Thoái Hóa Đốt Sống Cổ Chèn Dây Thần Kinh Nguy Hiểm Thế Nào?

Bài viết được tư vấn chuyên môn bởi

Bác sĩ CK I BÁC SĨ DOÃN HỒNG PHƯƠNG

Hồ Sơ Viện Y Dược Cổ Truyền Dân Tộc

Đặt lịch hẹnXem hồ sơ

Đặt lịch hẹn

×

Bác sĩ CK I BÁC SĨ DOÃN HỒNG PHƯƠNG

Hồ Sơ Viện Y Dược Cổ Truyền Dân Tộc

Đặt lịch

Thoái hóa đốt sống cổ chèn dây thần kinh xảy ra khi cột sống cổ bị tổn thương, lệch ra khỏi vị trí ban đầu và gây chèn ép dây thần kinh ở vùng cổ. Hội chứng có thể gây ra các biến chứng nguy hiểm nếu không được kiểm soát và điều trị kịp thời.

Thoái hóa đốt sống cổ chèn dây thần kinh là gì?

Thoái hóa đốt sống cổ là bệnh lý phổ biến, có liên quan đến quá trình thoái hóa các đốt sống cổ bởi nhiều nguyên nhân và yếu tố khác nhau. Bệnh ảnh hưởng nhiều ở người trung niên và cao tuổi do sự lão hóa của xương, sụn đốt sống cổ. Số liệu thống kê nhận thấy bệnh có xu hướng trẻ hóa do thói quen, lối sống và tính chất công việc.

Ở người lớn tuổi, khi đĩa đệm cột sống mất nước, giảm chiều cao thường lồi ra bên ngoài và cứng hơn. Lúc này, các đốt sống kế cận dần áp sát vào nhau, hình thành các gai xương quanh đĩa đệm để làm tăng khả năng vững chắc cho cột sống. Các gai xương này sẽ làm hạn chế vận động cột sống cổ, gây chèn ép rễ thần kinh dẫn đến đau cổ – vai xuống cánh tay, bàn tay.

Theo đó, thoái hóa đốt sống cổ chèn dây thần kinh là một biểu hiện điển hình của bệnh thoái hóa đốt sống cổ. Tình trạng này thường xuất hiện sau khi cột sống cổ bị tổn thương, thoái hóa, lệch ra khỏi bị trí ban đầu và dẫn đến chèn ép dây thần kinh vùng cổ.

Rễ thần kinh bị chèn ép có xu hướng xơ hóa, suy giảm chức năng dẫn điện và phát sinh những cơn đau từ vùng cổ xuống cánh tay. Thông thường vị trí đau sẽ phụ thuộc vào vị trí rễ thần kinh bị chèn ép dẫn đến tổn thương.

Dấu hiệu nhận biết thoái hóa đốt sống cổ chèn dây thần kinh

Các triệu chứng của bệnh thoái hóa đốt sống cổ chèn ép rễ thần kinh phụ thuộc vào vị trí rễ thần kinh bị chèn ép. Theo đó, các dây thần kinh thường bị chèn ép là dây thần kinh quanh vùng cột sống cổ và dây thần kinh cổ, cánh tay.

Dây thần kinh quanh vùng cột sống cổ

Cổ là cơ quan phải chịu nhiều tải trọng trọng, việc chống đỡ trọng lực ở đầu trong thời gian dài có thể làm tăng nguy cơ thoái hóa đốt sống cổ. Trong khi đó, vùng cổ tập trung các rễ thần kinh chạy từ não bộ đến các cơ xương khớp toàn bộ cơ thể nên rất dễ bị chèn ép.

Biểu hiện thoái hóa chèn ép dây thần kinh ở cổ khiến bệnh nhân cảm giác đau nhức, tê mỏi ở vùng cổ, vai – gáy và hai bả vai. Trường hợp nghiêm trọng, cơn đau có thể bùng phát ngay cả khi không cử động. Tình trạng này kéo dài khiến cơ thể mệt mỏi, mất ngủ, cơ thể suy nhược.

Dây thần kinh cổ và cánh tay

Như đã đề cập, vùng cổ tập trung các dây thần kinh và liên kết phức hợp, chặt chẽ với dây thần kinh ở vùng cánh tay. Do đó, khi thoái hóa đốt sống cổ chèn ép lên dây thần kinh, ngoài khu vực cổ chịu ảnh hưởng thì còn tác động đến cánh tay, bao gồm cánh tay, bắp tay, cổ tay và các ngón tay.

