Cập nhật lúc 09:44 - 07/06/2023
Dị Ứng Da: Nguyên Nhân, Biểu Hiện, Cách Điều Trị Hiệu Quả
Theo dõi Viện y dược dân tộc trên
Bài viết được tư vấn chuyên môn bởi
Dị ứng da thường khởi phát do thời tiết, dị ứng mỹ phẩm, thực phẩm, sống và làm việc trong môi trường ô nhiễm, thường xuyên tiếp xúc hóa chất,… Tình trạng này thường có xu hướng thuyên giảm sau vài ngày mà không cần can thiệp y tế. Tuy nhiên, trường hợp dị ứng da tiến triển nghiêm trọng, bạn cần tiến hành thăm khám và điều trị.
Dị ứng da và biểu hiện nhận biết
Dị ứng da là tình trạng xuất hiện các sẩn đỏ, mề đay, phát ban trên da, nổi mụn viêm,… khi tiếp xúc với những tác nhân dị ứng từ bên trong cơ thể hoặc bên ngoài. Thực tế cho thấy, tổn thương da do dị ứng gây ra có phạm vi ảnh hưởng, hình thái đa dạng và mức độ khác nhau. Điều này thường phụ thuộc vào nguyên nhân gây dị ứng, cơ địa, loại da và những yếu tố khác.
So với những vùng da khác, da mặt thường mỏng, có độ nhạy cảm cao và rất dễ bị tổn thương. Do đó, da mặt sẽ có nguy cơ bị kích ứng, ngứa ngáy, nổi mẩn đỏ, phát ban hơn do với những vùng da khác. Thông thường, những vùng da bị tổn thương nhẹ có thể thuyên giảm sau vài ngày chăm sóc mà không cần can thiệp y tế. Tuy nhiên, với những trường hợp tiến triển nặng nề, dị ứng da có thể gây sưng viêm, nổi mụn mủ, khô ráp, nứt nẻ, bong tróc và làm mỏng da,…
Dưới đây là một số dấu hiệu nhận biết dị ứng da:
- Da bị đỏ ửng, châm chích và nóng rát
- Xuất hiện các nốt mụn đỏ có kích thước đa dạng
- Da kém mịn màng và sần sùi
- Trong một số trường hợp da bị dị ứng có thể gây nổi mụn nước hoặc mụn viêm sưng to
- Tổn thương da có thể gây đau rát, ngứa ngáy khó chịu
- Làn da mỏng, dễ bắt nắng và trở nên nhạy cảm
- Da đổ nhiều dầu hoặc khô ráp, bong tróc
Nguyên nhân gây dị ứng da
Các triệu chứng dị ứng da có thể khởi phát bởi nhiều nguyên nhân và yếu tố khác nhau. Thực tế cho thấy, tình trạng này thường xảy ra ở những người có cơ địa nhạy cảm, trẻ em và người mắc những bệnh lý về cơ địa.
Dưới đây là một số nguyên nhân gây ra tình trạng dị ứng da:
- Dị ứng mỹ phẩm: Đây được xem là một trong những nguyên nhân phổ biến dẫn đến tình trạng dị ứng. Sử dụng các sản phẩm chăm sóc da, trang điểm không rõ nguồn gốc, chứa các thành phần có nguy cơ dị ứng cao hoặc dùng sản phẩm không phù hợp với loại da có thể gây kích ứng, bít tắc lỗ chân lông, từ đó dẫn đến nổi mụn, sưng viêm và dị ứng.
- Vệ sinh da kém: Thói quen vệ sinh da không đúng cách, đặc biệt là da mặt có thể tạo điều kiện thuận lợi cho bã nhờn, bụi bẩn, tế bào chết ứ đọng lỗ chân lông, gây suy giảm hàng rào bảo vệ da và khởi phát các triệu chứng dị ứng.
- Dị ứng thực phẩm: Dị ứng thực phẩm xảy ra khi cơ thể dung nạp những thực phẩm có nguy cơ dị ứng cao như đậu phộng, hải sản, đậu nành, sữa,…. Lúc này, hệ miễn dịch sẽ phóng thích histamine vào niêm mạc và da, gây dị ứng da và một số triệu chứng ở đường hô hấp và tiêu hóa.
