Cập nhật lúc 10:18 - 06/02/2023
Viêm Họng Cấp: Dấu Hiệu Và Cách Điều Trị Nhanh Chóng
Bài viết được tư vấn chuyên môn bởi
Viêm họng cấp đặc trưng bởi tình trạng niêm mạc hầu họng bị đau, sưng viêm cấp tính do vi khuẩn hoặc virus gây ra. Các triệu chứng của bệnh lý có xu hướng bùng phát cao vào mùa lạnh, giai đoạn chuyển mùa. Mặc dù khởi phát đột ngột, diễn tiến nhanh nhưng bệnh viêm họng cấp được kiểm soát tốt nếu được điều trị và chăm sóc đúng cách.
Viêm họng cấp là gì? Phân loại
Viêm họng cấp là một trong những bệnh hô hấp phổ biến. Bệnh lý đặc trưng bởi tình trạng vùng niêm mạc cổ họng bị sưng viêm cấp tính. Các biểu hiện do viêm họng cấp gây ra thường bùng phát đột ngột và có mức độ nặng hơn so với viêm họng mãn tính.
Tuy nhiên, bệnh thường đáp ứng tốt các biện pháp điều trị nên được kiểm soát nhanh chóng. VIêm họng cấp có thể bùng phát riêng hoặc đi kèm với một số bệnh lý hô hấp khác như sốt phát ban, cúm, ho gà, viêm amidan, viêm VA,…
Căn cứ vào các biểu hiện lâm sàng, viêm họng cấp được chia thành 2 loại chính:
- Viêm họng đỏ: Viêm họng đỏ là một thể của viêm họng cấp phổ biến. Bệnh bùng phát chủ yếu khi thời tiết thay đổi, vào mùa lạnh. Biểu hiện nhận biết viêm họng đỏ là toàn bộ niêm mạc họng phù nề, viêm và có màu đỏ tươi. Nguyên nhân chủ yếu dẫn đến tình trạng này là do các loại vi khuẩn, virus thường trú trong khoang miệng.
- Viêm họng do liên cầu (viêm họng có bựa trắng): Đây là thể viêm họng cấp có mức độ nặng và có thể gây ra các biến chứng nặng nề như thấp tim, viêm thận, viêm khớp,… Nguyên nhân chính gây khởi phát bệnh là do vi khuẩn liên cầu, nhất là liên cầu khuẩn tan huyết nhóm A. Ngoài khiến niêm mạc họng bị sưng đỏ, vi khuẩn còn có thể hình thành các giả màu có màu trắng ở họng.
Hầu hết các trường hợp bị viêm họng cấp tính đều ở thể viêm họng đỏ. Thể bệnh này mặc dù bùng phát ồ dạt, diễn tiến nhanh nhưng có xu hướng thuyên giảm nhanh chóng khi được sử dụng thuốc kết hợp với chăm sóc đúng cách. Ngược lại với những trường hợp viêm họng do liên cầu khuẩn, người bệnh cần tích cực điều trị nhằm phòng ngừa các biến chứng nặng nề.
Triệu chứng bệnh viêm họng cấp
Thực tế cho thấy, các triệu chứng do bệnh viêm họng cấp gây ra thường có xu hướng bùng phát đột ngột, ồ ạt, diễn tiến nhanh và dễ nhận biết hơn so với bệnh viêm họng mãn tính. Theo đó, bệnh lý có thể gây ra các triệu chứng tại chỗ (tổn thương thực thể), triệu chứng cơ năng, biểu hiện toàn thân.
Triệu chứng thực thể/ triệu chứng tại chỗ:
- Viêm họng đỏ: Vùng niêm mạc họng có hiện tượng phù nề, sung huyết và có màu đỏ tươi. Bên cạnh đó, amidan cũng có thể bị sưng, tiết dịch nhầy trong suốt hoặc có bựa trắng (ít gặp). Bệnh gây sưng hạch ở vùng cổ và kèm theo biểu hiện đau nhức, sưng hạch hàm dưới.
