Cập nhật lúc 04:56 - 18/08/2023
Thóa Hóa Đa Khớp là gì? Cách Điều Trị và phòng ngừa
Theo dõi Viện y dược dân tộc trên
Bài viết được tư vấn chuyên môn bởi
Thoái hóa đa khớp là bệnh lý xương khớp phổ biến, tiến triển dần theo thời gian. Trường hợp không được điều trị, tình trạng thoái hóa có thể phát sinh nhiều biến chứng. Đặc biệt là nguy cơ ảnh hưởng khả năng vận động của khớp, suy giảm chất lượng cuộc sống và sức khỏe của người bệnh.
Thoái hóa đa khớp là gì?
Thoái hóa khớp là bệnh lý xương khớp phổ biến hiện nay, nhiều người gặp phải. Trong đó bệnh chủ yếu xảy ra ở người già do sự lão hóa tự nhiên của xương khớp, dịch nhờn khớp giảm dần khiến khớp khô, cứng khó cử động, lâu dần thoái hóa. Tuy nhiên hiện nay tình trạng thoái hóa khớp có thể xảy ra ở cả người trẻ, do ảnh hưởng bởi nhiều yếu tố.
Bất kỳ khớp nào trên cơ thể cũng có thể bị thoái hóa theo thời gian. Chúng có thể cùng lúc bị thoái hóa, tình trạng này người ta gọi là thoái hóa đa khớp. Cụ thể, bệnh có thể xuất hiện đồng thời trên cả khớp gối, khớp cổ tay, cổ chân, khớp háng,… và các khớp khác trên cơ thể.
Bệnh thoái hóa đa khớp là bệnh mãn tính, gây ra các biểu hiện đau nhức, sưng và cứng khớp, gây khó khăn cho người bệnh trong khi cử động. Các triệu chứng của bệnh tương tự như tình trạng viêm khớp, nên nhiều người nhầm lẫn dẫn đến tình trạng điều trị không hiệu quả. Do đó, người bệnh nên thăm khám để xác định đúng bệnh lý đang gặp phải.
Theo đó, bệnh viêm đa khớp là tình trạng bào mòn bao sụn khớp, khiến chúng mỏng dần theo thời gian. Khi xương khớp va vào nhau, mất đi phần đệm dẫn đến cơn đau nhức khó chịu. Các khớp trên cơ thể có thể bị thoái hóa đồng thời, tuy nhiên không có tính đối xứng. Trong đó, khớp bị ảnh hưởng phổ biến là khớp cột sống và khớp gối.
Còn đối với tình trạng viêm khớp, thông thường xuất hiện cơn đau nhức, sưng đỏ khớp xảy ra ở những khớp đối xứng nhau. Chẳng hạn như khớp hai bên tay, hai bên khớp gối của hai chân. Đây là hiện tượng rối loạn khớp gây biến đổi cấu trúc và ảnh hưởng đến hoạt động của khớp.
Mỗi bệnh lý sẽ được điều trị theo phác đồ riêng, người bệnh nên chủ động đến bệnh viện thăm khám khi nhận thấy cơ thể có biểu hiện bất thường. Xác định bệnh lý đang gặp phải để có biện pháp can thiệp phù hợp và an toàn, bảo vệ an toàn sức khỏe, phòng các rủi ro không mong muốn.
Nguyên nhân gây thoái hóa đa khớp
Thoái hóa khớp nói chung và bệnh thoái hóa đa khớp nói riêng liên quan đến quá trình lão hóa khớp tự nhiên của cơ thể. Bên cạnh đó, bệnh còn chịu ảnh hưởng bởi nhiều yếu tố khác, có thể kể đến như:
- Trọng lượng cơ thể: Người thừa cân, béo phì có nguy cơ mắc bệnh xương khớp cao hơn những người khác. Do hệ thống xương khớp phải chịu sức ép của trọng lượng cơ thể quá nhiều, trong đó đặc biệt là khớp háng, khớp gối, cổ chân,… Khi di chuyển, cử động, các khớp chịu áp lực bởi cân nặng có nguy cơ bị tổn thương. Nếu quá trình tái tạo không đáp ứng kịp thời quá trình phá hủy sụn khớp sẽ dẫn đến tình trạng thoái hóa, viêm nhiễm khớp tăng cao.