- Sống trong môi trường ô nhiễm: Làm việc và sống trong môi trường ô nhiễm có thể làm suy giảm sức đề kháng của da, từ đó nhạy cảm hơn với những yếu tố kích thích. Trong đó, những thành phần độc hại như kim loại nặng, hóa chất, bụi mịn,… không chỉ tác động tiêu cực đến chức năng hô hấp mà còn dẫn đến bít tắc lỗ chân lông, dễ bị nổi mẩn ngứa và khiến đẩy nhanh tốc độ lão hóa da.
- Dị ứng thời tiết: Thời tiết thay đổi đột ngột, quá lạnh hoặc quá nóng cũng được xem là nguyên nhân dẫn đến tình trạng dị ứng da, nổi mề đay mẩn ngứa. Bên cạnh đó, biểu hiện dị ứng ứng thời tiết còn đi kèm với một số triệu chứng như ngứa họng, sổ mũi, nghẹt mũi, ho,…
- Các nguyên nhân khác: Ngoài những nguyên nhân phổ biến trên, tình trạng dị ứng này còn xảy ra bởi một số nguyên nhân như yếu tố di truyền, suy giảm hệ miễn dịch, rối loạn nội tiết, làn da quá nhạy cảm, da bị nhiễm corticoid,…
Dị ứng da có nguy hiểm không? Có lây không?
Dị ứng da là tình trạng da liễu phổ biến, khởi phát bởi nhiều nguyên nhân khác nhau. Hầu hết các trường hợp bị dị ứng thường xuất hiện các biểu hiện ở mức độ nhẹ đến trung bình và có thể tự thuyên giảm sau vài ngày mà không cần can thiệp y tế.
Tuy nhiên, ở những người có cơ địa nhạy cảm, làn da mỏng hoặc thường xuyên cào gãi, chà sát, ma sát lên da gây chảy máu, xây xước có thể gây viêm nhiễm và hình thành thâm sẹo. Bên cạnh đó, sự xuất hiện các mẩn đỏ, phát ban gây ảnh hưởng trực tiếp đến chức năng thẩm mỹ cũng như chất lượng cuộc sống.
Thông thường, tình trạng dị ứng da sẽ có dấu hiệu thuyên giảm sau vài ngày chăm sóc (từ 1 – 5 ngày). Tuy nhiên, thực tế cho thấy yếu tố này còn phụ thuộc vào mức độ dị ứng, cơ địa, chế độ chăm sóc cũng như điều trị của từng trường hợp. Nếu không được xử lý đúng cách, các triệu chứng dị ứng có thể kéo dài đến vài tuần, thậm chí là vài tháng.
Theo nhận định của các chuyên gia, dị ứng da không có khả năng lây nhiễm từ người sang người. Bởi tình trạng này khởi phát từ phản ứng bảo vệ tự nhiên của cơ thể khi tiếp xúc với tác nhân gây dị ứng. Tuy nhiên, dị ứng có xu hướng di truyền từ ba mẹ sang con cái.
Các phương pháp điều trị dị ứng da an toàn
Việc điều trị dị ứng da phụ thuộc chủ yếu vào nguyên nhân khởi phát và mức độ dị ứng. Đối với những trường hợp nhẹ, bạn chỉ cần loại trừ nguyên nhân khởi phát và chăm sóc tại nhà để kiểm soát triệu chứng dị ứng. Tuy nhiên, nếu tổn thương da và các biểu hiện dị ứng da tiến triển nặng nề, kéo dài dai dẳng, bạn cần tiến hành thăm khám để được chỉ định sử dụng thuốc điều trị phù hợp.
1. Xác định và loại trừ nguyên nhân
Khi nhận thấy xuất hiện các biểu hiện dị ứng da, bạn cần xác định nguyên nhân cũng như các yếu tố thuận lợi và loại trừ chúng. Việc tiếp dụng sử dụng các loại mỹ phẩm, chăm sóc da không phù hợp, dung nạp những thực phẩm gây dị ứng, sống trong môi trường ô nhiễm,… có thể khiến các triệu chứng trên da tiến triển nặng nề và lan rộng nhanh chóng.
