Cập nhật lúc 10:59 - 12/09/2023
Tràn Dịch Khớp Gối Ở Trẻ Em và Cách điều trị, Phòng tránh
Theo dõi Viện y dược dân tộc trên
Bài viết được tư vấn chuyên môn bởi
Tràn dịch khớp gối ở trẻ em cần được phát hiện và điều trị sớm để phòng tránh các rủi ro cho trẻ nhỏ. Nhất là trường hợp vấn đề xương khớp kéo dài ảnh hưởng đến sự phát triển về thể chất, lẫn tinh thần của trẻ. Do đó, phụ huynh nên quan sát bất thường và sớm đưa trẻ đến gặp bác sĩ thăm khám và điều trị kịp thời.
Tràn dịch khớp gối ở trẻ em là gì?
Tràn dịch khớp gối thường xảy ra ở người cao tuổi, người làm việc nặng nhọc, lạm dụng khớp gối, chấn thương,… Ngoài ra, hiện nay xu hướng tràn dịch khớp gối ở trẻ em cũng ngày càng gia tăng. Đây là bệnh lý xương khớp do hiện tượng tiết dịch ồ ạt, ứ đọng trong khớp gây tràn dịch ra ngoài ổ khớp.
Tương tự như ở người trưởng thành, trẻ em bị tràn dịch khớp gối thường có biểu hiện sưng to, nóng đỏ vùng da đầu gối. Kèm theo đó là tình trạng đau nhức khó chịu, khả năng vận động khớp gối, chạy nhảy bị hạn chế. Bố mẹ cần chủ động đưa trẻ đến gặp bác sĩ khi nhận thấy bé có các biểu hiện bất thường.
Nguyên nhân và triệu chứng tràn dịch khớp gối ở trẻ em
Tràn dịch khớp gối ở trẻ em do nhiều nguyên nhân gây ra. Cũng tương tự như ở người lớn, bé có thể bị chấn thương té ngã, tai nạn, béo phì thừa cân, viêm nhiễm khớp gối hoặc mắc các bệnh xương khớp,… gây ảnh hưởng dẫn đến tràn dịch khớp gối. Cụ thể:
- Chấn thương: Trẻ thường xuyên chạy nhảy, leo trèo có thể bị trượt ngã khiến vùng đầu gối bị chấn thương. Ngoài các vết thương bên ngoài da, xương khớp gối, bao hoạt dịch, gân, dây chằng,… bên trong có thể bị tổn thương. Lâu dần dẫn đến hiện tượng viêm nhiễm khớp gối, gây ứ đọng dịch khiến khớp sưng phồng, đau nhức.
- Viêm nhiễm: Đây là một trong những nguyên nhân chính gây tràn dịch khớp gối ở trẻ em. Hệ miễn dịch của trẻ chưa phát triển toàn diện, khớp gối dễ bị tác động từ các yếu tố bên ngoài như vi khuẩn, nấm,… xâm nhập, tấn công thông qua các vết thương hở. Nếu không vệ sinh và điều trị vết thương đúng cách, hại khuẩn phát triển ồ ạt khiến khớp gối bị viêm nhiễm, dẫn đến tình trạng sưng đau.
- Cân nặng: Những bé có cân nặng vượt mức, béo phì có nguy cơ mắc các bệnh lý xương khớp cao hơn các trẻ bình thường khác. Trọng lượng cơ thể đổ dồn xuống gây chèn ép khớp gối, lâu dần khu vực này bị tổn thương, dịch tiết ứ đọng gây tràn dịch khớp gối.
- Bệnh xương khớp: Ngoài các nguyên nhân kể trên, trẻ em có thể bị tràn dịch khớp gối do ảnh hưởng từ các bệnh lý khác, chẳng hạn bệnh viêm khớp nhiễm khuẩn, u khớp, viêm bao hoạt dịch,…
Cần xác định nguyên nhân gây bệnh để có biện pháp điều trị phù hợp, an toàn cho trẻ nhỏ. Bố mẹ nên chủ động đưa trẻ đến bệnh viện thăm khám nếu nhận thấy bé có các biểu hiện bất thường như:
- Sưng phồng và nóng đầu gối.
- Tê mỏi, đau nhức đầu gối khiến trẻ bị hạn chế vận động.