- Chấn thương: Xương khớp bị chấn thương do tai nạn giao thông, tai nạn nghề nghiệp,… nếu không được điều trị đúng cách, tổn thương kéo dài có thể phát sinh nhiều hệ lụy. Trong đó đặc biệt là tình trạng thoái hóa khớp, hư hỏng khó phục hồi.
- Yếu tố bẩm sinh: Ngoài các nguyên nhân kể trên, tình trạng thoái hóa đa khớp cũng có thể hình thành do cấu trúc xương bị sai lệch từ nhỏ. Cấu trúc sai lệch khiến cho đầu xương, sụn khớp va vào nhau khi cơ thể chuyển động, lâu dần gây bào mòn và mất dần sụn khớp, tăng nguy cơ thoái hóa sớm.
- Ảnh hưởng bệnh lý: Một số bệnh lý nếu không điều trị có khả năng gây biến chứng ảnh hưởng xương khớp. Trong đó, đối tượng dễ mắc thoái hóa đa khớp là bệnh nhân mắc bệnh tiểu đường, xơ vữa động mạch, bệnh gout, nhiễm sắc tố sắt,… Những đối tượng này có khả năng mắc thoái hóa đa khớp cao hơn những đối tượng khỏe mạnh khác.
Bên cạnh các nguyên nhân cơ bản kể trên, bệnh về xương khớp nói chung hay chứng thoái hóa đa khớp nói riêng còn xuất hiện do nhiều yếu tố khác. Chẳng hạn như do thói quen lười vận động, môi trường sống bị ô nhiễm, yếu tố thời tiết bất lợi, tính chất công việc đòi hỏi ngồi nhiều, ít vận động hoặc phải khiêng vác vật nặng thường xuyên,…
Tình trạng thoái hóa diễn ra ảnh hưởng không nhỏ đến khả năng vận động của xương khớp, khiến người bệnh gặp khó khăn trong sinh hoạt đời sống hàng ngày, đặc biệt là sức khỏe. Chính vì thế khi nhận thấy cơ thể bị đau nhức khó chịu, đau kéo dài hoặc tái phát thường xuyên, bạn nên chủ động đến gặp bác sĩ thăm khám, điều trị sớm.
Triệu chứng thoái hóa đa khớp
Thoái hóa đa khớp là tình trạng thoái hóa diễn ra cùng lúc tại nhiều khớp trong cơ thể. Cơn đau mỏi xuất hiện tại các khớp bị tổn thương, ngoài ra ở mỗi vị trí ảnh hưởng sẽ có những biểu hiện không hoàn toàn giống nhau. Dưới đây là các triệu chứng thường gặp, bạn đọc có thể tham khảo:
- Đau cứng khớp là biểu hiện đặc trưng của tình trạng thoái hóa khớp. Cơn đau ngày càng trở nên nghiêm trọng hơn khi người bệnh di chuyển, cầm nắm, mang vác nặng,… Sau khi nghỉ ngơi, cơn đau có thể thuyên giảm nhưng cũng có khả năng tiếp tục tái đi tái lại.
- Cảm nhận được âm thanh lạ tại khớp khi chuyển động. Do sụn bị bào mòn khiến cho các đầu xương va vào nhau khi cơ thể cử động.
- Xuất hiện gai xương khi bị thoái hóa khớp, điều này dẫn đến tình trạng đau nhức tại vị trí thoái hóa khi gai xương dư thừa nằm chèn lên dây thần kinh, mô mềm. Lâu dần, gai xương có thể gây biến dạng khớp, sưng đau nặng nề.
- Thoái hóa đa khớp gây đau đớn khó chịu khiến cơ thể bị hạn chế vận động, giảm cường độ của khớp. Tình trạng này kéo dài có thể gây teo cơ, suy giảm cơ bắp,…
- Quan sát bên ngoài bề mặt da quanh khớp bị thoái hóa có hiện tượng nóng đỏ bất thường. Nguyên nhân là do mô sụn, xương bị tổn thương kích thích mô mềm xung quanh, gây ra các triệu chứng ngoài da.
