại rau lá xanh, trứng…
- Thực phẩm giàu vitamin D như sữa, phô mai, nấm, lòng đỏ trứng, hải sản…
- Thực phẩm giàu vitamin C như các loại trái cây họ cam quýt, ớt chuông, bông cải xanh, đu đủ, việt quất…
- Thực phẩm giàu protein như gà, trứng, phô mai, sữa, hạnh nhân, yến mạch…
4. Phẫu thuật
Đây là phương pháp được chỉ định áp dụng cho những trường hợp bệnh tiến triển ngày càng nghiêm trọng do không đáp ứng với các biện pháp điều trị bảo tồn. Tùy vào mức độ viêm khớp háng mà trẻ sẽ được chỉ định thực hiện loại hình phẫu thuật phù hợp. Tuy nhiên, biện pháp này tiềm ẩn rất nhiều rủi ro, đặc biệt là đối với trẻ em, chính vì vậy cần hết sức cân nhắc, nghe theo lời khuyên của bác sĩ trước khi quyết định phẫu thuật.
5. Một số cách khác chữa viêm khớp háng cho trẻ
Bên cạnh các biện pháp chữa trị theo Tây y hiện đại, tùy vào từng trường hợp mà bố mẹ cũng có thể cân nhắc áp dụng các biện pháp khác như trị bệnh theo dân gian hoặc Đông y. Thường những cách này chỉ áp dụng cho trường hợp trẻ bị bệnh nhẹ, không muốn sử dụng thuốc Tây để giảm tác phụ và đặc biệt cần tham khảo trước ý kiến của bác sĩ nếu muốn cho trẻ sử dụng.
Chữa viêm khớp háng cho trẻ theo Đông y
Bài thuốc 1: Bài thuốc này dành cho những trẻ bị viêm khớp háng do bị viêm tủy xương với các triệu chứng đặc trưng như đau nhức, sốt cao. sưng viêm, bỏ ăn, sụt cân, mệt mỏi…
Cách thực hiện:
- Chuẩn bị các vị thuốc gồm xích thược, xung hòa cao, thạch xương bồ, bạch chỉ, tử kinh bì, độc hoạt.
- Sắc cùng lượng nước vừa phải và tối đa dùng 1 thang/ ngày.
Bài thuốc số 2: Viêm khớp háng ở trẻ xảy ra có liên quan đến các bệnh tự miễn, phổ biến nhất là viêm khớp dạng thấp có thể sử dụng bài thuốc này. Thuốc có khả năng cải thiện triệu chứng đau nhức và tăng cường chức năng vận động.
Cách thực hiện:
- Chuẩn bị bạch thược, liên kiều, tỳ giải, cam thảo, cương tằm, quế chi, đào nhân, ngân hoa, hy thiêm, phòng phong.
- Sắc thuốc với 2 lần nước và uống hết trong ngày.
Bài thuốc số 3: Trường hợp viêm khớp háng ở trẻ liên quan đến tình trạng nhiễm khuẩn với các triệu chứng như đau nhức, sốt cao, tiểu khó, ăn uống không ngon có thể sử dụng bài thuốc này.
Cách thực hiện:
- Chuẩn bị các vị thuốc gồm cam thảo, bạc hà, hoạt thạch, bạch thược, phòng phong, đương quy, xuyên khung, kinh giới, ma hoàng.
- Sao khô các vị thuốc đã chuẩn bị, giã nhuyễn thành bột mịn rồi đem sắc với nước và vài lát gừng tươi.
- Lọc lấy nước thuốc uống hết trong ngày. Một ngày chỉ sử dụng tối đa 6g thuốc bột.
Các bài thuốc dân gian chữa viêm khớp háng ở trẻ em
Bài thuốc dùng bột nghệ: Nghệ được nghiên cứu có chứa nhiều hoạt chất chống viêm, giảm đau tự nhiên như cucurmin, vitamin A, B3, C… Chính vì vậy, sử dụng bột nghệ đúng cách sẽ giúp cải thiện hiệu quả các triệu chứng bệnh viêm khớp háng ở trẻ.
