Tăng Cân Cho Người Bị Hội Chứng Ruột kích Thích an toàn

Bài viết được tư vấn chuyên môn bởi

Thầy thuốc ưu tú, BS CKII Bác Sĩ Lê Hữu Tuấn

Viện Y Dược Cổ Truyền Dân Tộc – Tradimec

Tăng cân cho người bị hội chứng ruột kích thích là vấn đề được quan tâm hiện nay, nhất là khi bệnh lý có xu hướng gia tăng. Đối với những người khỏe mạnh việc tăng cân sẽ dễ dàng hơn so với người bị hội chứng ruột kích thích do chế độ ăn uống cần hạn chế hoặc kiêng khem một số thực phẩm.

Hội chứng ruột kích thích ảnh hưởng như thế nào đến người bệnh?

Hội chứng ruột kích thích đề cập đến tình trạng ruột bị rối loạn chức năng, từ đó gây ra những biểu hiện khó chịu như đau bụng, đầy hơi, khó tiêu, đi ngoài, cơ thể mệt mỏi. Đây được xem là nguyên nhân khiến cân nặng của người bệnh không ổn định, tăng giảm bất thường.

Hội chứng này thường không có nguyên nhân rõ ràng nhưng bị ảnh hưởng bởi một số yếu tố sau:

Việc sử dụng một số loại thực phẩm không đảm bảo vệ sinh, an toàn có thể tác động xấu đến sức khỏe, đồng thời tác động trực tiếp đến dạ dày và ruột.
Căng thẳng quá mức khi làm việc cũng được xem là một trong những yếu tố khiến hội chứng ruột kích thích trở nên nghiêm trọng hơn. Bên cạnh đó, một số tác nhân khác có thể tác động như thay đổi hormone trong cơ thể.

Mặc dù không đe dọa trực tiếp đến tính mạng nhưng các biểu hiện do hội chứng ruột kích thích gây ra tác động không nhỏ đến chất lượng cuộc sống và sức khỏe của bệnh nhân. Bạn thường xuyên mệt mỏi, sụt cân, có thể xanh xao, chán ăn,…

Những biểu hiện rối loạn tiêu hóa có thể xảy ra ngày một nhiều hơn và không chỉ đơn giản là biểu hiện của hội chứng ruột kích thích mà còn là dấu hiệu của nhiều bệnh lý liên quan đến đường tiêu hóa khác.

Trường hợp mắc phải hội chứng ruột kích thích, bệnh nhân sẽ thực hiện chế độ ăn uống kiêng khem nên cơ thể có thể bị thiếu hụt dinh dưỡng. Bên cạnh đó, các biểu hiện do bệnh lý gây ra khiến người bệnh ăn không ngon, chán ăn, khó hấp thu các dưỡng chất. Do đó, người bệnh thường bị thiếu chất, cơ thể bị sụt cân, suy nhược.

Khi cơ thể dần yếu, sức đề kháng cũng sẽ giảm đi, từ đó làm tăng nguy cơ mắc phải các bệnh lý khác. Lúc này, việc điều trị hội chứng ruột kích thích sẽ bị gián đoạn, mất nhiều thời gian. Do đó, việc tăng cân cho người bị hội chứng ruột kích thích được nhiều bệnh nhân quan tâm.

Cách tăng cân cho người bị hội chứng ruột kích thích an toàn

Đối với người mắc phải hội chứng ruột kích thích, việc tăng cân cần kết hợp chế độ ăn uống khoa học, sinh hoạt điều độ để đảm bảo chỉ số cân nặng cũng như không tác động xấu đến bệnh lý. Theo đó, cần kiên trì để đảm bảo quá trình tăng cân diễn ra thuận lợi, sức khỏe được chăm sóc một cách tốt nhất.

Thực tế, các biểu hiện do hội chứng ruột kích thích gây ra khiến việc ăn uống gặp nhiều khó khăn. Nhưng để quá trình tăng cân hiệu quả, đảm bảo an toàn, chế độ ăn uống cần được đầu tư tỉ mỉ và kỹ lưỡng.

Cụ thể, bạn cần nắm được các nhóm thực phẩm có lợi cho cơ thể, giúp tăng cân hiệu quả cũng như các thực phẩm cần tránh xa để hạn chế tác động xấu đến bệnh lý thông qua việc lên kế hoạch thực đơn hàng ngày. Điều này giúp cải thiện cân nặng hợp lý, đồng thời tránh những tác động xấu ảnh hưởng đến hệ tiêu hóa.

Hội chứng ruột kích thích nên ăn gì?