Ở các khớp khác nhau, triệu chứng sẽ diễn ra ở mức độ khác nhau. Ngoài ra còn có khả năng kèm theo biểu hiện đặt trưng của khớp. Chẳng hạn như:
- Khớp gối: Cơn đau xuất hiện ở vùng trước hoặc hai bên khớp gối. Đau từ âm ỉ đến nặng nề, đặc biệt là khi người bệnh đi lại, lên xuống cầu thang,… Cơn đau mỏi tê bì lâu dần còn có nguy cơ gây bại liệt, biến dạng khớp gối.
- Khớp ngón tay, bàn tay: Đau ở các khớp, khó cử động, khó cầm nắm và thực hiện các hoạt động thường ngày.
- Khớp ngón chân, bàn chân: Đau từ ngón chân rộng ra cả bàn chân, người bệnh còn cảm nhận được các cơn tê bì, cứng khớp, ngứa râm ran như có kiến bò, kim châm.
- Khớp cột sống cổ: Đau mỏi vai gáy, cứng cổ, vai làm người bệnh khó cúi cổ, ngửa cổ như bình thường. Tổn thương chèn ép dây thần kinh còn kéo theo triệu chứng lan xuống hai tay, vùng đầu.
- Khớp háng: Nhức mỏi hai bên háng, đau từ bên trong khớp háng. Trường hợp nặng cơn đau lan rộng ra mông, đùi và khớp gối.
- Khớp cột sống thắt lưng: Đau cứng khớp thắt lưng, đau rộng ra đùi, khớp gối.
Cần chủ động thăm khám bác sĩ khi nhận thấy cơ thể có các biểu hiện kể trên. Bởi nếu kéo dài, tình trạng thoái hóa đa khớp nghiêm trọng hơn có thể phát sinh nhiều rủi ro không mong muốn. Nhất là ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe và nhu cầu sinh hoạt đời sống hàng ngày.
Thoái hóa đa khớp nguy hiểm như thế nào?
Như đã đề cập, thoái hóa đa khớp là dạng bệnh mãn tính, có diễn biến âm thầm khi khởi phát và nhanh chóng tiến triển nặng hơn theo thời gian. Tình trạng tổn thương, thoái hóa khớp do sụn khớp bị bào mòn trong thời gian dài, để bù đắp vào vị trí sụn bị mất đi, cơ thể sẽ hình thành và phát triển các mô xương dư thừa.
Gai xương xuất hiện do thoái hóa khớp nói chung và thoái hóa đa khớp nói riêng có thể nằm chèn lên dây thần kinh và mô mềm, gây ra các cơn đau nhức khó chịu. Trường hợp không kịp thời điều trị, người bệnh có thể bị biến dạng khớp làm ảnh hưởng không nhỏ đến khả năng vận động, kéo theo suy giảm chất lượng cuộc sống.
Ngoài ra, khi khớp bị thoái hóa, xuất hiện nhiều gai xương còn có khả năng gây tổn thương màng dịch. Khi đó, người bệnh có nguy cơ bị u nang bao hoạt dịch và các biến chứng khác. Không chỉ ảnh hưởng đến đời sống mà còn khiến sức khỏe của người bệnh suy giảm đáng kể.
Chính vì thế, người bệnh nên chủ động thăm khám và điều trị bệnh càng sớm càng tốt, phòng tránh nguy cơ bệnh biến chứng ảnh hưởng đến sinh hoạt, sức khỏe. Tuân thủ theo phác đồ điều trị của bác sĩ chuyên khoa để đảm bảo an toàn sức khỏe.
Phương pháp chẩn đoán thoái hóa đa khớp
Khi thăm khám, người bệnh được hỏi về các thông tin như triệu chứng đang gặp phải, tiền sử bệnh lý của bản thân và gia đình, thuốc đang dùng,… Bên cạnh đó, để chẩn đoán chính xác vấn đề mà người bệnh đang gặp phải, bác sĩ sẽ chỉ định thực hiện một số xét nghiệm liên quan. Trong đó chủ yếu là chụp X quang và MRI, cùng một số phương pháp cần thiết khác.