- Ngoài các biểu hiện ở khớp gối, trẻ có khả năng bị sốt cao về đêm, chán ăn, lười vận động,…
Đặc biệt là khi tràn dịch khớp gối ở trẻ em có liên quan đến nhiễm khuẩn, trẻ sẽ kèm theo các biểu hiện toàn thân. Dựa vào triệu chứng và kết quả chẩn đoán, bác sĩ sẽ đưa ra giải pháp điều trị an toàn cho bệnh nhi.
Tràn dịch khớp gối ở trẻ em có nguy hiểm không?
Tràn dịch khớp gối nói chung và tràn dịch khớp gối ở trẻ em nói riêng có thể gây ra nhiều triệu chứng khó chịu, làm ảnh hưởng đến sự phát triển bình thường của trẻ. Ngoài ra, khi bệnh tiến triển nặng, trẻ có nguy cơ gặp phải các biến chứng nghiêm trọng.
Các cơn đau dữ dội kéo dài khiến bé khó khăn khi vận động khớp, sinh hoạt hàng ngày bị gián đoạn. Bên cạnh đó, trường hợp khớp bị tổn thương bên trong không được sửa chữa, lâu dần có nguy cơ lan rộng, làm ảnh hưởng đến các cơ quan lân cận. Trẻ có thể bị bại liệt sớm hoặc đối mặt với nhiều biến chứng ảnh hưởng sức khỏe và sự phát triển.
Chính vì thế, chuyên gia khuyến cáo bố mẹ nên theo dõi và lắng nghe các bất thường của trẻ, đồng thời chủ động đưa trẻ đến bệnh viện để điều trị sớm. Không nên chủ quan, nhầm lẫn bệnh lý hoặc tự điều trị cho trẻ khi chưa xác định nguyên nhân gây đau nhức khớp gối. Trường hợp điều trị không đúng cách cũng khiến trẻ gặp phải nhiều nguy cơ.
Chẩn đoán tràn dịch khớp gối cho trẻ
Bác sĩ sẽ kiểm tra các biểu hiện lâm sàng, lắng nghe các triệu chứng mà bé đang gặp phải, đồng thời thông qua các tổn thương thực thể (nếu có) để đánh giá tình trạng trẻ đang gặp phải. Các bước kiểm tra lâm sàng, chẩn đoán tràn dịch khớp gối cho trẻ em như sau:
- Kiểm tra tình trạng sưng nóng ở khớp gối.
- Đánh giá mức độ nghiêm trọng của cơn đau.
- Kiểm tra hiện tượng tê bì, cứng khớp, dáng đi, khả năng vận động của khớp gối.
- Đo thân nhiệt nếu trẻ có biểu hiện sốt.
- Kiểm tra các biểu hiện toàn thân, thu thập thông tin tiền sử bệnh lý gia đình.
Sau đó, bác sĩ có thể chỉ định cho bệnh nhân thực hiện các phương pháp xét nghiệm liên quan khác để đưa ra chẩn đoán chính xác hơn về tình trạng trẻ đang gặp phải. Các phương pháp xét nghiệm như:
- Chụp X quang: Hình ảnh chụp cho thấy bất thường đang xảy ra tại khớp gối, mức độ tổn thương ổ khớp, đồng thời giúp bác sĩ phân biệt tràn dịch khớp gối với u xương, gãy xương hay các vấn đề khác.
- MRI: Chụp cộng hưởng từ cho kết quả tình trạng xương, ổ khớp, mô mềm quanh đầu gối. Kết quả MRI thường chi tiết, rõ nét hơn so với chụp X quang, giúp bác sĩ phát hiện sớm bệnh lý, chẩn đoán và điều trị bệnh cho bệnh nhi.
- Chụp CT: Đây là biện pháp chụp cắt lớp vi tính dành cho đối tượng không chụp X quang hay MRI hiệu quả. Ngoài ra, phương pháp này cũng được chỉ định nếu bệnh nhi có triệu chứng biến chứng nghiêm trọng do tràn dịch khớp gối gây ra.