FODMAPs là thuật ngữ đề cập đến chế độ ăn kiêng được các chuyên gia dinh dưỡng khuyến khích trong những trường hợp mắc phải hội chứng ruột kích thích hiện nay, nhất là người mắc IBS-D thể tiêu chảy. Các nhóm thực phẩm được dùng trong chế độ FODMAPs có khả năng hấp thu tốt, phù hợp với hiện tượng ống tiêu hóa bị rối loạn ở bệnh nhân.

Khi đường ruột hấp thu dưỡng chất tốt hơn, đồng nghĩa với việc sức khỏe sẽ phục hồi nhanh chóng, từ đó cân nặng cũng sẽ trở lại bình thường. Theo đó, các loại thực phẩm người bệnh cần chú ý khi áp dụng chế độ FODMAPs bao gồm:

Tinh bột:

Tinh bột được biết đến là nguồn dưỡng chất dồi dào, không thể thiếu trong các bữa ăn, nhất là người có muốn tăng cân. Đây cũng chính là nguồn cung cấp và bổ sung năng lượng chính của cơ thể. Tuy nhiên, điều này không đồng nghĩa việc bạn chỉ ăn cơm trắng. Thay vào đó, người bệnh cần đa dạng các thực phẩm chứa tinh bột khác như khoai lang, khoai tây, gạo lứt,…

Khoai lang:

Như đã đề cập, khoai lang cung cấp hàm lượng tinh bột dồi dào. Ngoài ra, thực phẩm này còn chứa nhiều vitamin (B6, A, C), chất xơ, kali, sắt, một số protein có tác dụng chống oxy hóa.

Theo các chuyên gia dinh dưỡng, khoai lang không chỉ cung cấp các dưỡng chất thiết yếu cho cơ thể mà còn mang lại tác dụng tốt đối với hệ tim mạch, ổn định đường huyết, kháng viêm. Bổ sung khoai lang vào chế độ dinh dưỡng thường xuyên có thể giúp ngăn chặn tình trạng suy nhược, sụt cân. Đối với người mắc phải hội chứng ruột kích thích, cần bổ sung khoai lang thông qua món hấp, luộc thay vì chế biến các món ăn chứa nhiều mỡ.

Khoai tây:

Bên cạnh khoai lang, người bị hội chứng ruột kích thích cũng có thể bổ sung khoai tây vào chế độ ăn hàng ngày nếu có ý định tăng cân. Thực phẩm này chứa hàm lượng lớn vitamin A, B, C, chất xơ, protein, một số khoáng chất như sắt, kali, phốt pho,…

Khoai tây khả năng cải thiện miễn dịch ở người bị hội chứng ruột kích thích, giúp tăng cường sức đề kháng. Việc bổ sung thực phẩm này vào chế độ ăn thường xuyên có thể phòng ngừa một số bệnh lý khác trong quá trình điều trị hội chứng ruột kích thích. Tương tự như khoai lang, khi chế biến, bạn không nên dùng quá nhiều dầu mỡ nhằm hạn chế tình trạng khó tiêu, chướng bụng,…

Gạo lứt:

Gạo lứt là một trong những thực phẩm dành cho người bị hội chứng ruột kích thích có mong muốn tăng cân. Thực phẩm này không trực tiếp làm tăng cân nhưng có khả năng đồng hóa các loại thức ăn, nhờ đó cải thiện những vấn đề liên quan đến tiêu hóa như tiêu chảy, táo bón,… bởi chất xơ và hàm lượng magie trong thực phẩm dồi dào.

Do đó, người bệnh có thể bổ sung gạo lứt vào các bữa ăn thường xuyên để hỗ trợ quá trình tăng cân đạt được kết quả tốt nhất cũng như thay đổi khẩu vị và mang lại nhiều lợi ích cho cơ thể.

Thực phẩm chứa chất xơ:

Trong bữa ăn hàng ngày gần như không thể thiếu chất xơ, nhất là người mắc phải hội chứng ruột kích thích, bổ sung đầy đủ chất xơ đóng vai trò quan trọng trong việc cải thiện cân nặng. Những loại rau xanh có khả năng tiêu hóa các thức ăn được dung nạp. Tuy nhiên, khi lựa chọn rau, người bệnh nên ưu tiên các loại rau củ có chứa fructan thấp như cà chua, bí xanh, rau bina, cà tím, dưa chuột,…

Đối với những loại rau này, cách chế biến tốt nhất vừa đảm bảo dinh dưỡng vừa hạn chế ảnh hưởng đến đường ruột là hấp, luộc hoặc nướng cùng với một ít muối và dầu oliu. Ngoài ra, bạn cũng có thể chế biến thành món salad cùng với một chén cơm gạo lứt.