Hình ảnh thu được từ xét nghiệm giúp bác sĩ xác định mức độ thoái hóa, tình trạng tổn thương sụn khớp và vị trí hình thành gai xương,… Ngoài ra, thông qua phương pháp chẩn đoán, bác sĩ cũng phát hiện được tình trạng nhiễm khuẩn mô mềm, nếu có.
Dựa vào kết quả chẩn đoán, bác sĩ sẽ xác định triệu chứng mà người bệnh đang gặp phải là thoái hóa đa khớp hay các bệnh lý xương khớp như viêm khớp dạng thấp, bệnh gout,.. gây ra. Phác đồ điều trị sẽ được xây dựng dựa trên tình trạng sức khỏe thực tế của người bệnh.
Cách điều trị thoái hóa đa khớp hiệu quả
Thoái hóa đa khớp là bệnh mãn tính có diễn biến phức tạp, kéo dài và khó điều trị dứt điểm hoàn toàn. Người bệnh can thiệp điều trị sớm sẽ phòng tránh được các rủi ro, nhất là ngăn nguy cơ thoái hóa nhanh gây ra biến chứng nguy hiểm sức khỏe. Dưới đây là một số phương pháp điều trị được áp dụng:
Sử dụng thuốc uống
Thuốc uống giúp cải thiện sức khỏe từ bên trong, giảm các triệu chứng nhức mỏi, khó chịu. Phương pháp điều trị bảo tồn không xâm lấn, dễ dàng sử dụng nên hiện nay được nhiều người quan tâm, lựa chọn. Thuốc được dùng có tác dụng chính là giảm viêm, giảm đau, cải thiện tính linh hoạt cho xương khớp và giải quyết các triệu chứng kèm theo khác.
Sử dụng thuốc theo hướng dẫn của bác sĩ để đảm bảo an toàn sức khỏe. Một số thuốc có thể kể đến như:
- Thuốc giảm đau: Chỉ định cho người bệnh bị đau nhẹ đến trung bình. Thuốc được dùng phổ biến là Acetaminophen, dạng giảm đau thông thường. Thuốc khá an toàn, khả năng gây tác dụng phụ thấp hơn một số thuốc giảm đau liều mạnh khác. Mặc dù vậy, trường hợp bệnh nhân tự ý dùng, lạm dụng gây quá liều vẫn có nguy cơ phát sinh tác dụng phụ, đặc biệt là hiện tượng ngộ độ gan, thận.
- Thuốc chống viêm non-steroid: Một số loại thường dùng như Ibuprogen, Naproxen, Diclofenac,… Thuốc được dùng cho trường hợp người bệnh không đáp ứng điều trị bằng thuốc giảm đau thông thường, đau không cải thiện sau một thời gian điều trị. Lưu ý thuốc có thể gây tác dụng phụ cho hệ tiêu hóa, như viêm loét dạ dày, xuất huyết dạ dày,… nếu dùng quá liều. Do đó người bệnh chỉ nên dùng thuốc theo sự hướng dẫn của bác sĩ chuyên khoa.
- Thuốc giảm đau Opioid: Thuốc có chứa thành phần gây nghiện, tác dụng giảm đau cho tình trạng trung bình đến nặng. Chỉ sử dụng thuốc trong trường hợp thật sự cần thiết.
Ngoài các thuốc kể trên, tùy tình trạng của mỗi bệnh nhân, bác sĩ có thể chỉ định kết hợp các loại thuốc khác. Bên cạnh đó, để giảm đau tại chỗ, xoa dịu cảm giác khó chịu cho người bệnh, bác sĩ có thể dùng thêm miếng dán giảm đau. Sử dụng thuốc và các sản phẩm hóa dược theo hướng dẫn của bác sĩ chuyên khoa để bảo vệ sức khỏe.
