Cập nhật lúc 12:43 - 07/03/2023
Bệnh Phình Đại Tràng Bẩm Sinh Có Nguy Hiểm Không? Cách Chữa
Bài viết được tư vấn chuyên môn bởi
Bệnh phình đại tràng bẩm sinh là hậu quả của việc thiếu tế bào thần kinh trong cơ của ruột già. Tình trạng này dẫn đến hiện tượng tắc nghẽn ruột già làm suy giảm hoạt động cơ ruột ở trẻ nhỏ. Bệnh lý bẩm sinh có tỷ lệ bệnh nhi mắc phải tương đối thấp. Tuy nhiên trường hợp không phát hiện và điều trị, phình đại tràng bẩm sinh có thể gây biến chứng ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe và sự phát triển của trẻ nhỏ.
Bệnh phình đại tràng bẩm sinh là gì? Nguy hiểm không?
Bệnh phình đại tràng bẩm sinh là hậu quả của tình trạng thiếu tế bào thần kinh tại cơ ruột của trẻ nhỏ, dẫn đến hiện tượng phình giãn đại tràng và tắc nghẽn ruột già. Tại phần sau của ruột già bị tắc nghẽn bắt đầu có hiện tượng phình to khiến trẻ gặp phải các vấn đề như chướng bụng, rối loạn đại tiện.
Tình trạng phình đại tràng bẩm sinh còn được gọi là bệnh vô hạch đại tràng bẩm sinh. Tỷ lệ trẻ sơ sinh mắc phải theo thống kê khá thấp, chỉ có khoảng 1/4000 – 1/5000 trường hợp. Trong đó, tỷ lệ bé trai mắc bệnh nhiều hơn bé gái. Mặc dù không phổ biến nhưng bệnh tương đối nguy hiểm, cần được phát hiện để chăm sóc, theo dõi và can thiệp điều trị đúng lúc.
Hiện nay bệnh được chia thành nhiều dạng khác nhau dựa vào độ dài phần ruột bị ảnh hưởng của trẻ. Có 4 loại cơ bản như loại ngắn, trung bình, dài và toàn bộ. Cụ thể như sau:
- Loại ngắn: Phình đại tràng lúc này chỉ gây ảnh hưởng đến khu vực trực tràng.
- Loại trung bình: Tỷ lệ bệnh nhi gặp phải loại này rất cao, chiếm đến 80% trong tổng số. Loại trung bình ảnh hưởng đến cả trực tràng lẫn đại tràng sigma của trẻ.
- Loại dài: Gây ảnh hưởng đến trực tràng, kéo dài đến phần ruột nằm trên đại tràng sigma.
- Loại toàn bộ: Ảnh hưởng đến toàn bộ đại tràng của bệnh nhi.
Trẻ sơ sinh mắc bệnh phình đại tràng bẩm sinh sau khi chào đời thường không có nhu động ruột. Nhiều trường hợp nhẹ không phát hiện bệnh cho đến khi trẻ lớn hơn. Với tỷ lệ thấp trẻ sơ sinh gặp phải, tuy nhiên phình đại tràng kéo dài có thể gây ra rất nhiều biến chứng, bố mẹ không nên chủ quan.
Hậu quả dễ nhận thấy nhất là tình trạng biếng ăn, chậm lớn ở trẻ. Những em bé khi sinh ra không có nhu động ruột ăn uống kém, dễ suy dinh dưỡng, ảnh hưởng cả về thể chất lẫn tinh thần. Đặc biệt, trong những trường hợp nặng, trẻ có thể phải đối mặt với các biết chứng nguy hại khác như viêm ruột tái phát nhiều lần, tắc hoặc thủng ruột.
Nguyên nhân gây bệnh phình đại tràng bẩm sinh
Hoạt động cơ ruột co thắt giúp thức ăn và chất lỏng đưa vào trong lòng ruột được tiêu hóa. Hoạt động co thắt này gọi là nhu động ruột, thực hiện nhờ vào các dây thần kinh nằm giữa các lớp cơ. Bệnh phình đại tràng bẩm sinh như đã đề cập, xuất hiện khi ruột thiếu đi các dây thần kinh này.