Protein:

Để đảm bảo quá trình tăng cân diễn ra hiệu quả và an toàn, việc bổ sung protein là không thể thiếu. Có nhiều người bệnh lo lắng việc dùng các loại thịt khi bị hội chứng ruột kích thích sẽ khiến các biểu hiện lâm sàng trở nên nặng nề hơn. Tuy nhiên, người bệnh hoàn toàn có thể sử dụng thịt như bình thường nhưng cần chế biến đúng cách. Các loại thịt đều chứa không ít chất khoáng, acid amin, chất béo và các vitamin thiết yếu đối với quá trình hấp thu cũng như tiêu hóa của cơ thể.

Theo đó, người bệnh nên dùng các loại thịt chứa hàm lượng protein vừa phải như thịt lợn nạc, thịt gà, cá,… Tuy nhiên, thay vì chiên, rán nhiều dầu mỡ thì có thể luộc, quay với dầu oliu nhằm đảm bảo dưỡng chất cũng như không làm tăng áp lực lên hệ thống tiêu hóa.

Các loại trái cây:

Thực đơn tăng cân dành cho người bị hội chứng ruột kích thích không thể thiếu trái cây tươi. Bởi đây là nhóm thực phẩm cung cấp dưỡng chất thiết yếu cho cơ thể, hỗ trợ quá trình tăng cân diễn ra thuận lợi. Theo đó, có nhiều loại hoa quả có lợi mà bệnh nhân có thể bổ sung mỗi ngày. Trong đó, chuối là loại quả mà người bệnh nên bổ sung đều đặn.

Trong chuối có chứa hàm lượng dưỡng chất lớn như vitamin B6, C, các khoáng chất như kali, magie đều có tác động tốt trong việc kích thích cũng như cải thiện hoạt động tiêu hóa. Nhờ đó phòng ngừa nguy cơ mắc một số bệnh lý đường tiêu hóa khác như đau dạ dày, viêm đại tràng, táo bón,…

Cùng với chuối, bạn có thể bổ sung một số loại quả khác như hồng xiêm, cam, xoài vào chế độ ăn thường xuyên. Tác dụng của những loại quả này cũng tương tự như quả chuối nên được khuyến khích dùng cho người bệnh.

Người bệnh cần kiêng thực phẩm gì?

Trong kế hoạch tăng cân cho người bị hội chứng ruột kích thích, bên cạnh các thực phẩm lành mạnh cần bổ sung thì cũng có một số thực phẩm và thực phẩm cần hạn chế và kiêng cử.

Dưới đây là một số thực phẩm mà người bệnh nên tránh xa:

Các loại thực phẩm chưa qua chế biến như tiết canh, rau sống, gỏi cá,…
Hạn chế những món ăn muối chua, lên men như dưa muối, cà muối, măng ớt,…
Các món ăn có chứa hàm lượng đường cao như nước ngọt, trái cây khô, mứt, trái cây đóng hộp, kẹo, bánh quy, phomai,… Việc dung nạp các thực phẩm này có thể gây ra tình trạng đầy hơi, táo bón, khó tiêu, tiêu chảy liên tục,…
Thực đơn tăng cân cho người bị hội chứng ruột kích thích cần tránh những thực phẩm có chứa chất béo có nguồn gốc từ động vật như các món chiên, xào, rán,…
Các loại thịt được chế biến, đóng gói sẵn như pate, xúc xích, thịt hộp,…
Bắp cải, hành, đậu đều là những thực phẩm dễ gây chướng bụng, đầy hơi, sình bụng nên sẽ không tốt cho người mắc hội chứng ruột kích thích.
Những chất gây nghiện, bia rượu, cà phê, thuốc lá đều tác động xấu đến quá trình điều trị bệnh lý.
Sữa và các chế phẩm từ sữa (trừ sữa chua) không được khuyến khích bổ sung vào chế độ ăn cho người bị hội chứng ruột kích thích. Bởi trong sữa chứa hàm lượng lớn lactose – một dạng đường khó hấp thụ trong đường tiêu hóa. Việc sử dụng sữa có thể dễ gây tiêu chảy, đầy hơi, đau quặn bụng,…
Các loại trái cây có tính chua chứa nhiều acid. Việc bổ sung những thực phẩm này có thể khiến bệnh lý tiến triển nặng nề hơn.

Tăng cân cho người bị hội chứng ruột kích thích cần lưu ý gì?

Bên cạnh việc quan tâm đến việc bổ sung các thực phẩm giúp tăng cân, hạn chế các thực phẩm tác động xấu đến quá trình điều trị hội chứng ruột kích thích. Người bệnh cần chú ý thêm cách xây dựng chế độ ăn uống cũng sinh hoạt điều độ để đạt được kết quả tốt nhất.