Khi dây thần kinh vùng cánh tay bị chèn ép sẽ gây ra biểu hiện tê nhức, ngứa ngáy, dị cảm, khó cầm nắm, giảm sự linh hoạt ở cánh tay, bàn tay. Nghiêm trọng hơn có thể dẫn đến teo cơ nếu không được thăm khám và điều trị dứt điểm.

Nguyên nhân gây ra bệnh lý

Thực tế nhận thấy, tình trạng thoái hóa đốt sống cổ chèn ép rễ thần kinh có thể xảy ra bởi nhiều nguyên nhân và yếu tố khác nhau. Trong đó, yếu tố tác động trực tiếp đến bệnh sinh là do quá trình lão hoá tự nhiên.

Dưới đây là một số nguyên nhân phổ biến gây ra hội chứng:

• Quá trình lão hoá tự nhiên là một trong những nguyên nhân chính dẫn đến tình trạng thoái hóa đốt sống cổ chèn ép dây thần kinh. Theo thời gian, các đốt sống cổ có xu hướng suy yếu, giảm khả năng vận động, biểu hiện cụ thể là tình trạng mất nước và giảm độ đàn hồi. Lâu dần, cột sống cổ dễ bị tổn thương, tăng nguy cơ mắc bệnh như thoát vị đĩa đệm, gai xương đốt sống cổ gây chèn ép dây thần kinh.
• Chế độ dinh dưỡng không phù hợp, thiếu hụt các dưỡng chất cần thiết cho khớp xương. Lâu dần sẽ ảnh hưởng đến sức khoẻ, độ đàn hồi cũng như khả năng tái tạo của cơ quan này. Từ đó làm tăng nguy cơ thoái hóa đốt sống cổ và gây chèn ép dây thần kinh.
• Tập luyện thể thao, vận động sai tư thế có thể khiến cột số bị biến dạng, tăng chèn ép lên rễ thần kinh vùng cổ.
• Thói quen sinh hoạt có thể ảnh hưởng đến đường cong sinh lý tự nhiên ở các đốt sống cổ. Từ đó dẫn đến thoái thoái đốt sống cổ và gây chèn ép gây thần kinh ở cơ quan này.
• Tính chất công việc phải đứng/ ngồi nhiều, khuân vác nặng thường xuyên khiến khớp cổ chịu áp lực lớn trong thời gian dài. Đây được xem là một trong những nguyên nhân gây chèn ép dây thần kinh khi bị thoái hóa đốt sống cổ.
• Trường hợp bị thừa cân – béo phì làm tăng nguy cơ thoái hóa đốt sống cổ gây chèn ép dây thần kinh. Bởi trọng lượng cơ thể quá lớn sẽ tăng áp lực lên cột sống, các đốt sống có thể bị biến dạng dẫn đến hình thành gai xương cột sống, thoái bị đĩa đệm và chèn ép dây thần kinh.

Thoái hoá đốt sống cổ chèn dây thần kinh có nguy hiểm không?

Tình trạng thoái hóa đốt sống cổ chèn ép dây thần kinh gây sưng viêm, đau nhức, tê bì ở vùng cổ và có thể lan xuống cánh tay, bàn tay. Rễ thần kinh bị chèn ép trong thời gian dài có thể dẫn đến xơ hoá do thiếu chất dinh dưỡng, mất dần chức năng truyền dẫn tích. Tình trạng này có thể làm tăng nguy cơ tê liệt các sợi dây thần kinh và mất hoàn toàn chức năng vốn có.

Lúc đầu, hội chứng chỉ gây ra cơn đau nhức ở vùng cổ, vai gáy, hai bên bả vai ở mức độ nhẹ kèm theo biểu hiện tê bì, dị cảm, châm chích. Các vận động cơ thể đơn giản có thể làm khởi phát cơn đau như xoay đầu, cúi đầu, ngửa cổ, ho hoặc hắt hơi.

Nếu không được kiểm soát kịp thời, các triệu chứng tiến triển nặng có thể ảnh hưởng trực tiếp đến khả năng vận động, khó khăn khi cử động, di chuyển cánh tay hoặc các ngón tay. Nghiêm trọng hơn có thể gây teo cơ, mất cảm giác, bại liệt hoàn toàn cánh tay.