- Viêm họng do liên cầu: Bệnh lý đặc trưng bởi tình trạng niêm mạc amidan có bựa trắng bao phủ, lúc đầu có màu trắng kem sau đó dần chuyển thành màu xám. Các bựa trắng này xuất hiện ở thành sau họng và niêm mạc của amidan. Bên cạnh đó, niêm mạc họng và amidan bị sung huyết, có màu đỏ thẫm nhưng không phù nề. Tương tự viêm họng đỏ, viêm họng do liên cầu khuẩn gây ra thường bị sưng đau ở góc hàm dưới.
Triệu chứng cơ năng:
- Viêm họng đỏ: Lúc đầu người bệnh có cảm giác bị khô nóng ở vùng họng, sau chuyển thành cảm giác đau, mức độ sẽ tăng lên khi ho, giao tiếp, nuốt và đau lan đến vùng tai. Ngoài ra, bệnh lý còn gây khàn tiếng nhẹ, ho khan, nghẹt mũi, chảy nước mũi.
- Viêm họng do liên cầu: Bệnh lý đặc trưng bởi tình trạng đi khi nuốt, vùng hầu họng bị đau nhức và có thể gây đau nhói lên tai.
Triệu chứng toàn thân:
- Viêm họng đỏ: Sốt cao trên 39 độ C đột ngột và đi kèm với một số biểu hiện như ngủ kém, ăn uống kém, ớn lạnh.
- Viêm họng do liên cầu khuẩn: Cơ thể bị sốt nhẹ hơn so với viêm họng đỏ (dao độ từ 38 – 39 độ C), đau đầu, mệt mỏi, rét run, ớn lạnh. Các triệu chứng bệnh lý diễn biến rầm rộ khiến sức khỏe, thể trạng của người bệnh suy giảm nhanh chóng.
Các thể viêm họng cấp có đặc điểm chung là bùng phát triệu chứng đột ngột, diễn tiến nhanh chóng, ồ ạt. Bệnh lý gây sưng đỏ, phù nề niêm mạc và đi kèm với một số biểu hiện như sưng hạch kèm sốt, đau rát cổ họng, ớn lạnh.
Nguyên nhân gây ra bệnh viêm họng cấp tính
Theo các chuyên gia đầu ngành, có nhiều nguyên nhân dẫn đến viêm họng cấp, trong đó phổ biến nhất là do vi khuẩn và virus. Đây được xem là yếu tố chi phối mức độ triệu chứng cũng như tiến triển của bệnh lý. Trong đó, vi khuẩn liên cầu tan huyết nhóm A là tác nhân nguy hiểm và có thể gây ra các biến chứng nặng nề như viêm thận, thấp tim, viêm khớp,…
Một số nguyên nhân gây ra viêm họng cấp, bao gồm:
- Nguyên nhân gây viêm họng đỏ: Khởi phát chủ yếu do virus cúm, phế cầu, sởi và một số vi khuẩn thường trú trong khoang miệng.
- Nguyên nhân gây ra viêm họng bựa trắng: Vi khuẩn nhóm liên cầu, điển hình là liên cầu khuẩn tan huyết nhóm B.
Những tác nhân gây ra bệnh lý có thể tăng lên khi gặp các yếu tố thuận lợi như:
- Người mắc các bệnh hô hấp mãn tính
- Trẻ em, người có hệ miễn dịch kém
- Thường xuyên tiếp xúc với người mắc bệnh viêm nhiễm đường hô hấp cấp
- Sống và làm việc trong môi trường ô nhiễm, không khí thấp
Viêm họng cấp nguy hiểm không?
Hầu hết các trường hợp bị viêm họng cấp đều đáp ứng tốt các biện pháp điều trị. Nếu sử dụng thuốc theo chỉ định của bác sĩ chuyên khoa và chăm sóc đúng cách, bệnh lý sẽ thuyên giảm sau 7 – 10 ngày và không để lại di chứng.
