Nấm Da Đầu: Nguyên Nhân, Dấu Hiệu và Cách Chữa Trị

Bài viết được tư vấn chuyên môn bởi

Bác sĩ Bác sĩ Nguyễn Thị Tuyết Lan

Viện Y Dược Cổ Truyền Dân Tộc – Tradimec

Đặt lịch hẹnXem hồ sơ

Đặt lịch hẹn

×

Bác sĩ Bác sĩ Nguyễn Thị Tuyết Lan

Viện Y Dược Cổ Truyền Dân Tộc – Tradimec

Đặt lịch

Nấm da đầu không chỉ gây rụng tóc, ngứa ngáy, tróc vảy ảnh hưởng đến chức năng thẩm mỹ mà còn tác động tiêu cực đến chất lượng cuộc sống của bệnh nhân. Bệnh có khả năng lây nhiễm cao và tái phát thường xuyên nếu không được được chữa trị và chăm sóc đúng cách.

Nấm da đầu là bệnh gì?

Nấm da đầu còn có tên gọi khác là giun gai, đây là bệnh da liễu thường gặp ở nhiều đối tượng và độ tuổi khác nhau. Tổn thương do bệnh lý gây ra đặc trưng bởi tình trạng vảy ngứa, gây rụng tóc, sẹo vĩnh viễn nếu không được kiểm soát và chăm sóc đúng cách.

Thực tế nhận thấy, các biểu hiện của nấm da đầu tương tự với một số bệnh da liễu khác như bệnh á sừng, vảy nến da đầu, viêm da tiết bã, chấy. Tuy nhiên, căn nguyên gây bệnh thường có liên quan đến các loại nấm da. Do đó, bệnh nhân cần phân biệt chính xác để có hướng điều trị phù hợp, tránh xử lý sai cách khiến tổn thương do bệnh lý gây ra tiến triển dai dẳng.

Nấm da đầu và bệnh vảy nến da đầu có những biểu hiện ban đầu tương tự nhau nên thường dễ bị nhầm lẫn. Để phân biệt, người bệnh có thể căn cứ vào các biểu hiện sau:

Nấm da đầu:

• Vùng da đầu bị tổn thương có vảy màu trắng mọc thành từng mảng cứng, có thể xuất hiện các mụn nước
• Da đầu nổi các mụn đỏ và có xu hướng lan rộng ra các vùng da khỏe mạnh
• Vảy trắng mọc thành từng mảng bết dính, khó chịu
• Tóc rụng nhiều và có thể rụng thành từng mảng tại vùng bị nhiễm nấm
• Da đầu ngứa ngáy, khó chịu

Vảy nến da đầu:

• Trên da đầu xuất hiện các mảng đỏ, sờ cảm giác cộm, có kích thước và hình dáng đa dạng
• Xuất hiện vảy trắng ở khu vực viền tai, trán mọc chồng chất lên nhau, dễ bong tróc, sờ vào có thể tan thành mảng nhỏ rớt xuống
• Bệnh vảy nến da đầu không quá ngứa ngáy

Theo các bác sĩ chuyên khoa, bệnh vảy nến da đầu có mối liên hệ mật thiết với nội tiết trong cơ thể. Trong khi đó, nấm da đầu xảy ra do các vi nấm nên phương pháp điều trị cũng như biện pháp chăm sóc của hai bệnh lý này là hoàn hoàn khác nhau.

Việc nhầm lẫn trong quá trình điều trị có thể khiến tổn thương da đầu do bệnh lý gây ra tiến triển nặng hơn, lây lan và gây ảnh hưởng đến sinh hoạt, chất lượng cuộc sống của bệnh nhân. Do đó, khi nhận thấy các biểu hiện bất thường, bạn nên đến bệnh viện để được chẩn đoán, xác định nguyên nhân và đưa ra hướng điều trị phù hợp.

Nguyên nhân gây ra bệnh nấm da đầu

Nguyên nhân gây ra bệnh nấm da đầu chủ yếu là sự phát triển quá mức của các loại nấm da, trong đó phổ biến nhất là nhóm nấm sợi thuộc loài Trichophyton và Microsporum. Chúng sẽ tấn công vào các sợi tóc trên da đầu và gây tổn thương, tóc dần suy yếu và kèm theo một số biểu hiện khó chịu trên da đầu.