Một số biến chứng có thể xảy ra do bệnh thoái hóa đốt sống cổ chèn ép dây thần kinh, bao gồm:

• Ù tai, mờ mắt: Các biểu hiện thoái hóa đốt sống cổ chèn ép dây thần kinh nếu không được kiểm soát kịp thời có thể dẫn đến tình trạng ù tai, mờ mắt khó kiểm soát. Biến chứng này gây khó khăn, cản trở các hoạt động, sinh hoạt hàng ngày ở bệnh nhân, đặc biệt là người cao tuổi.
• Rối loạn tiền đình: Khi dây thần kinh ở vùng cổ bị chèn ép trong thời gian dài có thể gây tắc nghẽn mạch máu. Lượng máu không thể lưu thông đến não có thể gây rối loạn giấc ngủ, thường xuyên đau đầu, cơ thể mệt mỏi và gây rối loạn tiền đình.
• Hội chứng cổ – tim: Hội chứng cổ – tim là biến chứng nguy hiểm do bệnh thoái hóa đốt sống cổ chèn ép dây thần kinh gây ra. Hiện tượng chèn ép rễ thần kinh ở vùng cổ khiến người bệnh đối mặt với tình trạng tim đập nhanh, co giật, đau, khó thở, đau ở vùng tim, xương ức bị đè nén.
• Rối loạn huyết áp: Dây thần kinh ở cột sống cổ bị chèn ép lâu ngày có thể khiến các chỉ số huyết áp bị rối loạn. Chỉ số huyết áp không ổn định, tăng/ giảm bất thường khiến cơ thể mệt mỏi, thường xuyên chóng mặt, buồn nôn và ngất xỉu. Nghiêm trọng hơn có thể gây tai biến mạch máu não.
• Khó khăn khi vận động, sinh hoạt: Các dây thần kinh ở cột sống bị chèn ép đặc trưng bởi tình trạng đau nhức, dị cảm khi thực hiện các hoạt động ở cổ. Theo đó, người bệnh sẽ gặp khó khăn và đau đớn khi thực hiện các động tác như cúi gập, xoay cổ, ngửa cổ, nghiêng đầu,…
• Rối loạn các chi: Tình trạng thoái hóa đốt sống cổ chèn ép lên dây thần kinh vai, cánh tay có thể khiến các chi bị rối loạn vận động như tê bì, bàn tay không thể cầm nắm như bình thường, nghiêm trọng hơn có thể gây tê liệt cánh tay, nửa thân trên.

Chẩn đoán bệnh lý

Rễ thần kinh bị chèn ép do thoái hóa đốt sống cổ gây ra có thể gây ra các biến chứng nguy hiểm nếu không được thăm khám và điều trị kịp thời. Do đó, khi nhận thấy các biểu hiện bất thường, bạn cần chủ động đến bệnh viện để được chẩn đoán để xác định nguyên nhân cụ thể, mức độ tổn thương và xây dựng phác đồ điều trị phù hợp.

Dưới đây là một số kỹ thuật xét nghiệm thoái hóa đốt sống cổ chèn dây thần kinh thường được thực hiện trong chẩn đoán bệnh lý:

• Chụp X-quang: Thông qua hình ảnh chụp X-quang sẽ giúp bác sĩ phát hiện các dấu hiệu bất thường ở đốt sống cổ như các gai xương, đường cong sinh lý, hẹp lỗ liên hợp, hẹp đĩa đệm. Từ đó, giúp điều trị đúng vị trí cũng như tình trạng người bệnh mắc phải.
• Chụp cộng hưởng từ (MRI): Đây là kỹ thuật chẩn đoán có giá trị nhất đối với bệnh thoái hóa đốt sống cổ chèn ép dây thần kinh. Từ hình ảnh của xét nghiệm này giúp nhận thấy rõ cấu trúc của rễ thần kinh, đĩa đệm, tuỷ sống. Từ đó xác định chính xác vị trí rễ thần kinh bị chèn ép, mức độ chèn ép, vị trí khối thoái vị, mức độ thoát vị đĩa đệm,… Bác sĩ dễ dàng hơn trong định khu tổn thương để phẫu thuật. Bên cạnh đó, kỹ thuật chẩn đoán này còn giúp phát hiện một số nguyên nhân gây bệnh ít gặp hơn như khối u, viêm đĩa đệm cột sống cổ,…
• Chụp điện toán cắt lớp (CT Scanner): Kỹ thuật chẩn đoán này sẽ cho hình ảnh chi tiết hơn, nhận thấy rõ các gai xương, đặc biệt ở lỗ liên hợp. Tuy nhiên, phương pháp này cho hiệu quả chẩn đoán thường kém chính xác hơn so với MRI. Do đó bác sĩ có thể chỉ định khi bệnh nhân không có đủ điều kiện kinh phí để chẩn đoán bằng chụp cộng hưởng từ.