Trường hợp không thể xác định nguyên nhân cụ thể, bạn cần loại bỏ những yếu tố rủi ro sau:
- Kiểm tra bảng thành phần của các sản phẩm dưỡng da và loại bỏ những sản phẩm chứa thành phần dễ gây kích ứng, dị ứng như dầu khoáng, hương liệu, chì, cồn, retinol, BHA,… Những thành phần này có thể không phải nguyên nhân gây dị ứng da. Tuy nhiên, vào thời điểm làn da nhạy cảm thường dễ bị kích thích, nổi mẩn đỏ nghiêm trọng hơn khi tiếp xúc với những thành phần trên.
- Không tiêu thụ những loại thực phẩm, đồ uống có khả năng gây dị ứng cao như các loại đậu, hải sản, trà đặc, bia rượu, sữa bò, cà phê,…
- Kiểm tra chỉ số ô nhiễm tại nơi sống và làm việc, đồng thời sử dụng máy lọc không khí trong trường hợp cần thiết
- Trường hợp dị ứng da do thời tiết thay đổi đột ngột, bạn cần chú ý giữ ấm cơ thể, mang khẩu trang và che chắn cẩn thận khi ra ngoài, bên cạnh đó sử dụng máy tạo độ ẩm trong không gian sống.
2. Áp dụng biện pháp điều trị tại nhà
Tình trạng dị ứng da thường gây nổi các mẩn đỏ, nốt sần và phát ban ở tầng thượng bì. Do đó, việc chăm sóc đúng cách sẽ giúp những vùng da bị tổn thương cải thiện nhanh chóng mà không cần điều trị y tế.
Dưới đây là một số biện pháp điều trị dị ứng da được áp dụng tại nhà:
- Làm sạch da đều đặn 2 lần mỗi ngày với những sản phẩm dịu nhẹ, có độ pH cần bằng và không chứa hương liệu. Trong quá trình vệ sinh da, bạn cần thao tác nhẹ nhàng tránh gây kích ứng lên vùng da bị tổn thương.
- Có thể tận dụng một số thảo dược tự nhiên sả, lá khế, lá chanh,… nấu nước tắm và ngâm để cải thiện triệu chứng dị ứng. Mẹo chữa này giúp đào thải các dị nguyên nằm sâu trong lỗ chân lông, giúp sạch da và ngăn ngừa tổn thương da lan rộng.
- Tắm nước mát hoặc chườm lạnh là một trong những cách giúp cải thiện tình trạng ngứa ngáy, nổi sẩn, mề đay do dị ứng gây ra hiệu quả.
- Tham khảo ý kiến bác sĩ chuyên khoa sử dụng các loại kem dưỡng ẩm chứa các thành phần giúp cân bằng độ ẩm và phục hồi da như vitamin E, Panthenol, Acid Hyaluronic, Niacinamide, Glycerin,…
- Sử dụng các loại mặt nạ tự nhiên từ yến mạch, sữa chua, nha đam, mật ong,… để làm dịu vùng da bị tổn thương, giảm ngứa ngáy, và mờ thâm sẹo.
- Uống nhiều nước và tăng cường bổ sung các loại thực phẩm giàu khoáng chất, vitamin giúp tăng cường sức đề kháng, củng cố hàng rào bảo vệ da và làm mờ thâm sạm hiệu quả.
- Sử dụng kem chống nắng, che chắn cẩn thận khi di chuyển ngoài trời. Bởi tia UV có trong ánh nắng có thể kích thích làn da sản sinh melanin, tăng lượng dầu thừa gây nổi mụn, viêm đỏ và hình thành sạm nám.
3. Sử dụng thuốc điều trị
Trường hợp bị dị ứng da gây ngứa ngáy nhiều, lan rộng và kéo dài dai dẳng, bác sĩ chuyên khoa có thể chỉ định một số loại thuốc uống và thuốc bôi nhằm kiểm soát triệu chứng, đồng thời ngăn ngừa tổn thương da lan rộng.