Theo các bác sĩ chuyên khoa, bệnh viêm họng đỏ thường dễ điều trị và ít gây ra biến chứng hơn so với bệnh viêm họng do liên cầu. Trường hợp bệnh kéo dài dai dẳng, tái phát thường xuyên có thể chuyển thành viêm họng mãn tính và gây khó khăn cho quá trình chữa trị.
Tuy nhiên, việc chủ quan và mắc sai lầm trong quá trình điều trị, người bệnh có thể gặp phải một số biến chứng sau:
- Biến chứng viêm họng đỏ: Người bệnh có thể bị bội nhiễm phế cầu, liên cầu, tụ cầu và dẫn đến viêm phế quản, viêm mũi, viêm tai giữa
- Biến chứng viêm họng hạt do bựa trắng: Viêm thận, viêm amidan, thấp tim (xảy ra khi các triệu chứng bệnh lý kéo dài từ 2 – 3 tuần). Bên cạnh đó, bệnh còn gây ra một số biến chứng như viêm phế quản, viêm thanh quản, viêm hạch, viêm tai hoặc nghiêm trọng hơn là nhiễm trùng huyết.
Viêm họng cấp là một trong những bệnh đường hô hấp khá phổ biến ở nhiều đối tượng và độ tuổi khác nhau. Bệnh lý dễ phát sinh biến chứng nếu không được chăm sóc và điều trị đúng cách. Do đó, ngay khi nhận thấy các biểu hiện bất thường, bạn cần đến bệnh viện để được thăm khám và điều trị đúng cách.
Chẩn đoán bệnh lý
Viêm họng cấp có các biểu hiện điển hình và dễ nhận biết. Tuy nhiên, thực tế cho thấy các triệu chứng của bệnh lý thường dễ nhầm lẫn với một số bệnh đường hô hấp thường gặp. Do đó, người bệnh tránh tự ý sử dụng thuốc điều trị mà cần tìm đến bác sĩ để được chẩn đoán bệnh.
Để chẩn đoán bệnh viêm họng cấp, bác sĩ có thể yêu cầu thực hiện các kỹ thuật sau:
- Khám lâm sàng: Bác sĩ sẽ tiến hành khám cổ họng nhằm quan sát những tổn thương thực tế, đồng thời thu thập các triệu chứng mà người bệnh gặp phải. Bên cạnh đó, bác sĩ có thể yêu cầu nội soi thanh quản để loại trừ những bệnh lý có triệu chứng tương tự.
- Xét nghiệm máu: Kỹ thuật lâm sàng thường được áp dụng trong chẩn đoán viêm họng cấp và các bệnh đường hô hấp khác. Xét nghiệm máu giúp bác sĩ phát hiện được sự hiện diện của vi khuẩn thông qua số lượng bạch cầu, tốc độ lắng máu,…
- Xét nghiệm nước tiểu: Xét nghiệm nước tiểu chỉ được tiến hành khi viêm họng cấp có dấu hiệu của biến chứng viêm thận. Biến chứng này có thể nhận biết thông qua một số dấu hiệu như tiểu ra máu, nước tiểu có màu bất thường,…
Các phương pháp điều trị bệnh viêm họng cấp nhanh chóng
Mục tiêu của việc điều trị viêm họng cấp là khắc phục các triệu chứng và nâng cao thể trạng. Tuỳ thuộc vào thể bệnh và biểu hiện sẽ được chỉ định các loại thuốc điều trị khác nhau. Nếu tuân thủ chỉ định của bác sĩ chuyên khoa và chăm sóc đúng cách, bệnh lý sẽ thuyên giảm nhanh chonhs sau 7 – 10 ngày.
Dưới đây là một số phương pháp điều trị viêm họng cấp:
1. Sử dụng thuốc điều trị
Các loại thuốc được bác sĩ chỉ định trong điều trị bệnh viêm họng cấp có tác dụng làm giảm các triệu chứng, ngăn ngừa viêm nhiễm lan rộng. Trường hợp bệnh viêm họng cấp do liên cầu khuẩn và viêm họng đỏ bị bội nhiễm sẽ được bác sĩ chuyên khoa kết hợp dùng kháng sinh để kiểm soát bệnh lý.
