Cập nhật lúc 01:20 - 10/07/2023
Châm Cứu Chữa Gai Cột Sống Và Những Ưu, Nhược Điểm Nên Biết
Theo dõi Viện y dược dân tộc trên
Bài viết được tư vấn chuyên môn bởi
Châm cứu chữa gai cột sống là một trong những phương pháp chữa bệnh xương khớp theo Y học cổ truyền phổ biến từ xưa đến nay. Thực hiện phương pháp này nhằm mục đích cải thiện đau nhức, tê bì, co cứng… và hạn chế tác dụng phụ. Cùng tìm hiểu kỹ hơn về phương pháp này trong bài viết dưới đây.
Châm cứu là gì?
Theo y học cổ truyền, châm cứu là một dạng thủ thuật điều trị sử dụng kim châm kết hợp với sức nóng tác động vào một vị trí huyệt đạo cụ thể trên cơ thể con người dựa trên triết lý cân bằng âm dương và hoat động khí trong cơ thể. Châm cứu sẽ giúp khai thông khí huyết, phục hồi cân bằng khí và tạo ra một số phản ứng tự nhiên trong cơ thể để hỗ trợ quá trình chữa trị.
Còn trong y học hiện đại, dưới sự tác động chính xác và vừa đủ của kim châm sẽ kích thích cơ thể và vùng cột sống bị tổn thương, mọc gai xương sản sinh ra một loại hormone chính là endorphin hỗ trợ giảm đau nhức, kháng viêm và tăng cường sức đề kháng một cách tự nhiên.
Mục tiêu của phương pháp châm cứu gồm:
- Kích thích giải phóng sự chèn ép và nguồn năng lượng tiêu cực trên 14 đường kinh mạch.
- Cải thiện quá trình lưu thông máu
- Giảm đau nhức tự nhiên
- Làm giãn cơ, làm dịu xương khớp và làm mềm khớp
- Điều hòa và giúp duy trì các hoạt động, vận động bình thường của cơ thể.
Cụ thể hơn, châm cứu là sự kết hợp giữa hai hình thức là châm và cứu. Châm có nghĩa là dùng kim châm xuyên qua da, tác động đến các huyệt vị, còn cứu là hình thức hơ nóng, sử dụng nhiệt nóng bằng nguyên liệu lá ngải khô kích thích đến các huyệt vị.
Phân loại châm cứu dựa vào các yếu tố sau:
- Tùy theo từng vị trí huyệt vị mà châm cứu được chia thành 6 loại gồm: thể châm (châm vào các huyệt trên cơ thể), nhĩ châm (châm huyệt ở tai), diện châm (châm huyệt trên mặt), tỵ châm (châm huyệt ở mũi), thủ châm (châm huyệt trên tay), túc châm (châm huyệt trên chân).
- Tùy theo loại kim châm mà y học chia châm cứu thành 5 dạng sau: trường châm (châm bằng kim dài), hào châm (châm bằng kim nhỏ), nhĩ hoàn (kim cài loa tai), kim ba cạnh, mai hoa châm (châm 5 – 7 kim nhỏ cắm vào ván gỗ rồi gõ lên lên bề mặt da).
Nguyên tắc và công dụng chữa gai cột sống bằng châm cứu
Theo Đông y, gai cột sống là một trong những hội chứng xương khớp thường gặp, xảy ra phổ biến ở người cao tuổi, trung niên do lão hóa và kể cả những người trẻ tuổi do gặp chấn thương, tai nạn, cột sống bị tổn thương do thực hiện sai tư thế trong thời gian dài hoặc thiếu hụt chất dinh dưỡng.
Gai xương mọc ra từ cột sống là hệ quả của quá trình tích tụ canxi, kích thước gai càng lớn càng làm tăng các triệu chứng đau nhức do gai cột sống chèn dây thần kinh và tủy sống. Còn theo y học cổ truyền, nguyên nhân sinh ra cơn đau là do mất cân bằng âm dương trong cơ thể.
Chính vì vậy, châm cứu sẽ giúp kích thích quá trình tuần hoàn máu, khai thông huyết mạch bị ứ trệ, điều hòa kinh lạc, loại trừ các yếu tố tiêu cực gây hại ra khỏi cơ thể, xoa dịu hệ thần kinh và hỗ trợ cơ thể sản sinh ra các hoạt chất làm giảm thiểu khả năng cảm thụ cơn đau. Đặc biệt, châm cứu giúp bồ bổ lục phủ ngũ tạng và nâng cao chính khí, từ đó đẩy lùi các triệu chứng bệnh gai cột sống, tăng sức khỏe tổng thể.