Có 3 loại nấm da đầu chính, bao gồm:

• Nấm Trichophyton: Nhóm nấm này gây xuất hiện những vảy có hình tròn trên da đầu, sau thời gian dài sẽ gây sưng đỏ, mưng mủ và bong tróc nhanh chóng. Lúc này, chân tóc trở nên cứng và dễ gãy hơn, đi kèm với biểu hiện ngứa ngáy và hói tạm thời.
• Nấm Microsporum: Loại nấm này thường ảnh hưởng ở nhóm đối tượng trẻ nhỏ từ 1 – 2 tuổi. Theo đó, nấm Microsporum làm rụng tóc thành từng mảng với đường kính khoảng vài centimet. Vùng da đầu bị rụng tóc thường có màu xám, sợi tóc gãy gần sát gốc.
• Nhiễm nấm Kerion de celse: Khi bị nhiễm chủng nấm này, da đầu sẽ xuất hiện những ổ mủ ở nang lông, lõm sâu và có thể chứa dịch mủ màu vàng ở những vùng da đầu bị nhiễm nấm gây ra mùi hôi khó chịu ở da đầu.

Có thể thấy, nguyên nhân chính gây ra bệnh nấm da đầu là do các loại nấm. Tuy nhiên, các triệu chứng bệnh có thể tăng nguy cơ bùng phát và tiến triển nặng nề khi gặp các yếu tố thuận lợi. Cụ thể:

• Vệ sinh da đầu kém: Việc vệ sinh da đầu kém là một trong những yếu tố tạo điều kiện thuận lợi cho vi nấm phát triển và gây ra bệnh lý. Cụ thể, da đầu thường tiết nhiều mồ hôi, ẩm ướt và dễ bám bụi bẩn khi hoạt động ngoài trời. Nếu không gội đầu sạch sẽ sẽ khiến nấm men phát triển và gây tổn thương da đầu. Bên cạnh đó, trong quá trình gội đầu, thao tác chà xát, cào gãi quá mức có thể khiến da đầu bị tổn thương, trầy xước và vi nấm dễ dàng tấn công, xâm nhập mạnh mẽ hơn.
• Thói quen sinh hoạt: Thói quen để tóc ướt khi đi ngủ được xem là tác nhân tạo điều kiện thuận lợi để nấm men xâm nhập và tấn công vào chân tóc dễ dàng hơn. Nguyên nhân là khi da đầu ướt, lỗ chân lông trên da sẽ được mở to hơn, làm chân tóc trở nên xơ yếu. Bên cạnh đó, tình trạng này còn có thể khiến người bệnh bị đau đầu, tóc rụng, ngứa ngáy và khó chịu.
• Lây nhiễm từ người bệnh: Các trường hợp bị nhiễm nấm thường có nguy cơ lây nhiễm cao. Do đó, việc sử dụng chung các vật dụng cá nhân của người bệnh như khăn tắm, lược, mũ, cột tóc, nón bảo hiểm,… cũng có nguy cơ bị nấm da đầu cao hơn so với người bình thường.
• Lây nhiễm từ động vật: Theo các chuyên gia, một số vi nấm gây nấm da đầu có thể ký sinh trên cơ thể một số loài động vật như mèo, chó và lây nhiễm cho cơ thể người thông qua hành động xoa đầu, ôm ấp,… Đặc biệt, vi nấm có nguy cơ xuất hiện cao ở các loài động vật lạ sống hoang dã không rõ nguồn gốc.
• Mắc một số bệnh lý về da đầu: Những người mắc các bệnh về da đầu trước đó như bệnh á sừng, vảy nến thường có tổn thương da từ trước nên khi gặp một tác động nhỏ cũng có thể khiến bệnh nấm da đầu bùng phát.