Cách thực hiện:
- Chuẩn bị ly nước ấm 150ml, cho vào 2 thìa cà phê bột nghệ và 1 thìa cà phê mật ong.
- Khuấy đều cho hỗn hợp tan hết rồi cho trẻ uống vào buổi sáng sớm sau khi ngủ dậy.
Bài thuốc kết hợp lá ngải cứu và lá lốt: Sự kết hợp giữa hai loại dược liệu này giúp làm tăng khả năng chống viêm, giảm đau nhức khớp háng. Đặc biệt vì là ược liệu tự nhiên nên rất an toàn, đảm bảo hạn chế tối đa tác dụng phụ cho sức khỏe của trẻ.
Cách thực hiện:
- Chuẩn bị 50g lá lốt và 50g lá ngải cứu còn tươi, rửa sạch và ngâm nước muối pha loãng 15 phút rồi vớt ra để ráo.
- Cho hai loại lá này vào chảo sao nóng rồi cho vào một tấm khăn lớn, buộc chặt phần đầu lại.
- Chườm trực tiếp lên vùng háng đang bị đau nhức của trẻ.
- Mỗi lần chỉ chườm khoảng 5 – 10 phút và chú ý nhiệt độ không quá nóng để tránh gây bỏng.
Cách phòng ngừa bệnh viêm khớp háng ở trẻ em
Để giúp trẻ phòng ngừa viêm khớp háng từ sớm cũng như tăng cường sức khỏe xương khớp hằng ngày, bố mẹ cần chú ý một số vấn đề sau:
- Tạo thói quen cho trẻ tập thể dục hằng ngày với những bộ môn phù hợp để giúp xương khớp khỏe mạnh. Nên gợi ý cho trẻ tập các môn thể thao ít gây chấn thương như aerobic, bơi lội, yoga… Đồng thời, trong quá trình tập cần theo sát trẻ nếu trẻ chưa tự biết cách điều tiết sức mạnh của cơ khớp, nhờ đó giảm thiểu nguy cơ bị té ngã, va đập mạnh dẫn đến chấn thương.
- Đối với trẻ nhỏ đang trong giai đoạn phát triển xương khớp cần hết sức chú ý về thực đơn ăn uống hằng ngày. Đảm bảo bổ sung đầy đủ các dưỡng chất cần thiết, trong đó phải đủ các chất tốt cho xương như canxi, vitamin D… Bố mẹ có thể tham khảo ý kiến của bác sĩ sẽ xây dựng thực đơn ăn uống phù hợp cho trẻ ở từng độ tuổi khác nhau.
- Kiểm soát cân nặng của trẻ, đảm bảo trẻ không bị thừa cân béo phì bằng cách tạo cho trẻ thói quen ăn uống khoa học, hạn chế sử dụng các loại đồ ăn vặt nhiều dầu mỡ, đồ ngọt… Đồng thời, siêng năng tập thể dục hằng ngày để duy trì cân nặng khỏe mạnh.
Viêm khớp háng ở trẻ em là căn bệnh rất dễ gặp phải ở trẻ nhỏ và tiềm ẩn nhiều mối nguy hại nếu không được điều trị kịp thời. Lời khuyên tốt nhất cho các bậc phụ huynh là hãy luôn quan sát trẻ để sớm phát hiện các bất thường, chủ động cho trẻ thăm khám và điều trị ngay từ giai đoạn đầu của bệnh là cách tốt nhất để duy trì sự vận động khỏe mạnh cho trẻ về sau.
Có thể bạn quan tâm
TIN BÀI NÊN ĐỌC
Mới đây, Viện Y dược Cổ truyền dân tộc đã phát hiện 3 cây thuốc có khả năng xử lý viêm khớp dạng thấp hiệu quả. Các vị thuốc đã được nghiên cứu phối chế thành công trong bài thuốc xương khớp Quốc dược Phục cốt khang. Bài thuốc hiện được ứng dụng tại Trung tâm Thuốc dân tộc đã giúp rất nhiều người lành bệnh. ĐỪNG BỎ QUA...
Trở thành người đầu tiên bình luận cho bài viết này!