Ngoài các biện pháp kể trên, bác sĩ có thể chỉ định dùng siêu âm khớp, hút dịch khớp phân tích, xét nghiệm máu để tìm ra nguyên nhân và xác định mức độ tổn thương trẻ đang gặp phải. Kết quả cũng giúp bác sĩ phân biệt được tràn dịch khớp với các vấn đề xương khớp khác như gãy xương, u xương, viêm khớp hoặc các chấn thương thông thường khác.
Điều trị tràn dịch khớp gối ở trẻ em
Sau khi chẩn đoán tình trạng tràn dịch khớp gối ở trẻ em, bác sĩ sẽ dựa vào mức độ tổn thương bệnh nhi đang gặp phải đưa ra chỉ định điều trị phù hợp. Bác sĩ có thể bé dùng thuốc, kết hợp vật lý trị liệu phục hồi chức năng hoặc phẫu thuật nếu tràn dịch khớp gối đã chuyển nặng. Dưới đây là các hướng điều trị thường được áp dụng:
Điều trị bằng thuốc Tây
Sử dụng thuốc Tây cho trẻ em cần theo sát phát đồ của bác sĩ, bố mẹ không nên tự ý cho trẻ sử dụng có thể phát sinh các tác dụng phụ không mong muốn. Thuốc có tác dụng nhanh chóng, giúp trẻ giảm đau nhức khó chịu. Một số thuốc được sử dụng như:
- Thuốc giảm đau: Dùng paracetamol là phổ biến, thuốc có tác dụng giúp trẻ giảm đau nhanh.
- Thuốc chống viêm không steroid: So với các loại thuốc khác, thuốc nhóm không steroid thường ít gây tác dụng phụ hơn, do đó bác sĩ thường kê thuốc dạng này cho trẻ. Một số loại như diclofenac, ibuprofen, meloxicam,… giúp giảm sưng, viêm, đau nhức khớp.
- Corticosteroid: Thuốc được chỉ định cho đối tượng bệnh nhi bị tràn dịch khớp gối nặng, gây ra các cơn đau nhức dữ dội. Thông thường bác sĩ sẽ tiêm thuốc trực tiếp vào khớp, giúp giảm sức ép lên khớp. Tuy nhiên thuốc không được khuyến khích sử dụng cho trẻ bởi nguy cơ gây tác dụng phụ. Do đó, bác sĩ sẽ xem xét và chỉ chỉ định trong trường hợp thật sự cần thiết.
- Thuốc chống nhiễm trùng: Dùng cho trường hợp tràn dịch khớp gối ở trẻ em liên quan đến các vấn đề nhiễm trùng.
- Thuốc chống thấp khớp: Thuốc được chỉ định cho các đối tượng bệnh nhi bị tràn dịch khớp liên quan đến các bệnh lý về thấp khớp.
Sử dụng thuốc theo hướng dẫn của bác sĩ chuyên khoa, không tự ý cho trẻ sử dụng thuốc khi chưa thăm khám. Trường hợp lạm dụng, dùng thuốc bừa bãi có thể khiến trẻ gặp phải các tác dụng phụ ảnh hưởng sức khỏe và sự phát triển về sau, đồng thời còn có nguy cơ khiến bệnh trở nên nghiêm trọng hơn.
Điều trị ngoại khoa
Trường hợp tình trạng tràn dịch khớp ở trẻ em quá nghiêm trọng, các biện pháp nội khoa không mang lại hiệu quả tích cực, bác sĩ có thể chỉ định can thiệp ngoại khoa điều trị. Tuy nhiên, phương án này sẽ tiềm ẩn các rủi ro cho trẻ nhỏ, do đó bố mẹ nên trao đổi với bác sĩ để tìm ra hướng điều trị phù hợp và an toàn nhất.
Sau phẫu thuật khớp gối, trẻ có thể gặp phải các khó khăn trong việc vận động, khớp gối không hoàn toàn phục hồi 100% như ban đầu. Sự phát triển về xương khớp, chiều cao cũng sẽ có các ảnh hưởng nhất định, đặc biệt là khi bệnh nặng nề, có dấu hiệu hư hỏng khớp nghiêm trọng.