Tiêm thuốc trị thoái hóa khớp
Sử dụng thuốc tiêm khớp điều trị thoái hóa cũng là một trong những phương pháp được áp dụng phổ biến hiện nay. Thông thường cách can thiệp này được chỉ định cho đối tượng bị đau nặng, vận động khó khăn sau khi dùng thuốc uống không thấy hiệu quả. Các loại thuốc dạng tiêm được dùng như:
- Corticosteroid: Thuốc có công dụng ức chế hoạt động của hệ miễn dịch trong cơ thể người bệnh, từ đó giúp giảm đau, sưng viêm. Sử dụng thuốc tiêm chứa corticosteroid theo chỉ định của bác sĩ, không dùng bừa bãi. Bởi, thuốc có khả năng gây tác dụng phụ cao, nhất là nguy cơ hỏng khớp hoặc loãng xương.
- Huyết tương giàu tiểu cầu: Thuốc chứa huyết tương giàu tiểu cầu hay còn gọi là PRP, tác dụng chính giúp tái tạo và phục hồi chức năng của mô sụn, xương khớp. Hiệu quả của thuốc kéo dài từ 3 – 6 tháng, khả năng kích ứng thấp, đồng thời ít gây tác dụng phụ sau khi dùng cho cơ thể. Tuy nhiên giá thành của loại thuốc này khá cao, không phải bệnh nhân nào cũng có thể tiếp cận.
- Hyluronat sodium: Tiêm thuốc vào khớp bị thoái hóa giúp giảm viêm, ức chế phân hủy protein mạnh mẽ. Ngoài ra, thuốc còn có khả năng kết nối chất nền của sụn, tăng hiệu quả tổng hợp tế bào sụn, từ đó ngăn ngừa nguy cơ bệnh chuyển biến nặng.
Sử dụng thuốc tiêm theo chỉ định và thực hiện bởi bác sĩ có trình độ chuyên môn, tay nghề giỏi. Bởi nếu xảy ra sai sót trong quá trình tiêm khớp có thể gây tai biến và các vấn đề nguy hại khác cho cơ thể người bệnh. Tốt hơn hết người bệnh nên tìm hiểu và lựa chọn bệnh viện uy tín, chất lượng để thực hiện thăm khám và điều trị bệnh.
Vật lý trị liệu
Bên cạnh điều trị bằng thuốc, để duy trì chức năng của xương khớp, người bệnh có thể được chỉ định phối hợp điều trị bằng vật lý trị liệu. Phương pháp phục hồi chức năng xương khớp có độ an toàn cao, ít nguy cơ phát sinh tác dụng phụ cho cơ thể, đồng thời có thể áp dụng điều trị trong thời gian dài.
Hiện nay có nhiều phương pháp điều trị bệnh thoái hóa khớp bằng vật lý trị liệu. Bác sĩ sẽ dựa vào tình trạng sức khỏe của bệnh nhân để chỉ định cách can thiệp phù hợp. Tham khảo một số cách như:
- Vận động trị liệu: Các bài tập vận động nhẹ nhàng giúp người bệnh duy trì chức năng xương khớp, phòng tình trạng cứng cơ, khó cử động sau điều trị. Tùy vào tình trạng của bệnh nhân, kỹ thuật viên sẽ hướng dẫn bài tập phù hợp.
- Xoa bóp: Các động tác từ ngón tay, bàn tay sẽ tác động một lực lên vùng tổn thương giúp kích thích lưu thông máu, giảm đau, duy trì độ dẻo dai cho khớp, tăng tốc độ phục hồi, tái tạo mô sụn.
- Phương pháp trị liệu bằng điện, nước, nhiệt độ: Tác dụng nhiệt hoặc dòng điện, áp lực nước lên vùng bị tổn thường, giúp giảm viêm, cải thiện tình trạng đau nhức, sưng nóng khớp.
- Nẹp khớp: Nẹp giúp cố định vị trí thoái hóa khớp, tránh việc chuyển động ảnh hưởng đến tổn thương.