Công dụng cụ thể của phương pháp châm cứu trong điều trị gai cột sống gồm:
- Giảm đau: Kim châm khi tác động vào các huyệt đạo liên kết với dây thần kinh đang bị chèn ép, khai thông kinh mạch đến vùng gai cột sống, nhờ giúp giảm đau hiệu quả từ sâu bên trong cơ thể. Bên cạnh đó, các nghiên cứu khoa học cho thấy châm cứu giúp kích hoạt quá trình giải phóng chất giảm đau tự nhiên endorphine và adenosine giúp người bệnh thư giãn, thoải mái hơn.
- Ngăn ngừa viêm nhiễm: Châm cứu tác động trực tiếp vào các huyệt đạo, loại bỏ máu huyết ứ đọng hoặc khí thừa, giảm thiểu nguy cơ viêm nhiễm.
- Cải thiện chức năng các tạng: Suy giảm chức năng tạng như thận, gan cũng là một trong những nguyên nhân hàng đầu gây ra gai cột sống. Khi thực hiện châm cứu sẽ giúp điều hòa tăng cường nguồn năng lượng, dưỡng chất đến thận, làm giảm các triệu chứng bệnh.
- Ngăn chặn làm chậm quá trình thoái hóa: Châm cứu giúp cải thiện chức năng cột sống và khiến cho quá trình thoái hóa diễn ra chậm hơn, giúp cột sống lấy lại chức năng ban đầu, rút ngắn thời gian điều trị.
Tóm lại, điều trị gai cột sống bằng châm cứu nhằm mục đích giảm đau, ngăn ngừa biến chứng và đẩy nhanh quá trình phục hồi khi kết hợp với các biện pháp điều trị khác.
Quy trình thực hiện châm cứu chữa gai cột sống
Châm cứu là phương pháp y học cổ truyền đem lại hiệu quả nhưng tương đối phức tạp về quy trình thực hiện. Bắt buộc phải do bác sĩ hoặc thầy thuốc có trình độ chuyên môn cao về châm cứu thực hiện. Tùy vào từng phương pháp châm cứu mà quy trình thực hiện sẽ có những điểm khác nhau, tuy nhiên về cơ bản quy trình này gồm các bước sau:
- Bước 1: Tiến hành xác định chính xác huyệt vị cần châm cứu, sát trùng làm sạch da, chuẩn bị dụng cụ, kim châm có kích thước phù hợp.
- Bước 2: Châm kim vào huyệt đạo, xoay theo chiều kim đồng hồ và đến khi đạt được đắc khí thì dừng lại. Lúc này kim châm sẽ tạo ra kích thích tại vị trí huyệt được châm, người bệnh sẽ có cảm giác tê rần, hơi châm chích.
- Bước 3: Rút kim ra sau khoảng thời gian lưu kim trong huyệt đạo. Thông thường, tùy theo triệu chứng bệnh mà bác sĩ sẽ thực hiện châm kim vào các huyệt tương ứng trong thời gian từ 15 – 20 phút.
- Bước 4: Rút kim ra và sát trùng vùng da vừa châm cứu để phòng tránh nguy cơ nhiễm khuẩn. Nghỉ ngơi tại chỗ để theo dõi phản ứng sau châm cứu.
- Bước 5: Đây là bước bấm huyệt kết hợp châm cứu để tăng hiệu quả điều trị, tuy nhiên có thể được thực hiện hoặc không đều được. Sau khi vừa châm cứu xong, bác sĩ thực hiện các thao tác bấm huyệt như day, ấn, xoa… tại vị trí huyệt đạo vừa được châm.
Thông thường, một liệu trình châm cứu điều trị gai cột sống thường kéo dài từ 12 – 15 ngày. Tùy vào tiến triển sau đó của bệnh mà thời gian này có thể được rút ngắn lại hoặc kéo dài hơn.
Lưu ý: Quá trình trước, trong và sau khi châm cứu, người bệnh cần đảm bảo tuân thủ theo đúng những điều lưu ý do bác sĩ hoặc thầy thuốc chỉ định. Ngoài ra, đảm bảo không được tự ý ngưng giữa chừng để đạt hiệu quả cải thiện tốt nhất.