Tại các đoạn ruột không có dây thần kinh, quá trình đẩy phân đi qua sẽ bị gián đoạn kéo theo hiện tượng tắc nghẽn ruột. Phần ruột phía sau đoạn tắc nghẽn này sẽ phình lên, hậu quả là người bệnh sẽ thấy bụng chướng căng khó chịu. Cho đến hiện nay, các nhà khoa học vẫn chưa chỉ ra được nguyên nhân chính xác gây nên tình trạng này.
Bệnh phình đại tràng bẩm sinh trên thực tế có thể ảnh hưởng đến mọi lứa tuổi. Các nguy cơ làm tăng khả năng mắc bệnh chẳng hạn như do di truyền, yếu tố giới tính hoặc hệ lụy của các bệnh lý khác như bệnh tim, down,…
Triệu chứng nhận biết bệnh phình đại tràng bẩm sinh
Theo từng giai đoạn, phình đại tràng bẩm sinh có những biểu hiện dễ nhận biết ở trẻ. Bạn có thể dựa vào một số triệu chứng điển hình như sau:
- Trẻ sơ sinh khi chào đời bụng chướng căng, đặc biệt sau 24 giờ sau sinh không đi phân su hoặc phải dùng ống thông hậu môn gây kích thích mới có thể đi đại tiện. Lúc này, khi hậu môn bị kích thích, lượng phân thải ra nhiều hơn những trẻ bình thường. Ngoài ra, trẻ còn có biểu hiện buồn nôn và nôn nhiều kèm theo.
- Khi trẻ lớn hơn, có thể nhận biết tình trạng phình đại tràng bẩm sinh thông qua hiện tượng táo bón kéo dài, thậm chí nhiều năm kiền. Xen kẽ với những đợt táo bón, trẻ sẽ bị tiêu chảy, phân thối và có màu đen do bị dồn ứ quá lâu trong đường ruột. Song song đó, bụng của trẻ chướng to, cơ thể chậm phát triển và có một số vấn đề về tinh thần.
Đa số trẻ em mắc bệnh phình đại tràng bẩm sinh đều có những dấu hiệu kể trên. Bệnh nhi có thể bị táo bón kéo dài và phải can thiệp bằng phương pháp thụt tháo phân thường xuyên. Vấn đề tiêu hóa, đào thải chất thải ra ngoài không ổn định kéo theo tình trạng suy nhược, biếng ăn, sụt cân,…
Tuy nhiên, không phải tình trạng không đại tiện sau sinh 24 giờ trong trường hợp nào cũng là phình đại tràng bẩm sinh. Một số trẻ bị dị dạng hậu môn bẩm sinh cũng có thể gây bí đại tiện sau sinh. Tất cả trường hợp đều cần phải can thiệp điều trị sớm để phòng ngừa các rủi ro ảnh hưởng sức khỏe và sự phát triển của trẻ nhỏ.
Chẩn đoán bệnh phình đại tràng bẩm sinh
Khi trẻ có những triệu chứng nghi ngờ bị phình đại tràng bẩm sinh, bác sĩ sẽ tiến hành kiểm tra, chẩn đoán và điều trị cho trẻ. Một số xét nghiệm thường được tiến hành như chụp X quang, xét nghiệm sinh thiết chọc hút mẫu mô đại tràng, sinh thiết mẫu, kiểm tra cơ xung quanh trực tràng,…Cụ thể:
- Chụp X quang: Thông qua phương pháp này, bác sĩ sẽ quan sát và tìm ra đoạn ruột bị hẹp hoặc bị giãn. Thủ thuật được tiến hành bằng cách dùng một chất cản quan hoặc bari đưa vào ruột bằng một ống dẫn chuyên dụng đến trực tràng. Chất cản quang phủ lên lớp niêm mạc của ruột, nhờ đó bác sĩ sẽ nhận diện được sự khác biệt ở phần ruột bình thường và vị trí ruột bị hẹp hoặc giãn nỡ quá mức phía sau.
- Xét nghiệm mẫu mô đại tràng: Thường là sinh thiết hút hoặc sinh thiết mẫu. Đây là phương pháp xét nghiệm cho kết quả chính xác nhất hiện nay về tình trạng phình đại tràng bẩm sinh. Bác sĩ sẽ tiến hành lấy mẫu mô tế bào đại tràng của trẻ bằng cách dùng thiết bị hút và đưa đi phân tích dưới kính hiểm vi. Theo dõi phát hiện ra các tế bào thần kinh có đủ không hay đang bị thiếu hụt.