Đối với người bệnh, chế độ dinh dưỡng là một trong những yếu tố đóng vai trò quan trọng đến quá trình chữa trị cũng như khả năng tăng cân của bệnh nhân. Chế độ ăn cần chắc chắn rằng không dung nạp các thực phẩm gây bất lợi trong quá trình điều trị bệnh lý, đồng thời đảm bảo các dưỡng chất thiết yếu để tránh tình trạng sụt cân, gầy gò hơn.

Thói quen ăn uống không hợp lý không chỉ không tăng cân mà còn làm tăng nguy cơ bị đau bụng, táo bón, tiêu chảy, ợ chua, ợ hơi, đi ngoài phân sống, chướng bụng. Do đó, việc xây dựng thực đơn hợp lý trong suốt quá trình chữa trị là cần thiết.

Tăng cân cho người bị hội chứng ruột kích thích cần lưu ý gì? — Thường xuyên tập luyện, thực hiện các hoạt động thể thao phù hợp với tình trạng sức khỏe để hỗ trợ quá trình điều trị bệnh

Theo đó, một chế độ ăn uống khoa học và hợp lý cần đảm bảo những yếu tố sau:

Bệnh nhân đảm bảo ăn đủ bữa, không nhịn ăn, ăn uống thất thường, nên chia nhỏ 3 bữa ăn chính để hạn chế tình trạng khó tiêu, chướng bụng, đồng thời hỗ trợ quá trình tiêu hóa diễn ra tốt hơn.
Tránh dung nạp các thực phẩm có chứa hàm lượng dinh dưỡng quá lớn có thể làm tăng áp lực lên hệ tiêu hóa.
Không dùng những món ăn chứa nhiều dầu mỡ, cay nóng. Hạn chế tối đa các đồ ăn được chế biến sẵn. Tốt nhất, bạn nên dùng các món ăn tự chế biến, hạn chế các loại gia vị để tránh gây kích ứng cho ống tiêu hóa.
Bổ sung đủ nước mỗi ngày là một trong những cách nhằm ngăn ngừa các triệu chứng bệnh lý bùng phát mạnh, đồng thời hỗ trợ quá trình đào thải độc tố. Theo đó, người bệnh nên uống từ 2 – 2.5 lít nước/ ngày và có thể uống nhiều hơn nếu hoạt động thể thao.

Bên cạnh đó, người bệnh cần chú ý đến chế độ sinh hoạt, thay đổi thói quen xấu để hỗ trợ quá trình tăng cân cũng như quá trình điều trị đạt được kết quả tốt nhất.

Giữ tâm trạng thoải mái, vui vẻ và không quá để tâm đến bệnh lý khiến bạn lo lắng, buồn phiền ảnh hưởng xấu đến tinh thần.
Tránh làm việc quá sức, căng thẳng, stress nhiều có thể gây ảnh hưởng đến tâm trạng, từ đó khiến cân nặng dễ sụt hơn.
Thường xuyên tập luyện, thực hiện các bài tập giảm hội chứng ruột kích thích phù hợp với tình trạng sức khỏe để hỗ trợ quá trình điều trị bệnh lý như yoga, ngồi thiền, đi bộ,…
Tránh thức khuya hoặc ngồi một chỗ quá lâu
Để làm giảm cơn đau bụng do hội chứng ruột kích thích gây ra, người bệnh có thể xoa nhẹ vùng bụng, thượng vị theo chiều kim đồng hồ để giúp điều hòa nhu động ruột.
Xây dựng thói quen cố định thời gian đại tiện trong ngày, tốt nhất chỉ đi 1 ngày 1 lần và duy trì thói quen xoa bụng trước mỗi lần đại tiện.
Chủ động thăm khám sức khỏe định kỳ 6 tháng 1 lần để kịp thời phát hiện các vấn đề bất thường, từ đó áp dụng phương pháp điều trị hợp lý.

Tăng cân cho người bị hội chứng ruột kích thích không chỉ giúp phục hồi thể trạng, tăng cường sức khỏe mà còn tác động tích cực đến quá trình điều trị bệnh và phòng ngừa các vấn đề sức khỏe khác. Hy vọng thông tin bài viết sẽ giúp người bệnh dễ dàng hơn trong việc xây dựng thực đơn phù hợp với tình trạng bệnh lý.

Có thể bạn quan tâm:

Cách Chữa Hội Chứng Ruột Kích Thích tại nhà dễ thực hiện

Hội Chứng Ruột Kích Thích Nên Ăn Gì và Kiêng Gì để hồi phục?

Hội Chứng Ruột kích Thích Nên Ăn Sữa Chua không? [Nên biết]

Các loại Thuốc Điều Trị Hội Chứng Ruột Kích Thích được dùng