Các phương pháp điều trị thoái hóa đốt sống cổ chèn dây thần kinh

Thực tế, một số trường hợp bị chèn ép dây thần kinh do thoái hóa đốt sống cổ ở mức độ nhẹ có thể thuyên giảm dần theo thời gian mà không cần can thiệp điều trị y tế. Theo đó, cơn đau có thể tự biến sau vài ngày hoặc vài tuần. Tuy nhiên, đa số các trường hợp người bệnh đều cần tiến hành điều trị để kiểm soát triệu chứng, đồng thời làm chậm quá trình thoái hóa.

1. Điều trị bảo tồn

Trường hợp bị chèn ép dây thần kinh do thoái hóa đốt sống cổ tiến triển trong thời gian dài, cơn đau chưa nghiêm trọng và xuất hiện các biến chứng yếu liệt chi. Bác sĩ thường chỉ định phương pháp điều trị bảo tồn để kiểm soát.

Không dùng thuốc:

• Nẹp cổ mềm: Biện pháp này giúp cơ cổ được nghỉ ngơi, hạn chế vận động. Từ đó làm giảm chèn ép dây thần kinh cổ khi vận động, sinh hoạt. Tuy nhiên, nẹp cổ mềm chỉ được dùng trong thời gian ngắn khi cơn đau bùng phát, việc áp dụng trong thời gian dài có thể làm suy yếu cơ cổ.
• Vật lý trị liệu: Vật lý trị liệu giúp cải thiện biểu hiện căng cơ cổ, giảm đau mỏi, tăng sức mạnh các khối cơ. Để cải thiện bệnh lý, bác sĩ có thể áp dụng biện pháp như chiếu đèn, kéo cột sống cổ, tập vận động trị liệu,…

Dùng thuốc điều trị:

• Nhóm thuốc kháng viêm không corticoid: Thuốc có tác dụng giảm viêm, giảm đau, phù nề thần kinh bị tổn thương.
• Corticosteroid đường uống: Thuốc được chỉ định dùng trong thời gian ngắn để giúp giảm đau, tình trạng phù nề
• Các loại thuốc an thần: Thuốc an thần thường được chỉ định với các trường hợp bị thoái hóa đốt sống cổ chèn ép rễ thần kinh gây đau nghiêm trọng, không đáp ứng các loại thuốc khác:
• Tiêm corticosteroid: Sử dụng corticosteroid tiêm quanh rễ thần kinh bị tổn thương (tiêm ngoài màng cứng, mấu khớp bên, lỗ liên hợp) để tăng hiệu quả của nhóm thuốc kháng viêm.

2. Can thiệp phẫu thuật

Chỉ định phẫu thuật được áp dụng với các trường hợp thoái hóa đốt sống cổ chèn ép dây thần kinh kéo dài, cơn đau tiến triển nặng gây ảnh hưởng đến sinh hoạt hàng ngày, điều trị bảo tồn không đáp ứng. Mục tiêu của phương pháp phẫu thuật nhằm giải phóng rễ thần kinh bị chèn ép, giúp cột sống và điều chỉnh trục cột sống được thẳng.

Dưới đây là một số phương pháp phẫu thuật thường được áp dụng trong điều trị bệnh lý:

• Cắt đĩa đệm giải chèn ép dây thần kinh, hàn xương liên thân đốt lối trước: Phương pháp ngoại khoa này giúp giải phóng rễ thần kinh bị chèn ép, giúp cột sống thẳng, hàn xương liên thân đốt (sử dụng nêm PEEK có xương ghép hoặc không, dùng xương ghép tự thân từ mào chậu của chính người bệnh). Trường hợp bị thoát vị đĩa đệm cột sống cổ 1 hoặc tối đa 2 tầng mà không có các tổn thương khác đi kèm thì tỷ lệ phẫu thuật thành công ở mức cao, hạn chế biến chứng.
• Phẫu thuật lấy nhân thoái vị, giải phóng chèn ép thần kinh lối sau qua nội soi: Đây được xem là phương pháp phẫu thuật phức tạp, đòi hỏi bác sĩ có trình độ chuyên môn cao, giàu kinh nghiệm. Nếu không, có thể phát sinh các tai biến, biến chứng trong và sau khi thực hiện.
• Mở rộng bản sống, lỗ liên hợp lối sau: Thông qua đường mổ dọc giữa phía sau sẽ loại bỏ một phần bản sống, đồng thời mở rộng lỗ liên hợp, giải phóng dây thần kinh bị chèn ép mà không hàn xương. Thông qua đường mổ này sẽ lấy nhân thoái vị. Phương pháp này thường áp dụng với những trường hợp bị thoái hóa cột sống gây hẹp lỗ liên hợp.
• Thay đĩa đệm nhân tạo: Loại bỏ phần mô đĩa đệm bị thoái hóa bằng đĩa đệm nhân tạo giúp khắc phục tình trạng chèn ép rễ thần kinh, có thể cử động, xoay được. Điều này giữ 2 đốt sống không bị hàn cứng, duy trì độ linh hoạt, cử động cho người bệnh, đồng thời giữ được độ cong tự nhiên của cột sống cổ. Kỹ thuật mổ này được thực hiện thông qua đường mổ lối trước. Tuy nhiên, phương pháp này hiện ít được áp dụng do gây ra nhiều biến chứng sau thời gian theo dõi.
• Phẫu thuật tạo hình bản sống lối sau: Phương pháp ngoại khoa này thường được áp dụng với những trường hợp bị thoát vị đĩa đệm nhiều tầng, xuất hiện các tổn thương khác đi kèm như cốt hoá dây chằng dọc sau, chèn ép tổn thương tủy sống do hẹp ống sống cổ bẩm sinh, phì đại dây chằng vàng.

Phòng ngừa thoái hóa đốt sống cổ chèn ép rễ thần kinh

Biểu hiện chèn ép dây thần kinh do thoái hóa đốt sống cổ gây ra có thể tiến triển nặng nếu người bệnh tiếp tục duy trì các thói quen xấu, không áp dụng các biện pháp chăm sóc đúng cách. Bệnh lý có tính chất mãn tính, tiến triển chậm và gần như không thể điều trị dứt điểm. Chính vì vậy, việc kiểm soát và phòng ngừa bệnh là điều hết sức cần thiết.

Các biện pháp giúp phòng ngừa bệnh lý

• Điều chỉnh các tư thế đứng/ ngồi sai lệch, không mang vác nặng, hạn chế đứng hoặc ngồi một chỗ quá lâu, lao động quá sức.
• Mỗi ngày dành từ 20 – 30 phút thể tập luyện thể dục thể thao. Ưu tiên các bài tập chữa thoái hóa đốt sống cổ để làm giảm đau nhức, làm chậm tiến triển của bệnh lý.
• Thay đổi các thói quen có khả năng làm tăng mức độ cơn đau, chèn ép dây thần kinh và các biểu hiện khác của bệnh lý như uống rượu bia, hút thuốc lá, căng thẳng quá mức, thức khuya,…
• Người bệnh nên xây dựng chế độ ăn khoa học, phù hợp, bổ sung vitamin D, canxi và các khoáng chất cần thiết. Tuy nhiên, tránh ăn uống quá mức vì có thể gây tăng cân – béo phì khiến triệu chứng bệnh nghiêm trọng hơn.
• Trường hợp cơn đau do chèn dây thần kinh ở đốt sống cổ không đáng kể, bạn có thể cải thiện bằng một số biện pháp tại nhà như chườm ấm, đắp thảo dược, nghỉ ngơi, tắm nước ấm,…
• Nên cân nhắc thay đổi nghề nghiệp nếu tính chất công việc làm tăng nguy cơ mắc các bệnh xương khớp, thoái hóa đốt sống cổ gây chèn ép dây thần kinh.

Thoái hoá đốt sống cổ chèn dây thần kinh có thể gây ra các biến chứng nghiêm trọng nếu không được thăm khám và điều trị đúng cách. Do đó, người bệnh cần chủ động đến gặp bác sĩ khi nhận thấy các biểu hiện bất thường để được kiểm soát sớm, tránh tiến triển nặng và phát sinh các vấn đề nghiêm trọng.