Các biện pháp châm cứu chữa gai cột sống phổ biến hiện nay
1. Châm cứu truyền thống
Phương pháp châm cứu truyền thống được thực hiện bằng cách châm kim vào huyệt vị và lưu kim trong vòng 30 phút. Lúc này những kích thích sẽ được tạo ra từ chỉ ngay tại thời điểm châm cứu, sau đó kéo dài thêm vài tiếng đồng hồ sau đó. Một số huyệt bác sĩ thường tác động bằng châm cứu thông thường như: mệnh môn, dương quan, thận du, úy trung, đại trường du…
Tác dụng: Phương pháp này đem lại tác dụng cải thiện quá trình lưu thông khí huyết, giảm đau nhức, hộ trợ phục hồi đĩa đệm và tăng cường sức khỏe.
2. Điện châm
Điện châm là phương pháp châm cứu mới kết hợp giữa Đông và Tây y, được thực hiện tác động đến các huyệt đạo thông qua thiết bị điện. Phương pháp này thường được chỉ định trong những trường hợp bị gai cột sống giai đoạn đầu, bệnh còn nhẹ và chưa có triệu chứng nào quá nghiêm trọng.
Bác sĩ sẽ tiến hành đưa kim châm vào tác động đến một số huyệt đạo và kết hợp truyền dòng điện cực nhỏ vào. Lúc này, người bệnh sẽ cảm thấy tê và hơi châm chích ở vùng được châm cứu. Thông thường, mỗi đợt điện châm thường kéo dài khoảng 30 phút, 3 – 4 ngày thực hiện 1 lần.
Tác dụng: Điện chân giúp làm giãn nở mạch máu, giải phóng sự chèn ép, kích thích tuần hoàn máu và hỗ trợ cung cấp oxy vào trong cơ thể, kiểm soát sự vận hành của khí huyết. Từ đó giảm bớt sự đau đớn và khó chịu và tăng cường dinh dưỡng cho các cơ quan, giúp cơ thể ổn định ở trạng thái cân bằng và khỏe mạnh hơn.
3. Thủy châm
Thủy châm cũng là phương pháp châm cứu kết hợp giữa Tây y và Đông y để đem lại hiệu quả cao trong điều trị bệnh gai cột sống. Bác sĩ sẽ dùng một số loại thuốc như Adrenalin, methycoban, cerebrolysin, vitamin B1, B6, B12… để đưa vào trong các huyệt vị như đại trường du, thận u, a thị… nhằm tạo ra kích thích mạnh tại đây, giảm đau nhức và xoa dịu cột sống.
Phương pháp thủy châm chỉ thích hợp với những người mắc bệnh giai đoạn nhẹ. Chống chỉ định thực hiện với những người dị ứng thuốc, đang cấp cứu, người có sức khỏe yếu, tinh thần không ổn định… Trước khi thực hiện, bác sĩ sẽ yêu cầu người bệnh kiểm tra sức khỏe và xác định vị trí cột sống bị tổn thương. Thường thì chỉ khoảng 10 phút sau khi thủy châm sẽ giúp cơn đau cải thiện ngay lập tức.
Tác dụng: Thủy châm chủ yếu đem lại khả năng giảm đau nhức khi bị gai cột sống, đau thần kinh tọa, đau đầu, thoái hóa cột sống, liệt dây thần kinh… Bên cạnh đó, không chỉ cải thiện triệu chứng mà còn điều trị được cả nguyên nhân gây bệnh.
4. Cấy chỉ
Cấy chỉ được đánh giá là một phương pháp trị liệu đem lại hiệu quả cao khi kết hợp giữa châm cứu truyền thống với sự tiến bộ của khoa học kỹ thuật hiện đại. Bác sĩ sẽ sử dụng kim châm chuyên dụng (thường là loại kim số 23) và tiến hành đưa chỉ cagut tự tiêu vào trong các huyệt đạo xung quanh khu vực bị gai cột sống nhằm tạo ra kích thích liên tục, đem lại hiệu quả kéo dài.
Tác dụng: Cấy chỉ cagut làm tăng phản ứng đồng hóa, giảm dị hóa vá kích thích tăng cường chuyển hóa protein, hydratcarbon, từ đó giúp kích thích quá trình tuần hoàn máu, cải thiện các triệu chứng gai cột sống và nâng cao sức đề kháng.