Một số loại thuốc thường được sử dụng trong điều trị viêm họng cấp, bao gồm:
- Thuốc hạ sốt: Thuốc được sử dụng để giảm nhanh tình trạng sốt cao ở người bị viêm họng cấp và một số bệnh đường hô hấp khác. Thông thường, bác sĩ sẽ chỉ định một số loại thuốc có tác dụng hạ sốt nhanh như Paracetamol, Aspirin. Trong đó, Aspirin không chỉ định cho trẻ em dưới 12 tuổi.
- Thuốc nhỏ mũi Argyrol 5%: Thuốc là dẫn xuất của bạc nên có đặc tính sát trùng và hạn chế gây kích ứng ở niêm mạc. Thuốc thường được chỉ định để cải thiện tình trạng nghẹt mũi và chảy nước mũi ở người bị viêm họng đỏ.
- Thuốc bôi glycerin borat 5%: Thành phần chính trong thuốc có tác dụng ức chế quá trình phát triển của vi khuẩn, đồng thời làm giảm tình trạng lở loét ở niêm mạc miệng và lưỡi. Thuốc bôi glycerin borat 5% được dùng bôi trực tiếp trong cổ họng từ 1 2 lần/ ngày giúp làm giảm cơn đau rát, sưng đỏ, khó chịu do bệnh lý gây ra.
- Dung dịch sát trùng: Bên cạnh sử dụng thuốc, người bệnh có thể súc miệng bằng dung dịch sát trùng từ 2 – 3 lần/ ngày để loại bỏ vi khuẩn, làm sạch khoang miệng. Việc duy trì thói quen súc miệng với dung dịch sát trùng còn phòng ngừa viêm họng cấp tái phát và các bệnh đường hô hấp hiệu quả.
- Kháng sinh: Kháng sinh được chỉ định trong trường hợp bệnh viêm họng cấp do liên cầu và viêm họng đỏ có dấu hiệu bị bội nhiễm. Theo đó, thuốc được chỉ định sử dụng liên tục từ 5 – 10 ngày (tuỳ thuộc vào từng trường hợp) nhằm tiêu diệt vi khuẩn, đồng thời ngăn ngừa tình trạng tái nhiễm.
Bệnh viêm họng cấp thường tiến triển ồ ạt, nhanh chóng. Do đó, người bệnh cần dùng thuốc theo đúng hướng dẫn của bác sĩ chuyên khoa, không tự ý hiệu chỉnh liều dùng hoặc ngưng dùng thuốc trước thời gian chỉ định. Bên cạnh đó, chú ý những biểu hiện của cơ thể và cần thông báo cho bác sĩ ngay khi nhận thấy các biểu hiện bất thường hoặc triệu chứng nghiêm trọng theo thời gian.
2. Các biện pháp hỗ trợ
Bên cạnh sử dụng thuốc điều trị theo hướng dẫn của bác sĩ chuyên khoa, người bệnh có thể áp dụng một số biện pháp hỗ trợ tại nhà giúp cải thiện các triệu chứng viêm họng cấp, đồng thời giúp nâng cao thể trạng, tăng cường sức khỏe.
Dưới đây là một số biện pháp hỗ trợ điều trị bệnh lý:
- Dành nhiều thời gian nghỉ ngơi tại nhà từ 1 – 5 và đảm bảo ngủ đủ 8 tiếng/ ngày
- Tăng cường bổ sung nhiều nước, các loại rau xanh, trái cây giúp bù muối khoáng, vitamin cần thiết cho cơ thể.
- Vệ sinh răng miệng thường xuyên và đúng cách. Súc miệng với nước muối sát khuẩn từ 2 – 3 lần/ ngày để làm dịu cơn đau rát họng và loại bỏ các vi khuẩn, virus trong khoang miệng.