Nếu bắt buộc phải thực hiện, trẻ có thể được chỉ định chọc hút dịch khớp gối, phẫu thuật nội soi hoặc mổ mở ổ khớp để thay thế khớp nhân tạo. Dù áp dụng phương pháp ngoại khoa nào, việc xâm lấn cũng sẽ gây ra các tác hại nhất định. Do đó, khuyến cáo bố mẹ nên đưa trẻ thăm khám và điều trị sớm, tránh trường hợp bệnh nặng phải áp dụng các biện pháp ngoại khoa nhiều rủi ro.
Mẹo giảm đau tại nhà
Bên cạnh điều trị theo phương pháp Tây y, tại nhà, bố mẹ có thể giúp trẻ giảm đau bằng các mẹo chữa đơn giản như dùng túi chườm nóng/ lạnh, massage khớp gối,… Các phương pháp này giúp xoa dịu cảm giác khó chịu cho trẻ, hỗ trợ quá trình điều trị tràn dịch khớp gối. Tham khảo các cách sau:
- Chườm nóng: Nhiệt độ của nước giúp khớp gối cải thiện tình trạng sưng viêm, xoa dịu cảm giác khó chịu do tràn dịch khớp gối gây ra. Ngoài ra, nhiệt độ nước còn giúp máu huyết lưu thông tốt hơn, giúp ổ khớp được thư giãn, tránh cứng khớp, kém vận động. Bố mẹ có thể dùng khăn ấm hoặc túi chườm chuyên dụng để chườm nóng cho trẻ. Thực hiện mỗi ngày 3 – 4 lần, mỗi lần 20 phút.
- Chườm lạnh: Bên cạnh chườm nóng, chườm lạnh cũng là phương pháp được áp dụng phổ biến. Nước đá giúp làm tê tạm thời, xoa dịu cảm giác đau cho người bệnh, đồng thời giúp vị trí bị sưng tấy, nóng đỏ thuyên giảm. Bố mẹ có thể sử dụng túi chườm hoặc bọc đá lạnh vào trong khăn sạch, chườm lên vùng đầu gối đau mỏi của trẻ. Mỗi ngày áp dụng 2 lần, mỗi lần khoảng 10 – 15 phút, không chườm quá lâu.
- Xoa bóp, massage: Các tác động lực phù hợp giúp máu huyết lưu thông đến khớp gối nhiều hơn, giảm tình trạng cứng khớp, đau nhức khó chịu do tràn dịch khớp gối gây ra. Bố mẹ không nên xoa bóp quá mạnh, nên theo dõi thái độ và cảm nhận của trẻ. Nếu trẻ thấy cơn đau không cải thiện, trở nên nghiêm trọng hơn nên đưa trẻ đến gặp bác sĩ để được hỗ trợ.
Các mẹo chữa tại nhà có tác dụng cải thiện cơn đau tạm thời, giúp trẻ cảm thấy dễ dịu hơn. Áp dụng đối với trường hợp đau nhức nhẹ, mới khởi phát. Nếu vùng đầu gối của trẻ có vết thương hở, đau nhức nặng hoặc có biểu hiện biến đối cấu trúc khớp, bố mẹ cần nhanh chóng đưa trẻ đến gặp bác sĩ để được khám chữa sớm.
Dùng thuốc Đông y
Sử dụng thuốc Đông y cho trẻ em bị tràn dịch khớp gối cũng được nhiều người quan tâm. Bố mẹ nên đưa trẻ đến thăm khám tại các cơ sở uy tín và điều trị theo hướng dẫn của thầy thuốc. Dựa vào tình trạng của mỗi bệnh nhi, thầy thuốc sẽ kê đơn phù hợp. Một số thang thuốc như:
- Thang thuốc 1: Dùng các dược liệu gồm ma hoàng, quế chi, đương quy, phòng phong, tần giao, hoàng bá, thương truật, khương hoạt, tang chi, xích thược, ý dĩ nhân, độc hoạt, tri mẫu, phong kỷ, uy linh tiên, ngưu tất. Mỗi vị dùng theo lượng được thầy thuốc chỉ định. Sắc nước thuốc cho trẻ dùng ngày 1 thang.
- Thang thuốc 2: Dùng các dược liệu gồm địa hoàng, tang ký sinh, phòng phong, nhân sâm, thược dược, phục linh, tần giao, độc hoạt, xuyên khung, đỗ trọng, đương quy, ngưu tất, quê tâm, chích thảo, tế tân. Mỗi vị dùng theo liều lượng của thầy thuốc. Mỗi ngày sắc 1 thang, cho trẻ uống đều đặn.
