Cập nhật lúc 09:56 - 23/08/2023
Loãng Xương và Thoái Hóa Khớp: Phân biệt và Liệu pháp điều trị
Theo dõi Viện y dược dân tộc trên
Bài viết được tư vấn chuyên môn bởi
Loãng xương và thoái hóa khớp là hai bệnh lý xương khớp thường gặp hiện nay. Nhiều người thường nhầm lẫn thoái hóa khớp là loãng xương hoặc ngược lại, tuy nhiên chúng là hai tình trạng bệnh lý khác nhau. Tham khảo bài viết sau đây để phân biệt hai dạng bệnh và cách điều trị hiệu quả.
Phân biệt loãng xương và thoái hóa khớp
Loãng xương và thoái hóa khớp là hai bệnh lý xương khớp ngày càng phổ biến. Chúng gây ra các triệu chứng điển hình như đau mỏi, tê bì khó chịu, ảnh hưởng đến khả năng vận động, khiến người bệnh gặp khó khăn trong sinh hoạt đời sống.
Do các triệu chứng có vài điểm tương đồng, đều gây đau mỏi và suy giảm khả năng vận động của xương khớp nên nhiều người nghĩ hai tình trạng bệnh lý là giống nhau. Tuy nhiên chúng là hai căn bệnh hoàn toàn khác nhau. Trong đó:
- Loãng xương là bệnh lý xương khớp hình thành do sự suy giảm mật độ xương, làm cho xương dễ bị rạn, yếu, dễ gãy. Từ đó hình thành các cơn đau nhức, khó chịu làm biến dạng tư thế đi đứng, ngồi và kiềm hãm khả năng vận động của cơ thể.
- Thoái hóa khớp là tình trạng mất cân bằng quá trình tổng hợp, phá hủy sụn khớp, đĩa đêm, xương dưới sụn. Điều này làm ảnh hưởng không nhỏ đến tổ chức xương khớp, kéo theo hiện tượng cấu trúc, hình thái xương, sinh hóa,… bị thay đổi. Tình trạng bào mòn dần sụn khớp, đĩa đệm khiến cho khả năng vận động của xương khớp kém dần, phát sinh các triệu chứng đau nhức khó chịu.
Tình trạng loãng xương là một trong những yếu tố khiến hiện tượng thoái hóa khớp diễn ra nhanh chóng và ngày càng nặng nề hơn. Để điều trị đạt hiệu quả tốt nhất, bác sĩ sẽ xác định chính xác vấn đề mà người bệnh đang gặp phải. Phân biệt rõ hai dạng bệnh lý này qua các triệu chứng và nguyên nhân gây bệnh như:
Triệu chứng nhận biết loãng xương và thoái hóa khớp
Hai chứng bệnh này có các triệu chứng đau nhức khó chịu gây ảnh hưởng đến đời sống của người bệnh. Phân biệt rõ hơn loãng xương có triệu chứng khác với thoái hóa khớp như thế nào qua các đặc điểm sau:
Triệu chứng loãng xương: Bệnh diễn biến âm thầm, không gây ra nhiều triệu chứng khi khởi phát, do đó khá khó khăn để phát hiện bệnh từ sớm. Khi các biến chứng dần hình thành, người bệnh sẽ gặp phải các triệu chứng như:
- Đau nhức xương khớp, đau lưng cấp tính, mãn tính.
- Ngực đau nhức, khó thở, khó tiêu,…. do tình trạng loãng xương ảnh hưởng đến lồng ngực và các đốt sống.
- Hạn chế hoạt động ở bả vai, cánh tay, toàn bộ cột sống.
- Biến dạng cột sống như gù, còng lưng, cột sống cong vẹo, chiều cao thay đổi do có sự hư hại các đốt sống, điển hình là tình trạng vỡ, gãy thân đốt sống.
- Xương dễ gãy, giòn, tình trạng thường gặp nhất là gãy đầu dưới của xương quai xanh, nhiều người lãng xương bị gãy cổ xương đùi, gãy đốt sống lưng, thắt lưng khi bị va chạm.
Triệu chứng thoái hóa khớp: Thoái hóa khớp gây ra các triệu chứng đặc trưng tại vị trí xương bị thoái hóa. Nhìn chung, người bệnh sẽ trải qua các cảm giác khó chịu như:
- Cơn đau âm ỉ hoặc dữ dội xuất hiện khi người bệnh vận động mạnh hoặc đứng ngồi sai tư thế. Cơn đau có thể xuất hiện theo từng đợt, một số trường hợp đau liên tục, mức độ tăng dần theo tình trạng thoái hóa.
- Đặc biệt, cơn đau khớp ngày càng nghiêm trọng, đau dữ dội khi người bệnh đi lên xuống cầu thang, ngồi xổm, vận động liên tục. Chúng sẽ thuyên giảm khi người bệnh nghỉ ngơi.
- Xảy ra hiện tượng cứng khớp vào buổi sáng. Người bệnh phải mất 15 – 30 phút sau khi thức dậy cơn đau mới thuyên giảm.
- Nghe thấy tiếng kêu lạo xạo hoặc lục cục khi di chuyển, duỗi hoặc co khớp.
- Hạn chế vận động khi thoái hóa khớp xảy ra, khi cử động sẽ gây đau nhức, khiến cơ cứng, thay đổi tướng người khi đi đứng, ngồi,…
- Biến dạng khớp, teo cơ, ổ khớp khi thoái hóa kéo dài không được điều trị. Đặc biệt là những khớp như khớp gối, khớp ngón tay,…
Nguyên nhân gây loãng xương và thoái hóa khớp
Tìm hiểu nguyên nhân gây bệnh để có phương pháp can thiệp phù hợp:
Nguyên nhân gây loãng xương:
- Liên quan đến yếu tố bẩm sinh, người có thể chất kém từ nhỏ, bị suy dinh dưỡng, còi xương, ăn không đủ chất, nhất là vitamin D, canxi, protein, hoặc ăn không hợp lý,… Điều này khiến xương có khả năng trưởng thành kém, dễ dẫn đến loãng xương.
- Yếu tố di truyền, trong nhà có cha mẹ hoặc cha, hoặc mẹ bị loãng xương, mắc bệnh về xương có khả năng di truyền cho thế hệ con cái.
- Liên quan đến một số bệnh lý về đường sinh dục, nội tiết, tiêu hóa, suy thận mãn,… hoặc bệnh xương khớp có tính chất mãn tinh. Chúng khiến quá trình hấp thụ và chuyển hóa vitamin D, protein, canxi bị suy yếu, dẫn đến hiện tượng loãng xương.
- Người bệnh lạm dụng thuốc, gặp tác dụng phụ của thuốc. Trong đó điển hình là thuốc kháng viêm chứa corticosteroid, thuốc chống động kinh, tiểu đường, thuốc chống đông máu,… Sử dụng thuốc kéo dài gây suy giảm khả năng hấp thụ canxi, đồng thời tăng nguy cơ loãng xương, hủy hoại xương,…
- Thói quen lười vận động, không tập luyện để dục, thể thao, tính chất công việc phải ngồi nhiều,…
- Thói quen sinh hoạt không lành mạnh như uống rượu bia, cà phê,… đồ uống chứa cồn, chất kích thích. Dẫn đến hiện tượng thất thoát canxi hấp thụ vào thận, giảm hoạt động của hệ tiêu hóa,…
Nguyên nhân gây thoái hóa khớp:
- Thoái hóa khớp hình thành có liên quan đến yếu tố tuổi tác. Người tuổi càng cao khả năng sản sinh tế bào, tái tạo sụn khớp kém dần. Trong khi đó, quá trình phá hủy sụn khớp, xương khớp diễn ra thường xuyên hơn, suy giảm khả năng tổng hợp các chất cần thiết cho xương khớp. Từ đó sụn kém đàn hồi, chịu lực giảm,… gây thoái hóa.
- Liên quan đến yếu tố di truyền, nội tiết hoặc chịu ảnh hưởng bởi sự rối loạn chuyển hóa trong cơ thể.
- Do các chấn thương gây ra, hoặc các vấn đề như loạn sản, dị dạng khớp bẩm sinh, dị dạng cho tai nạn, tổn thương khi va chạm,…
- Ảnh hưởng bởi các bệnh lý khác như bệnh viêm khớp dạng thấp, viêm cột sống dính khớp, viêm khớp nhiễm khuẩn,… Những bệnh lý này có khả năng tăng nguy cơ thoái hóa diễn ra nhanh chóng hơn.
- Ảnh hưởng bởi trọng lượng “quá khổ” của cơ thể, gây áp lực cho hệ xương khớp.
- Ngoài ra, bệnh còn hình thành do các yếu tố như tính chất công việc, thói quen ăn uống hàng ngày không đủ chất,…
Mối quan hệ giữa loãng xương và thoái hóa khớp
Bệnh loãng xương có thể xảy ra ở nhiều đối tượng khác nhau. Trong đó, thường gặp nhất là ở người trung niên, cao tuổi, phụ nữ sau mãn kinh, trẻ em,… Nguyên nhân gây bệnh rất đa dạng. Hiện tượng loãng xương diễn ra nhiều nằm liền có khả năng gây thoái hóa khớp.
Do đó, có thể thấy bệnh loãng xương cũng là một trong những nguyên nhân gây bệnh thoái hóa khớp. Hay, tình trạng thoái hóa khớp là hệ quả do bệnh loãng xương gây ra. Cụ thể, quá trình suy giảm mật độ xương, thể tích xương trong quá trình loãng xương gây suy giảm chất lượng, chức năng xương khớp.
Lúc này, các đốt sống dễ bị giòn gãy, dễ lún gây ra các cơn đau nhức cột sống diễn ra trong thời gian dài. Không những vậy, xương ở đùi, cẳng tay cũng dần suy yếu khiến chúng dễ bị tổn thương ngay cả khi chịu lực tác động nhỏ.
Tình trạng xẹp lún đốt xương diễn ra trong thời gian dài chèn ép lên sụn và đĩa đệm khớp xương, ngoài gây viêm còn làm suy giảm dịch bôi trơn khớp. Do các yếu tố này, xương khớp ngày càng thoái hóa, thoát vị đĩa đệm,… gây nhiều ảnh hưởng cho sức khỏe và chất lượng cuộc sống của người bệnh.
Dù là tình trạng loãng xương hay thoái hóa khớp thì các di chứng do bệnh để lại cũng ảnh hưởng không nhỏ đến đời sống và sức khỏe của người bệnh. Vì thế, khi nhận thấy cơ thể có dấu hiệu bất thường, bạn nên chủ động thăm khám và điều trị sớm.
Liệu pháp điều trị loãng xương và thoái hóa khớp
Sau khi xác định bệnh lý người bệnh đang gặp phải, bác sĩ sẽ đưa ra phác đồ điều trị thích hợp cho mỗi bệnh nhân. Tùy mức độ tổn thương xương khớp và tình trạng loãng xương và thoái hóa khớp, dưới đây là một số hướng điều trị được áp dụng:
Điều trị bệnh loãng xương
Phương pháp điều trị không dùng thuốc:
- Cung cấp cho cơ thể đầy đủ chất dinh dưỡng, đặc biệt bổ sung thêm canxi, vitamin, khoáng chất,… qua các thực phẩm phù hợp. Đồng thời kiêng uống rượu bia, chất kích thích có hại cho quá trình điều trị.
- Kết hợp luyện tập thể dục, thể thao nâng cao sức khỏe cho cơ bắp, ngoài ra còn giúp duy trì vóc dáng, phòng nguy cơ cân nặng dư thừa tác động đến xương khớp.
- Sử dụng dụng cụ chỉnh hình, điều chỉnh lại khớp xương, giảm áp lực chèn ép cột sống và xương khớp lân cận.
Phương pháp sử dụng thuốc:
- Sử dụng thuốc theo hướng dẫn của bác sĩ, không dùng tùy tiện, một số loại như thuốc bổ xương khớp chứa canxi, vitamin D.
- Thuốc chống hủy xương, thuốc kháng viêm không steroids, giảm đau.
- Thuốc giãn cơ, thuốc ổn định thần kinh, các dạng vitamin nhóm B.
Điều trị ngoại khoa: Khi cần thiết bác sĩ sẽ chỉ định can thiệp phẫu thuật, chỉnh hình cột sống hoặc thay thế khớp hư tổn để điều trị bệnh loãng xương cho người bệnh.
Điều trị thoái hóa khớp
Điều trị nội khoa: Sử dụng thuốc theo chỉ định, một số loại như:
- Thuốc giảm đau, thuốc kháng viêm không chứa steroid.
- Thuốc giảm đau tại chỗ bôi ngoài da, thuốc tiêm nội khớp.
- Một số viên uống bổ sung chứa glucosamine, chondroi tin.
Tập luyện thể dục, vật lý trị liệu phục hồi chức năng theo hướng dẫn của bác sĩ.
Điều trị ngoài khoa: Áp dụng cho tình trạng bệnh nặng, chẳng hạn nội soi khớp, thay khớp nhân tạo,…
Tùy vào tình trạng sức khỏe của mỗi người, bác sĩ sẽ chỉ định phác đồ điều trị phù hợp, phòng nguy cơ biến chứng gây ảnh hưởng sức khỏe của người bệnh. Thăm khám sớm, có biện pháp can thiệp phù hợp giúp bạn phòng tránh các rủi ro nguy hại.
Phòng ngừa bệnh loãng xương và thoái hóa khớp
Loãng xương và thoái hóa khớp là bệnh lý xương khớp thường gặp hiện nay. Hai bệnh lý nếu kéo dài không điều trị có nguy cơ gây ra nhiều biến chứng. Không chỉ ảnh hưởng đến đời sống mà còn tác động đến sức khỏe, thậm chí đe dọa tính mạng của người bệnh.
Do đó, bạn nên chủ động phòng ngừa bệnh xương khớp nói chung, cũng như tình trạng loãng xương hay thoái hóa khớp nói riêng. Một số vấn đề cần lưu ý như sau:
- Duy trì cân nặng cân đối, hạn chế thừa cân, béo phì gây áp lực lên xương khớp, dễ dẫn đến các bệnh lý về xương khớp.
- Tập luyện thể dục, thể thao vừa sức. Duy trì thói quen vận động, hạn chế đứng, ngồi, nằm một chỗ quá lâu. Vận động nhẹ nhàng giúp máu huyết lưu thông tốt hơn, tránh hiện tượng cứng khớp, thoái hóa.
- Tránh chấn thương, không nên khiêng vác nặng thường xuyên. Sắp xếp công việc và dành thời gian cho cơ thể nghỉ ngơi thư giãn.
- Bổ sung cho cơ thể đầy đủ chất dinh dưỡng. Lựa chọn thực phẩm phù hợp, kiêng những món ăn, thức uống không có lợi cho sức khỏe xương khớp. Hạn chế rượu bia, thuốc lá, đồ uống chứa cồn, chất kích thích,… để bảo vệ sức khỏe tổng thể, sức khỏe xương khớp.
- Giữ tâm trạng thoái mái, tránh căng thẳng, áp lực ảnh hưởng đến nội tiết, hệ xương khớp.
- Thăm khám sức khỏe định kỳ. Ngoài ra khi nhận thấy cơ thể có dấu hiệu bất thường, bạn nên chủ động đến gặp bác sĩ để được kiểm tra, điều trị sớm.
Trên đây là cách phân biệt loãng xương và thoái hóa khớp cơ bản, bạn đọc có thể tham khảo. Để xác định chính xác dạng bệnh lý, bác sĩ có thể dùng thêm các xét nghiệm, kiểm tra liên quan khác. Chẩn đoán bệnh và điều trị theo phác đồ của bác sĩ giúp bạn phòng tránh được rủi ro gây hại sức khỏe.
Có thể bạn quan tâm:
TIN BÀI NÊN ĐỌC
Trở thành người đầu tiên bình luận cho bài viết này!