5. Đốt cứu
Bên cạnh thủy châm, điện châm thì nhiều trường hợp bị gai cột sống cũng có thể áp dụng biện pháp đốt cứu để đạt hiệu quả điều trị cao. Vật liệu được sử dụng chủ yếu là bột cải cứu ép thành điếu hay còn được gọi là điếu ngải cứu hoặc những viên ngải nhỏ hình trụ, hình chóp (mồi ngải cứu).
Điếu ngải cứu khi được đốt cháy sẽ tạo ra sức nóng và tác động vào huyệt, tạo cảm giác ấm dịu, ngấm sâu vào bên trong da và giúp xương khớp thư giãn, giảm đau. Phương pháp này được đánh giá an toàn vì sức nóng của ngải cứu khi cháy đỏ chỉ có sức nóng ở mức 500 – 600 độ C và phải giữ khoảng cách nhất định với da.
Tác dụng: Giảm đau nhức, làm dịu sự khó chịu của cột sống và hỗ trợ phục hồi bệnh từ từ.
Những tai biến và lưu ý khi thực hiện châm cứu
Châm cứu trị gai cột sống là phương pháp không dùng thuốc, ít gây tác dụng phụ cho các cơ quan nội tạng. Tuy nhiên, trên thực tế phương pháp này vẫn tồn tại một số rủi ro nhất định như:
- Một số trường hợp sau khi châm cứu khiến người bệnh cảm thấy mệt mỏi, đau nhức kéo dài ngay tại vị trí kim châm và vài khu vực xung quanh. Cơn đau thường kéo dài vài tiếng, thậm chí vài ngày sau đó.
- Sau châm cứu sẽ để lại vết bầm tím trên da và kéo dài đến vài ngày sau mới hết.
- Châm cứu cũng có nguy cơ gây ra nhiễm trùng do trong dụng cụ trong quá trình thực hiện không đảm bảo khả năng vô khuẩn dẫn đến lây nhiễm vi khuẩn tại vết châm cứu.
- Trường hợp rủi ro nặng hơn có thể gây tổn thương dây thần kinh nếu tay nghề của bác sĩ kém, châm kim thẳng vào dây thần kinh và hậu quả là dẫn đến teo cơ, liệt cơ.
- Ngoài ra, còn rất nhiều tác dụng phụ khác sau khi thực hiện châm cứu thường gặp như: chảy máu, hoa mắt, chóng mặt, buồn nôn, ngất xỉu…
Chính vì những tai biến, biến chứng tiêu cực như trên, người bệnh phải thật sự cân nhắc và cẩn trọng trong việc chọn lựa điều trị gai cột sống bằng phương pháp châm cứu. Đồng thời lưu ý một số vấn đề sau đây:
- Chọn lựa cơ sở y tế uy tín, bệnh viện chuyên về y học cổ truyền có tiếng, bác sĩ giàu kinh nghiệm.
- Người bệnh cần tuân thủ đúng liệu trình và hướng dẫn của bác sĩ.
- Tuyệt đối không được tự ý thực hiện châm cứu tại nhà vì rất dễ dẫn đến biến chứng, thậm chí tăng nguy cơ tử vong.
- Kết hợp châm cứu với các biện pháp vật lý trị liệu khác như massage xoa bóp, bấm huyệt… và các bài tập nâng cao để tăng cường hiệu quả.
- Xây dựng chế độ ăn uống, sinh hoạt và nghỉ ngơi hợp lý, khoa học để tăng cường sức khỏe xương khớp.
Trên đây là một số kiến thức tổng quan về phương pháp châm cứu chữa gai cột sống. Thông tin chỉ mang tính chất tham khảo, tốt nhất người bệnh nên thăm khám tại bệnh viện và trao đổi kỹ lưỡng với bác sĩ để biết được có nên thực hiện châm cứu hay không cũng như thực hiện như thế nào cho an toàn và hiệu quả.
Có thể bạn quan tâm:
TIN BÀI NÊN ĐỌC
Mới đây, đoàn nghiên cứu thuộc Viện Nghiên cứu và Phát triển Y dược cổ truyền dân tộc đã phát hiện và nghiên cứu thành công bộ đôi cây thuốc có khả năng hỗ trợ điều trị hiệu quả các bệnh xương khớp, cải thiện tình trạng đau nhức. Kết quả nghiên cứu khiến nhiều chuyên gia xương khớp không khỏi bất ngờ. Xem thêm...
Trở thành người đầu tiên bình luận cho bài viết này!