- Thang thuốc 3: Dùng các dược liệu gồm lá lốt, rễ cỏ xước, rễ cây vòi voi, bưởi bung. Mỗi vị dùng theo liều lượng được thầy thuốc chỉ định. Sắc nấu cho trẻ uống theo hướng dẫn.
Dùng thuốc Đông y trị tràn dịch khớp gối ở trẻ em là cách được nhiều phụ huynh quan tâm. Do thuốc Đông y lành tính, ít gây tác dụng phụ như các thuốc tân dược. Dùng cho trẻ em khá an toàn, tuy nhiên do thuốc có vị đắng, mùi khó uống nên không phải trẻ nào cũng có thể áp dụng phương pháp này.
Bên cạnh đó, tác dụng của thuốc Đông y chậm, cần sự kiên trì của người bệnh. Phụ huynh không nên kết hợp bừa bãi nhiều loại thuốc để đảm bảo an toàn cho trẻ nhỏ. Lựa chọn địa chỉ uy tín để khám và chữa trị theo hướng dẫn của thầy thuốc.
Phòng ngừa tràn dịch khớp gối ở trẻ em
Tràn dịch khớp gối ở trẻ em gây ra các triệu chứng điển hình như trường hợp tràn dịch khớp gối ở người lớn. Tuy nhiên so với người trưởng thành, trẻ em có hệ miễn dịch, đề kháng yếu, vì thế các triệu chứng có thể trở nên nặng nề hơn nhanh chóng. Do đó, bố mẹ nên đưa trẻ đến bệnh viện thăm khám và điều trị sớm, phòng tránh biến chứng ảnh hưởng đời sống và sức khỏe của trẻ.
Bên cạnh đó, chuyên gia khuyến cáo phụ huynh nên chủ động giúp trẻ phòng tránh chứng bệnh này tái phát, thông qua một vài lưu ý sau:
- Cung cấp đầy đủ chất dinh dưỡng cần thiết cho trẻ, nhất là bổ sung vitamin, khoáng chất thông qua các loại rau củ quả, trái cây tươi.
- Hạn chế cho trẻ ăn đồ ăn chế biến sẵn, thức ăn nhanh, đồ ăn nhiều dầu mỡ, chất béo xấu.
- Cho trẻ tham gia vận động, vui chơi các môn thể thao phù hợp, tránh các trò chơi vận động mạnh, nhiều rủi ro té ngã như leo trèo.
- Giúp trẻ kiểm soát cân nặng, không nên để bé thừa cân, tăng cân quá nhanh.
- Điều chỉnh chế độ sinh hoạt cho trẻ phù hợp, khoa học hơn, cho trẻ ngủ đủ giấc, ăn đúng bữa,…
- Kiểm tra thể trạng của trẻ thường xuyên, lắng nghe các tâm sự về sự bất thường của trẻ để sớm can thiệp, điều chỉnh giúp bé cải thiện sức khỏe.
Tràn dịch khớp gối ở trẻ em có thể được kiểm soát nếu nhận biết và điều trị bằng biện pháp phù hợp. Tuy nhiên do triệu chứng của bệnh dễ bị nhầm lẫn, bố mẹ chủ quan dẫn đến tình trạng tràn dịch trở nên nghiêm trọng. Do đó, bố mẹ nên chủ động đưa trẻ đến gặp bác sĩ nếu nhận thấy bé có các biểu hiện đau nhức khớp gối bất thường.
Có thể bạn quan tâm:
TIN BÀI NÊN ĐỌC
Mới đây, đoàn nghiên cứu thuộc Viện Nghiên cứu và Phát triển Y dược cổ truyền dân tộc đã phát hiện và nghiên cứu thành công bộ đôi cây thuốc có khả năng hỗ trợ điều trị hiệu quả các bệnh xương khớp, cải thiện tình trạng đau nhức. Kết quả nghiên cứu khiến nhiều chuyên gia xương khớp không khỏi bất ngờ. Xem thêm...
Trở thành người đầu tiên bình luận cho bài viết này!