Dấu hiệu nhận biết

Thực tế nhận thấy, nấm da đầu có tính chất mãn tính, tiến triển dai dẳng và có nguy cơ tái phát cao nếu không được kiểm soát và chăm sóc đúng cách. Thông thường, lần bùng phát tiếp theo sẽ tiến triển nặng, tổn thương nặng hơn so với lần trước. Do đó, người bệnh cần sớm phát hiện bệnh ngay thời điểm khởi phát để can thiệp điều trị phù hợp.

Các triệu chứng bệnh lý thường diễn tiến quá các giai đoạn sau:

1. Giai đoạn xuất hiện vảy gàu

Đây được xem là giai đoạn khởi phát bệnh với những biểu hiện như rụng tóc, xuất hiện vảy gàu, ngứa nhẹ. Khi đó, nấm bắt đầu tấn công vào da đầu và kích thích tiết ra nhiều bã nhờn hơn mức bình thường, kết hợp với những tế bào chết như bụi bẩn trên da tạo thành các mảng màu trắng trên da đầu.

Tuy nhiên, hầu hết ở giai đoạn khởi phát, các biểu hiện do bệnh lý gây ra chỉ ở mức độ nhẹ, không ảnh hưởng nhiều đến sinh hoạt hàng ngày nên bệnh nhân thường chủ quan, không tiến hành thăm khám.

2. Giai đoạn ngứa ngáy dữ dội

Ở giai đoạn này, tổn thương da đầu và các biểu hiện lâm sàng dần tiến triển nặng nề hơn, ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống của bệnh nhân. Lúc này, các mảng màu trắng trên da đầu kết hợp chất chất nhờn khiến tóc luôn trong tình trạng bết dính, ngứa ngáy dữ dội. Tình trạng này có thể khiến người bệnh khó chịu, bứt rứt và dù vừa gội đầu thì tóc vẫn bị bết dính nhanh chóng.

Biểu hiện ngứa ngáy, khó chịu có thể khiến người bệnh cào gãi, tác động lên da đầu và gây lở loét, trầy xước và khiến tình trạng viêm nhiễm tiến triển nặng nề. Một số trường hợp có thể bị nổi các nốt sần đỏ li ti và mụn trên da đầu. Chúng lan rộng ra khắp đầu và hình thành nấm da trên diện rộng khiến quá trình điều trị gặp khó khăn.

3. Giai đoạn tóc rụng nhiều

Trường hợp nấm da đầu không can thiệp sớm sẽ khiến da đầu bị tổn thương nặng nề, các mảng da bị bong tróc khiến tóc rụng theo từng mảng. Đồng thời, da lúc này cũng xuất hiện những triệu chứng như viêm da, lở loét nặng và vùng da đầu vô cùng nhạy cảm.

Lúc này, người bệnh nhanh chóng can thiệp y tế để kiểm soát triệu chứng bệnh lý, kết hợp các biện pháp chăm sóc đúng cách để điều trị bệnh nhanh chóng, phòng ngừa tái phát và tác động tích cực đến sinh hoạt, chất lượng cuộc sống của bệnh nhân.

Bệnh nấm da đầu có nguy hiểm không? Có lây không?

Nấm da đầu là một trong những bệnh da liễu thường gặp, không đe dọa nghiêm trọng đến sức khỏe. Tuy nhiên, các biểu hiện lâm sàng do bệnh lý gây ra ảnh hưởng trực tiếp đến chức năng thẩm mỹ, sinh hoạt hàng ngày và chất lượng của sống của bệnh nhân. Tình trạng da đầu bết dính, ngứa ngáy thường xuyên, đóng vảy kéo dài khiến người bệnh khó chịu, mệt mỏi, ảnh hưởng đến chất lượng giấc ngủ và khiến cơ thể suy nhược.

Hơn nữa, các biểu hiện do bệnh lý gây ra thể hiện rõ ràng khiến người bệnh có tâm lý ngại ngùng, tự ti khi giao tiếp. Nếu sử dụng mũ hoặc khăn che đầu trong thời gian dài có thể khiến việc bài tiết mồ hôi bị cản trở, tích tụ và khiến nấm da đầu tiến triển nặng nề hơn.

Mặc khác, do bệnh có tính chất mãn tính, dễ tái phát nên cần một thời gian dài mới có thể kiểm soát hoàn toàn. Điều này có thể gây ảnh hưởng nhiều đến người làm công việc giao tiếp nhiều, hoạt động ngoài trời thường xuyên. Bên cạnh đó, bệnh có nguy cơ lây nhiễm cao nên có thể gây nhiễm cho những người thân trong gia đình khi dùng chung vật dụng.

Có thể nhận thấy, bệnh nấm da đầu không quá nguy hiểm nhưng có tính chất mãn tính, kéo dài dai dẳng và có khả năng lây nhiễm cao. Do đó, ngay khi nhận thấy các biểu hiện bất thường, người bệnh cần nhanh chóng đến bệnh viện để chẩn đoán và áp dụng phương pháp điều trị phù hợp.

Các phương pháp điều trị nấm da đầu

Trước khi tiến hành điều trị, người bệnh sẽ được thực hiện một số xét nghiệm như sinh thiết da đầu dưới kính hiển vi, soi đèn Wood để xác định nguyên nhân khởi phát, mức độ tổn thương da đầu. Nếu tình trạng ngứa ngáy da đầu có liên quan đến các loại nấm thì bắt buộc phải dùng một số loại thuốc để kiểm soát triệu chứng và phòng ngừa tiến triển nặng nề.

Việc điều trị nấm da đầu tuỳ thuộc vào nguyên nhân gây bệnh, mức độ bệnh lý. Thông thường, bác sĩ sẽ sử dụng một số loại thuốc dùng ngoài và thuốc đường uống, có thể kết hợp sử dụng một số loại gầu gội kháng nấm và một số biện pháp hỗ trợ điều trị, chăm sóc tại nhà để kiểm soát bệnh lý hoàn toàn. Theo đó, người bệnh cần tuân thủ đúng phác đồ điều trị của bác sĩ để đạt được kết quả điều trị tốt nhất, phòng ngừa tái phát.

1. Sử dụng thuốc Tây điều trị

Việc sử dụng thuốc Tây là phương pháp chính được áp dụng trong điều trị bệnh nấm da đầu. Theo đó, các loại thuốc điều trị tại chỗ và thuốc đường uống được chỉ định nhằm ức chế vi nấm phát triển, đồng thời ngăn ngừa bệnh lây nhiễm bùng phát nặng nề. Thời gian sử dụng thuốc điều trị có thể kéo dài từ 4 – 6 tuần và có thể điều trị dứt điểm hoàn hoàn, phòng ngừa nguy cơ tái phát.

Dưới đây là một số loại thuốc điều trị tại chỗ thường được chỉ định trong điều trị bệnh lý:

• Nizoral: Thuốc có tác dụng ức chế hoạt động quá mức của nấm men. Đồng thời tiêu diệt hoàn toàn nếu sử dụng ở liều cao. Thuốc Nizoral được bào chế ở dạng bôi và có thể gây ra cảm giác châm chích, nóng rát sau khi dùng.
• Itraconazole: Loại thuốc này hoạt động theo cơ chế kháng nấm da. Đồng thời kích thích tái tạo vùng da bị tổn thương giúp da phục hồi nhanh chóng.
• Fluconazole: Thuốc được chỉ định để ức chế sự hình thành của vi nấm. Tuy nhiên, thuốc Fluconazole thường được dùng trong thời gian ngắn vì có thể gây ra nhiều tác dụng phụ, rủi ro.

Việc sử dụng các loại thuốc bôi có tác dụng hỗ trợ làm lành các tổn thương, phục hồi vùng da bị nhiễm nấm. Đồng thời ức chế sự phát triển quá mức của các nhân gây bệnh. Đa số các trường hợp bị nhiễm nấm da đầu được chỉ định dùng thuốc bôi để ngăn chặn tình trạng nhiễm nấm nghiêm trọng hơn.

Ngoài ra, trước khi dùng thuốc bôi, người bệnh cần chú ý làm sạch vùng da bị tổn thương để tránh tình trạng viêm nhiễm, kích ứng. Tránh dùng thuốc lên vùng da lành vì có thể khiến nấm men lây lan, kích thích cảm giác khó chịu, ngứa ngáy nặng nề hơn. Bác sĩ cũng có thể chỉnh định một số loại dầu gội có chứa hoạt chất kháng nấm để giúp kiểm soát bệnh lý tốt hơn.

Trường hợp nấm đã tấn công sâu vào da đầu, bác sĩ có thể cân nhắc sử dụng một số nhóm thuốc đường uống để kiểm soát tốt bệnh lý, hạn chế các vấn đề khác phát sinh. Ưu điểm của việc sử dụng nhóm thuốc đường uống là ức chế nguồn gốc gây bệnh nhanh chóng, đồng thời giải quyết những vấn đề từ sâu bên trong cơ thể.

Tuy nhiên, việc dùng thuốc uống có thể hạn chế ở một số đối tượng như trẻ em, phụ nữ có thai và một số người mắc bệnh nền khác. Dưới đây là một số loại thuốc thường được dùng trong điều trị bệnh nấm da đầu:

• Griseofulvin: Thuốc thường được dùng trong những trường hợp bị nấm da đầu mãn tính, có thể dùng được cho trẻ em mà không gây ra tác dụng phụ nặng nề. Thời gian dùng thuốc có thể kéo dài từ 8 – 10 tuần tuỳ vào mức độ tổn thương và các biểu hiện đi kèm.
• Terbinafine: Thuốc có tác dụng mạnh trong loại bỏ triệt để các loại nấm trên da đầu và thường được chỉ định dùng trong 4 – 6 tuần.

Trong quá trình dùng thuốc điều trị bệnh lý, bệnh nhân cần tuân thủ đúng chỉ định của bác sĩ chuyên khoa. Tuyệt đối không tự ý dùng thuốc khi chưa có chỉ định từ bác sĩ. Đồng thời tránh tự ý tăng/ giảm liều dùng so với chỉ định vì có thể tăng nguy cơ kháng thuốc, gây khó khăn trong việc điều trị về sau.

2. Áp dụng các biện pháp điều trị tại nhà

Bên cạnh sử dụng thuốc theo chỉ định của bác sĩ chuyên khoa, người bị nhiễm nấm da đầu có thể cải thiện tình trạng ngứa ngáy, khó chịu bằng một số biện pháp tại nhà an toàn và lành tính. Theo đó, người bệnh có thể tận dụng một số thảo dược tự nhiên để giúp làm giảm triệu chứng bệnh lý, đồng thời hạn chế tình trạng lạm dụng tân dược.

Dưới đây là một số biện pháp tại nhà giúp cải thiện các biểu hiện nấm da đầu:

• Gội đầu với bồ kết: Chuẩn bị quả bồ kết khô mang đi nướng cháy xém trên than hồng đến khi có mùi thơm là được. Sau đó cho quả bồ kết vào túi vải, thêm lá sả, vỏ bưởi, vỏ cam, chanh, gừng vào nồi cùng với lượng nước vừa đủ và đun sôi. Lọc lấy nước để gội đầu, đồng thời kết hợp massage nhẹ nhàng để đạt được kết quả tốt nhất. Mỗi tuần thực hiện 2 – 3 lần sẽ hỗ trợ cải thiện bệnh lý đáng kể, đồng thời giúp tóc mọc nhanh, suôn mượt.
• Gội đầu với muối: Chuẩn bị 2 muỗng muối hột và 5 muỗng mật ong nguyên chất. Có thể thay thế nha đam hoặc dầu dừa nếu không có mật ong. Khuấy đều hỗn hợp và thoa lên da đầu, kết hợp massage nhẹ nhàng. Ủ khoảng 20 phút rồi gội lại với nước ấm. Hoặc người bệnh có thể dùng muối hồng bôi lên chân tóc sau khi đã được làm ướt. Massage nhẹ nhàng và ủ khoảng 10 phút. Sau đó xả lại với nước thường và sấy khô tóc.
• Sử dụng bia tươi: Chuẩn bị 1 lon bia, nên dùng loại bia tươi có chứa nhiều dưỡng chất. Đổ bia ra chậu đựng và để qua đêm để làm giảm lượng men, cacbon. Sau khi gội đầu sạch thì dùng bia làm ướt toàn bộ da đầu và kết hợp massage nhẹ nhàng. Ủ khoảng 10 phút thì xả lại với nước sạch và sấy khô tóc.
• Dùng đu đủ chín: Chuẩn bị khoảng 1/4 quả đu đủ chính, nên chọn quả còn tươi mới hái. Sau khi gọt vỏ, rửa sạch thì mang đi sấy nhuyễn. Thoa hỗn hợp lên đầu, chú ý thoa đều vùng chân tóc. Ủ khoảng 10 – 15 phút rồi xả lại với nước ấm và sấy khô tóc.
• Dùng lá ổi: Chuẩn bị 1 nắm lá ổi tươi, rửa sạch, ngâm với nước muối để loại bỏ tạp chất, sau đó vớt ra để ráo. Vò lá ổi hơi nát rồi mang đun cùng với 2 lít nước, tiếp tục đun cho đến khi cạn còn một nửa. Sau đó cho thêm một ít muối hột vào nồi đun đến khi tan rồi tắt bếp, để nguội. Dùng nước này để gội đầu, massage nhẹ nhàng và ủ khoảng 10 phút. Xả lại tóc với nước sạch, sấy khô tóc. Thực hiện cách này thường xuyên để hỗ trợ tiêu diệt vi nấm.

Kiểm soát và phòng ngừa bệnh nấm da đầu hiệu quả

Nấm da đầu là bệnh da liễu khởi phát bởi vi nấm và một số yếu tố thuận lợi. Bệnh không ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe người bệnh. Tuy nhiên, các triệu chứng do bệnh lý gây ra tác động trực tiếp đến sinh hoạt hàng ngày, chất lượng cuộc sống bệnh nhân. Hơn nữa, bệnh có tính chất mãn tính, kéo dài dai dẳng, dễ tái phát và lây lan.

Do đó, bên cạnh áp dụng các biện pháp điều trị, người bệnh cần chủ động áp dụng các biện pháp giúp phòng ngừa bệnh tái phát và lây nhiễm. Cụ thể:

• Tuyệt đối không sử dụng đồ dùng cá nhân với người khác, nhất là mũ bảo hiểm, mũ, khăn lau đầu, gối, lược,…
• Thường xuyên vệ sinh những vật dụng cá nhân tiếp xúc với da đầu nhiều.
• Gội đầu 2 ngày/ lần với những sản phẩm dịu nhẹ, có thành phần lành tính, an toàn. Khi gội, bạn nên kết hợp massage nhẹ nhàng để giúp làm sạch da đầu, hỗ trợ loại bỏ vảy bong cũng như ức chế sự phát triển quá mức của vi nấm.
• Tránh tiếp xúc với những yếu tố kích thích như nhiệt độ cao, thực phẩm, thức uống chứa cồn, hoá chất. Đồng thời thay đổi những thói quen xấu tác động đến tiến triển của bệnh như để đầu ướt đi ngủ, lười gội đầu.
• Tránh cào gãi, chà xát lên da, đồng thời hạn chế cột tóc quá chặt
• Người bệnh cần điều chỉnh giờ giấc sinh hoạt, tập luyện thường xuyên, ăn uống khoa học để giúp nâng cao sức khoẻ tổng thể, giảm căng thẳng, suy nhược thần kinh, rối loạn nội tiết.
• Đảm bảo da đầu luôn được thông thoáng, hạn chế quấn khăn quá lâu, đội mũ bảo hiểm khiến tăng tiết mồ hôi. Bên cạnh đó, sau khi khi vận động tiết nhiều mồ hôi, bạn nên gội đầu nhanh chóng.
• Hạn chế việc nhuộm tóc thường xuyên khiến da đầu nhạy cảm, dễ bị tổn thương hơn.

Nấm da đầu là bệnh da liễu thường gặp ở nhiều đối tượng và không ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khoẻ. Tuy nhiên, bệnh lý có tính chất mãn tính, có nguy cơ lây nhiễm cao và dễ tái phát khi gặp điều kiện thuận lợi. Do đó, ngay khi nhận thấy các biểu hiện bất thường, bạn cần nhanh chóng đến bệnh viện để được thăm khám và điều trị đúng cách.