- Người bệnh có thể tận dụng một số thảo dược tự nhiên để cải thiện các triệu chứng bệnh lý như mật ong, hoa cúc, gừng tươi, bạc hà,… Những thảo dược này có tác dụng làm giảm rát họng, dịu cổ họng và cải thiện tình trạng khàn tiếng đáng kể.
- Trường hợp bị nghẹt mũi nhiều, bạn có thể xông mũi với nước ấm và một số thảo dược như sả, bạc hà, lá trầu không,… nhằm loại bỏ dịch tiết hô hấp, hỗ trợ làm giảm nguy cơ bị bội nhiễm.
- Vệ sinh tai mũi họng đúng cách và thường xuyên. Việc vệ sinh kém sẽ tạo môi trường thuận lợi để vi khuẩn lây lan và phát triển mạnh.
- Hạn chế tiếp xúc với phấn hoa, hoá chất, mạt bụi, không khí ô nhiễm, khói thuốc lá,… trong quá trình điều trị bệnh.
- Sử dụng đông trùng hạ thảo ngâm với mật ong để cải thiện các triệu chứng bệnh lý. Mỗi ngày uống từ 1 – 2 muỗng sẽ giúp làm dịu tình trạng đau rát cổ họng, giảm ho khang, tiêu đờm và dịch mũi hiệu quả.
Cách phòng ngừa viêm họng cấp hiệu quả
Bệnh viêm họng cấp và một số bệnh đường hô hấp thường bùng phát mạnh vào thời điểm giao mùa và thời tiết lạnh. Do đó, bệnh có xu hướng tái phát và chuyển sang giai đoạn mãn tính.
Để ngăn ngừa bệnh tái phát, người bệnh cần chủ động áp dụng các biện pháp sau:
- Thường xuyên vệ sinh nhà cửa để loại bỏ vi khuẩn, nấm mốc cũng như các yếu tố dị ứng có trong không khí.
- Hạn chế tiếp xúc với người bệnh viêm họng và viêm đường hô hấp cấp, vệ sinh tay bằng xà phòng sát khuẩn thường xuyên.
- Giữ ấm cơ thể, mang khẩu trang thường xuyên khi di chuyển ngoài trời, giai đoạn chuyển mùa.
- Giải quyết triệt để các ổ viêm như viêm xoang, viêm VA, viêm mũi, viêm nướu, sâu răng,… Vi khuẩn từ những cơ quan này có thể di chuyển đến amidan và phát triển ở các khe kẽ, hốc.
- Vệ sinh răng miệng đúng cách nhằm hạn chế sự xâm nhập của vi khuẩn gây hại. Đồng thời ức chế sự phát triển quá mức của vi khuẩn, virus ở khoang miệng.
- Xây dựng chế độ ăn uống, sinh hoạt điều độ giúp tăng cường sức đề kháng, nâng cao thể trạng. Trường hợp thường xuyên mắc các bệnh đường hô hấp, bạn nên bổ sung các viên uống chứa vitamin C, kẽm để tăng cường miễn dịch, giảm nguy cơ mắc bệnh.
- Khi thời tiết chuyển lạnh, bạn có thể tận dụng một số thảo dược tự nhiên như tỏi, gừng tươi, mật ong, nghệ,… để tăng cường sức đề kháng, ức chế sự phát triển quá mức của các vi khuẩn, virus trong khoang miệng.
Viêm họng cấp là một trong những bệnh hô hấp thường gặp. Các triệu chứng bệnh lý bùng phát đột ngột, tiến triển nhanh nhưng đáp ứng tốt các biện pháp điều trị và chăm sóc. Do đó, khi nhận thấy các biểu hiện bệnh lý, người bệnh cần nhanh chóng đến bệnh viện để được khám và điều trị đúng cách.
Có thể bạn quan tâm:
Dương Thị Ngọc
09/02/2023 |
0 Bình luận
Trở thành người đầu tiên bình luận cho bài viết này!