Một số loại thuốc thường được sử dụng trong điều trị dị ứng da:
- Các loại kem bôi làm dịu da: Những loại kem bôi này có tác dụng giảm ngứa ngáy và làm dịu vùng da bị tổn thương. Trường hợp bị dị ứng da, bác sĩ có thể chỉ định các loại kem bôi giúp giảm viêm, ngứa ngáy và phục hồi da như Eucerin, Bioderma, A-derma,….
- Kem bôi chứa corticoid: Loại thuốc này thường được chỉ định với những trường hợp bị viêm nặng. Kem bôi chứa corticoid có tác dụng cải thiện tình trạng ngứa ngáy, sưng viêm hiệu quả. Tuy nhiên, thuốc có thể gây ra một số tác dụng phụ trong quá trình sử dụng như nổi mụn trứng cá, mỏng da, dày sừng nang lông,…
- Các loại thuốc uống kháng dị ứng: Đối với những trường hợp dị ứng nặng, bác sĩ có thể chỉ định các loại thuốc kháng histamine như Chlorpheniramin, Cetirizin, Loratadin,… để làm giảm tổn thương da và giảm ngứa hiệu quả.
- Vitamin C: Trường hợp tổn thương da mất kiểm soát, bác sĩ có thể kê đơn viên uống vitamin C ở liều cao nhằm tăng cường sức đề kháng cho da.
Thông thường, sau 5 ngày sử dụng thuốc, các biểu hiện dị ứng trên da sẽ thuyên giảm nhanh chóng và rất ít trường hợp kéo dài trên 10 ngày.
Cách phòng ngừa dị ứng da tái phát hiệu quả
Dị ứng da là tình trạng phổ biến và thường có xu hướng thuyên giảm nhanh sau khi điều trị. Tuy nhiên, tình trạng này có khả năng tái phát cao nếu gặp điều kiện thuận lợi. Thực tế cho thấy, ở những lần dị ứng sao mức độ nặng nề hơn so với lần trước đó.
Do đó, bên cạnh tuân thủ các biện pháp chăm sóc và điều trị theo hướng dẫn bác sĩ chuyên khoa, bạn cần chủ động trong việc áp dụng các biện pháp phòng ngừa dị ứng tái phát. Cụ thể:
- Không cào gãi, ma sát, chà xát lên vùng da bị tổn thương. Trường hợp bị ngứa ngáy nhiều, bạn có thể áp dụng một số mẹo chữa tại nhà hoặc sử dụng thuốc theo hướng dẫn của bác sĩ chuyên khoa.
- Tránh dung nạp các loại thực phẩm, thức uống gây dị ứng, khiến triệu chứng bùng phát mạnh như thức ăn nhanh, thực phẩm cay nóng, bia rượu, cà phê,…
- Cần mang khẩu trang khi di chuyển ngoài trời – nhất là khi thời tiết nắng nóng hay thời điểm giao mùa.
- Vệ sinh và chăm sóc da đúng cách. Đồng thời nên vệ sinh mền gối, giặt khăn mặt, drap giường thường thuyên để phòng ngừa tình trạng kích ứng và dị ứng da.
- Trước khi chăm sóc da và trang điểm cần vệ sinh da tay và da mặt sạch sẽ.
- Lựa chọn các sản phẩm chăm sóc da và trang điểm chứa thành phần dịu nhẹ, chiết xuất từ tự nhiên, không chứa hương liệu và chứa độ pH trung tính.
- Thiết lập lại thời gian sinh hoạt hợp lý, không thức khuya, lười vận động, ăn uống không đúng giờ.
- Nâng cao thể trạng, cải thiện hoạt động miễn dịch bằng cách tập luyện thể dục thể thao, ăn uống khoa học, điều độ và ngủ nghỉ đúng giờ.
Dị ứng da là tình trạng da liễu phổ biến, khởi phát bởi nhiều nguyên nhân và yếu tố khác nhau. Các triệu chứng của tình trạng này thường đáp ứng tốt các biện pháp chăm sóc tại nhà và thuyên giảm nhanh chóng. Tuy nhiên, trong một số trường hợp, dị ứng da tiến triển nặng nề, nghiêm trọng, bạn cần đến gặp bác sĩ để được thăm khám và điều trị phù hợp.
Có thể bạn quan tâm:
Trở thành người đầu tiên bình luận cho bài viết này!