Phương pháp phẫu thuật
Phương pháp phẫu thuật được chỉ định cho đối tượng thoái hóa khớp nặng, có xuất hiện biến chứng mà qua điều trị bằng các biện pháp khác không có hiệu quả. Mục đích thực hiện giúp loại bỏ các xương bị hư hỏng, đồng thời điều chỉnh lại vị trí của khớp sai lệch. Khi cần thiết, khớp mới sẽ được thay thế để duy trì vận động.
Phẫu thuật can thiệp là biện pháp ngoại khoa xâm lấn. Tùy vào tình trạng của mỗi bệnh nhân, bác sĩ sẽ chỉ định phương pháp phẫu thuật phù hợp, chẳng hạn như mổ nội soi, mổ hở. Để đảm bảo an toàn, người bệnh nên tìm đến cơ sở y tế uy tín, bệnh viện lớn, có bác sĩ chuyên khoa tay nghề giỏi, khám và điều trị bệnh.
Biện pháp phòng ngừa thoái hóa đa khớp
Thoái hóa đa khớp gây ra các triệu chứng ảnh hưởng sinh hoạt và sức khỏe của người bệnh. Trường hợp bệnh chuyển biến nặng có thể phát sinh các biến chứng nguy hại. Do đó, bạn nên chủ động phòng tránh bệnh lý này từ sớm. Một số vấn đề cần lưu ý như:
- Duy trì cân nặng cân đối, hạn chế thừa cân, béo phì gây ra các bệnh lý xương khớp. Theo đó, bạn có thể điều chỉnh lại thói quen ăn uống, sinh hoạt, vận động cơ thể nhiều hơn để phòng tránh cứng khớp, tích tụ mỡ thừa,…
- Xây dựng chế độ ăn uống bổ sung đủ dưỡng chất cần thiết như rau củ quả, trái cây tươi, thịt,… Cung cấp hàm lượng vitamin, canxi, khoáng chất,… giúp xương khớp chắc khỏe, dẻo dai, cải tiện hệ miễn dịch và sức khỏe tổng thể.
- Tập thể dục giúp rèn luyện sức khỏe, mỗi ngày nên dành 10 – 30 phút cho việc luyện tập. Thường xuyên vận động, di chuyển các khớp để tránh tình trạng cứng khớp, đặc biệt là người phải ngồi hoặc đứng quá lâu.
- Hạn chế khiêng vác vật nặng quá sức cơ thể. Có thể sử dụng các dụng cụ hỗ trợ để tránh tác động gây chấn thương, thoái hóa khớp sớm.
- Không lạm dụng rượu bia, đồ uống chứa cồn, chất kích thích để bảo vệ sức khỏe. Đặc biệt bạn nên tránh xa khói thuốc lá hoặc tiêu thụ các thực phẩm không có lợi cho sức khỏe xương khớp. Chẳng hạn đồ ăn cay nóng, thức ăn nhiều mỡ, chất béo xấu,…
- Ngủ đủ giấc, giữ tinh thần thoải mái, lạc quan để sức khỏe cải thiện từ bên trong. Tránh áp lực, căng thẳng gây ảnh hưởng đến sức khỏe xương khớp nói riêng và sức khỏe tổng thể nói chung.
Trên đây là những thông tin về bệnh thoái hóa đa khớp, bạn đọc có thể tham khảo. Nếu nhận thấy tình trạng đau mỏi xuất hiện thường xuyên, bạn nên chủ động thăm khám sớm. Việc can thiệp điều trị đúng cách, hiệu quả giúp kiểm soát bệnh tốt hơn, phòng ngừa biến chứng gây hại sức khỏe.
Có thể bạn quan tâm:
Mới đây, đoàn nghiên cứu thuộc Viện Nghiên cứu và Phát triển Y dược cổ truyền dân tộc đã phát hiện và nghiên cứu thành công bộ đôi cây thuốc có khả năng hỗ trợ điều trị hiệu quả các bệnh xương khớp, cải thiện tình trạng đau nhức. Kết quả nghiên cứu khiến nhiều chuyên gia xương khớp không khỏi bất ngờ. Xem thêm...
Trở thành người đầu tiên bình luận cho bài viết này!