- Kiểm tra cơ xung quanh trực tràng: Bác sĩ sẽ tiến hành luồn một quả bóng vào bên trong trực tràng của bệnh nhân, sau đó thổi hơi cho quả bóng căng phồng lên. Trường hợp không mắc bệnh, các cơ xung quanh trực tràng sẽ được nới lỏng theo độ phồng của quả bóng. Ngược lại, nếu nhận thấy cơ không được nới lỏng, trẻ có thể đang bị bệnh phình đại tràng bẩm sinh.
Sau khi có kết quả chẩn đoán, dựa vào tình trạng của bệnh nhi, bác sĩ sẽ đưa ra phương pháp điều trị phù hợp. Một số trẻ sẽ được chỉ định điều trị nội khoa kết hợp chăm sóc, trường hợp cấp thiết sẽ phải phẫu thuật để điều trị.
Phương pháp điều trị bệnh phình đại tràng bẩm sinh
Tùy vào tình trạng sức khỏe của bệnh nhi, mức độ ảnh hưởng của bệnh phình đại tràng bẩm sinh lên cơ thể trẻ mà bác sĩ sẽ chỉ định phương án điều trị phù hợp, đảm bảo an toàn cho trẻ. Trong đó, phẫu thuật được áp dụng trong trường hợp nặng, tình trạng giãn nở và tắc nghẽn một số đoạn ruột có nguy cơ đe dọa sức khỏe và ảnh hưởng tiêu cực đến sự phát triển thể chất và thần kinh của trẻ.
Thời điểm thực hiện phẫu thuật còn tùy thuộc vào các yếu tố như thời gian phát hiện, mức độ tổn thương và các biến chứng khác. Phẫu thuật thực hiện nhằm loại bỏ đoạn ruột dị tật tế bào thần kinh và nối đoạn ruột bình thường khác thay thế. Hiện nay, dưới sự phát triển của y học hiện đại, điều trị ngoại khoa đã có nhiều bước tiến mới với nhiều phương pháp phẫu thuật khác nhau.
Theo đó, người bệnh có thể được chỉ định phẫu thuật một lần hoặc cần lặp lại một vài lần để loại bỏ hoàn toàn nguy cơ. Đa số trường hợp bệnh nhân sẽ được phẫu thuật dưới hậu môn lên trên thay vì xâm lấn từ bụng. Đây có thể nói là biện pháp an toàn và hiệu quả nhất hiện nay, được nhiều bệnh viện áp dụng.
Khi được chẩn đoán mắc bệnh phình đại tràng bẩm sinh, đa số bệnh nhi đều được chỉ định phẫu thuật. Nhờ vào các bước tiến của y học, việc phát hiện sớm bệnh và điều trị tích cực thông qua thụt tháo phân, trẻ nhỏ đã có thể điều trị chỉ thông qua một lần phẫu thuật. Bố mẹ nên lựa chọn cơ sở y tế uy tín, chất lượng để đảm bảo điều trị an toàn và hiệu quả nhất. Kết quả điều trị hậu phẫu đều khả quan, bệnh khỏi hoàn toàn.
Phẫu thuật không để lại sẹo cho trẻ và có thể áp dụng cho đối tượng bệnh nhi dưới 1 tháng tuổi. Sau mổ 1-2 ngày, trẻ sơ sinh có thể bắt đầu bú trở lại bình thường. Khoảng 1 tuần theo dõi tại bệnh viện, các bé có thể về nhà tiếp tục theo dõi và chăm sóc. Riêng những bé bệnh nặng, thời gian nằm viện sẽ lâu hơn do có thể phải kết hợp mổ nội soi ổ bụng.
Do điều trị xâm lấn nên sau khi phẫu thuật trẻ có nguy cơ bị nhiễm trùng đường ruột. Đặc biệt phổ biến trong năm đầu thực hiện điều trị can thiệp. Lúc này, bé có thể gặp phải các biểu hiện như xuất huyết trực tràng, chướng bụng, nôn và sốt cao. Bố mẹ nên nhanh chóng đưa con đến bệnh viện hoặc cơ sở y tế gần nhất để được hỗ trợ điều trị sớm.
Chăm sóc trẻ mắc bệnh phình đại tràng bẩm sinh
Bên cạnh việc điều trị theo hướng dẫn của bác sĩ, bố mