Dị Ứng Thời Tiết Lạnh: Biểu Hiện, Cách Xử Lý Và Phòng Ngừa

Bài viết được tư vấn chuyên môn bởi

Viện Y Dược Cổ Truyền Dân Tộc – Tradimec

Dị ứng thời tiết lạnh là thuật ngữ đề cập đến tình trạng niêm mạc hô hấp và da bị kích thích do độ ẩm, nhiệt độ giảm mạnh. Tình trạng này có thể gây phát ban, nổi mề đay, ngứa ngáy đi kèm với những biểu hiện như ngứa mũi, chảy nước mũi, viêm kết mạc dị ứng, đau họng nhẹ.

Dị ứng thời tiết lạnh là gì?

Dị ứng thời tiết lạnh là một trường hợp của dị ứng thời tiết thường gặp. Các triệu chứng bệnh lý xảy ra vào thời điểm thời tiết chuyển sang lạnh. Yếu tố chủ yếu dẫn đến tình trạng dị ứng này là do độ ẩm, nhiệt độ giảm đột ngột khiến da phát ban, nổi mề đay, khô ráp và ngứa ngáy.

Dị ứng thời tiết lạnh: Biểu hiện, cách xử lý và phòng ngừa — Dị ứng thời tiết lạnh là thuật ngữ đề cập đến tình trạng niêm mạc hô hấp và da bị kích thích do độ ẩm, nhiệt độ giảm mạnh

Không chỉ gây tổn thương da, tình trạng dị ứng này còn có thể đi kèm với một số biểu hiện khác như nghẹt mũi, sổ mũi, viêm kết mạc và đau họng.

Các triệu chứng do bệnh lý gây ra có xu hướng bùng phát đột ngột, dữ dội nhưng đa số đều tự thuyên giảm mà không cần can thiệp y tế. Tuy nhiên, với người có làn da mỏng, cơ địa nhạy cảm, tổn thương da đi kèm với các biểu hiện đường hô hấp có thể kéo dài đến vài ngày hoặc thậm chí vài tuần.

Không giống với những dạng dị ứng khác, tình trạng dị ứng thời tiết lạnh thường thuyên giảm khi độ ẩm, nhiệt độ tăng lên và ít trường hợp tiến triển thành mãn tính.

Biểu hiện nhận biết dị ứng thời tiết lạnh

Các biểu hiện do dị ứng thời tiết lạnh xuất hiện khi vùng da và niêm mạc hô hấp bị kích thích quá mức do độ ẩm và nhiệt độ thấp. Kế đến hệ miễn dịch sẽ tạo ra kháng nguyên (IgE) để đối kháng với yếu tố kích thích. Tuy nhiên, sự gia tăng kháng nguyên trong huyết thanh có thể tạo điều kiện phóng thích histamine vào da và niêm mạc hô hấp.

Từ đó, khởi phát các triệu chứng như:

Trên da xuất hiện nhiều sẩn ngứa có kích thước và hình dáng đa dạng, không đều
Các sẩn ngứa thường tập trung ở những vùng da hở như bàn chân, tay, cổ, mặt,…
Tổn thương da do bệnh lý gây ra khiến người bệnh bị đau nhức, nóng rát dữ dội
Chảy nước mũi, nghẹt mũi và ngứa
Đau cổ họng nhẹ và ho
Ngứa mắt, chảy nước mắt và đỏ

Nguyên nhân gây ra dị ứng thời tiết lạnh

Theo các chuyên gia đầu ngành, nguyên nhân trực tiếp gây bùng phát các triệu chứng dị ứng thời tiết lạnh là do độ ẩm và nhiệt độ giảm đột ngột. Những yếu tố này có thể khiến da bị bong tróc, khô ráp và trở nên nhạy cảm hơn so với bình thường. Bên cạnh đó, thời tiết khô hanh còn kích thích niêm mạc hô hấp và phát sinh một số biểu hiện như nghẹt mũi, ho, sổ mũi,…

Ngoài ra, tình trạng dị ứng này còn có nguy cơ bùng phát cao ở một số đối tượng như:

Người có làn da nhạy cảm
Phụ nữ mang thai và trẻ nhỏ
Người có tiền sử bệnh mề đay vật lý
Trường hợp thường xuyên bị dị ứng hay mắc những bệnh về cơ địa như viêm da cơ địa, hen suyễn, chàm,…

Phân biệt bệnh cảm lạnh và dị ứng thời tiết lạnh

Thực tế cho thấy các biểu hiện dị ứng thời tiết lạnh và cảm lạnh (viêm mũi họng) khá tương đồng nên thường bị nhầm lẫn. Theo đó, cảm lạnh và một dạng viêm cấp tính, khởi phát khi cổ họng và mũi bị rhinovirus tấn công. Bệnh lý thường có mức độ nhẹ và có xu hướng thuyên giảm sau 7 – 10 ngày.

Để phân biệt dị ứng thời tiết lạnh và bệnh cảm lạnh, bạn cần chú ý quan sát một số biểu hiện lâm sàng như:

Tình trạng dị ứng thời tiết do nhiệt độ, độ ẩm thấp đột ngột đặc trưng bởi triệu chứng phát ban, nổi sẩn đỏ kèm theo ngứa ngáy dữ dội. Đôi khi bệnh có thể gây chảy nước mũi, đau họng, ho và viêm kết mạc. Bệnh lý ít khi gây đau nhức toàn thân và sốt.
Trong khi đó, viêm mũi họng thường khởi phát những triệu chứng ở mũi và họng như ho kéo dài, đau họng, thở khò khè, nghẹt mũi, ngứa mũi, chảy nước mũi, sốt nhẹ, hắt hơi thường xuyên, cơ thể mệt mỏi,… Ngoài ra, đa số trường hợp bị bệnh cảm lạnh đều không xuất hiện những triệu chứng trên da.

Tuy nhiên, trong một số trường hợp, người bệnh có thể khởi phát đồng thời bệnh cảm lạnh và dị ứng thời tiết lạnh.

Các cách xử lý dị ứng thời tiết lạnh nhanh chóng

Việc điều trị dị ứng thời tiết lạnh chủ yếu sử dụng thuốc kết hợp với biện pháp chăm sóc tại nhà để làm dịu các triệu chứng và kiểm soát tổn thương lan rộng. Dưới đây là một số phương pháp điều trị thường được áp dụng:

1. Sử dụng thuốc Tây điều trị

Với những trường hợp khởi phát các triệu chứng dị ứng ở mức độ nhẹ, chỉ gây tổn thương bề mặt da. Bác sĩ có thể chỉ định một số loại thuốc bôi ngoài da để giảm ngứa ngáy, sưng viêm và ngăn ngừa lan rộng. Tuy nhiên, trường hợp đi kèm với tình trạng nghẹt mũi, sổ mũi, ho kéo dài,… bác sĩ có thể kết hợp một số loại thuốc đường uống để kiểm soát.

Dưới đây là một số loại thuốc thường được sử dụng trong điều trị dị ứng thời tiết và dị ứng thời tiết lạnh:

Kem dưỡng ẩm: Một số loại kem dưỡng thường được bác sĩ dùng trong điều trị bệnh lý như Eucerin, A-derma, Laroche posay,… giúp làm dịu da, giảm hiện tượng khô ráp, bong tróc, kích ứng và phục hồi lớp màng bảo vệ da.
Thuốc bôi chứa menthol: Thuốc được chỉ định bôi trực tiếp lên khu vực da bị tổn thương để làm dịu tình trạng sưng nóng, ngứa ngáy và phục hồi vùng da bị dị ứng.
Thuốc kháng histamine H1: Histamine chính là thành phần trung gian của phản ứng dị ứng, kích thích bùng phát triệu chứng ngứa ngáy, nổi mẩn đỏ,… Việc sử dụng nhóm thuốc này sẽ giúp làm giảm và ngăn ngừa tình trạng dị ứng bùng phát.
Thuốc Epinephrine: Với những trường hợp bị dị ứng thời tiết do nhiệt độ, độ ẩm thấp kích thích cơn hen suyễn, lúc này bác sĩ có thể cân nhắc tiêm Epinephrine giúp đảm bảo chức năng hô hấp, đồng thời ngăn ngừa sốc phản vệ.
Omalizumab: Thuốc thường được chỉ định nhằm ngăn ngừa sản sinh kháng nguyên (IgE), từ đó ức chế phản ứng dị ứng, làm giảm những triệu chứng do bệnh lý gây ra. Omalizumab thường được sử dụng trong điều trị hen suyễn, bệnh mề đay mãn tính. Trường hợp khởi phát các triệu chứng dị ứng do thời tiết lạnh, thuốc sẽ được chỉ định trong trường hợp không đáp ứng với thuốc kháng histamine.

2. Một số mẹo cải thiện tại nhà

Bên cạnh sử dụng thuốc điều trị theo chỉ định của bác sĩ chuyên khoa, bạn cũng có thể kết hợp một số biện pháp cải thiện tại nhà để kiểm soát tình trạng dị ứng thời tiết lạnh nhanh chóng. Ưu điểm của biện pháp này là lành tính, an toàn, có thể áp dụng cho nhiều đối tượng.

Dưới đây là một số cách chữa dị ứng thời tiết lạnh tại nhà được áp dụng rộng rãi:

Tắm nước ấm: Để làm dịu vùng da bị tổn thương và hạn chế lan rộng, bạn có thể tắm với nước ấm. Với nhiệt độ ấm sẽ giúp làm mềm da, giảm ngứa ngáy, khô ráp, kích ứng đáng kể.
Súc miệng và rửa mũi thường xuyên: Không chỉ phát sinh những triệu chứng trên da, tình trạng dị ứng này có thể gây đau họng, nghẹt mũi, sổ mũi, ho,… Vì vậy, bạn nên súc miệng, rửa mũi giúp làm dịu niêm mạc, dẫn lưu dịch tiết hô hấp.
Uống trà gừng ấm: Gừng là thảo dược có tính ấm, vị cay, công dụng giảm ho, long đờm, chống dị ứng. Uống trà gừng ấm sẽ giúp làm dịu các biểu hiện đường hô hấp do bệnh lý gây ra, đồng thời giúp thông cổ họng.

3. Chế độ chăm sóc khoa học

Để kiểm soát các triệu chứng do dị ứng thời tiết lạnh gây ra hoàn toàn và rút ngắn thời gian điều trị, bạn cần chủ động trong việc áp dụng các biện chăm sóc khoa học, thay đổi những thói quen xấu khiến tình trạng bệnh lý trở nên nặng nề hơn.

Dưới đây chế độ chăm sóc khoa học hỗ trợ quá trình điều trị dị ứng thời tiết lạnh hiệu quả:

Dành nhiều thời gian nghỉ ngơi và hạn chế di chuyển ngoài trời khi nhiệt độ thấp. Đồng thời cần mặc trang phục dày giúp giữ ấm cơ thể, cải thiện tình trạng khô ráp, ngứa ngáy, bong tróc da.
Uống nước ấm thường xuyên để giúp giảm ho, dịu cổ họng, đồng thời cải thiện các triệu chứng hô hấp khác.
Cải thiện miễn dịch và tăng cường sức đề kháng bằng cách bổ sung các thực phẩm giàu khoáng chất, vitamin C, protein,…
Cách ly với những yếu tố kích thích như mạt bụi, phấn hoa, lông động vật,… Những yếu tố này có thể khiến vùng da bị tổn thương trở nên nghiêm trọng hơn, kích thích các triệu chứng đường hô hấp trở nên nặng nề.
Ăn uống điều độ và bổ sung một các loại gia, thực phẩm chống dị ứng cao như gừng, mật ong, sả, lá tía tô, quế,…

Biện pháp phòng ngừa dị ứng thời tiết lạnh hiệu quả

Tình trạng dị ứng thời tiết thường tự thuyên giảm và không đe dọa nghiêm trọng đến sức khỏe tổng thể. Tuy nhiên, tổn thương và các triệu chứng đường hô hấp có thể gây khó chịu, ngứa ngáy, ảnh hưởng đến sinh hoạt và chức năng thẩm mỹ. Hơn nữa, dị ứng thời tiết tái phát nhiều lần có thể dẫn đến viêm mũi dị ứng, tăng nguy cơ bị cảm lạnh, hen suyễn và viêm kết mạc dị ứng.

Do đó, người bệnh cần chủ động trong việc áp dụng các biện pháp phòng ngừa dị ứng tái phát. Cụ thể:

Chú ý giữ ấm cơ thể khi thời tiết chuyển lạnh. Dành thời gian nghỉ ngơi trong nhà vào thời điểm giao mùa giúp thích nghi với thời tiết cũng như giảm nguy cơ dị ứng.
Vệ sinh cơ thể thường xuyên, dùng kem dưỡng ẩm đều đặn mỗi ngày 2 lần nhằm ngăn tình khô ra và củng cố hàng rào bảo vệ da.
Khi di chuyển ngoài trời, bạn cần mặc quần áo ấm, che chắn, mang khẩu trang để giúp giữ ấm cơ thể, hạn chế kích ứng da và niêm mạc hô hấp.
Đối với người có cơ địa nhạy cảm cần nâng cao hệ miễn dịch, sức khỏe tổng thể bằng cách dành nhiều thời gian nghỉ ngơi, tập luyện thể dục thể thao và ăn uống khoa học.
Tránh các món ăn lạnh, thức uống chứa chất kích thích hoặc có tính hàn như kem, hải sản, đồ uống có đá,…
Trường hợp bị dị ứng thời tiết lạnh nặng nề, bạn có thể tham khảo ý kiến bác sĩ chuyên khoa sử dụng một số loại thuốc kháng histamine H1 dự phòng.

Dị ứng thời tiết lạnh mặc dù không đe dọa nghiêm trọng đến sức khỏe tổng thể nhưng các triệu chứng do bệnh lý gây ra có thể ảnh hưởng đến sinh hoạt, hiệu suất làm việc. Do đó, sau điều trị người bệnh cần chủ động trong việc áp dụng các biện pháp phòng ngừa để làm giảm thiểu nguy cơ tái phát.

Có thể bạn quan tâm:

10 cách chữa dị ứng thời tiết nhanh nhất, đơn giản tại nhà

Top 10 cách chữa trị dị ứng da mặt tại nhà, đơn giản, nhanh khỏi

Dị ứng hải sản: Triệu chứng, cách điều trị và phòng ngừa

Cách chữa dị ứng thời tiết bằng lá lốt cho hiệu quả nhanh chóng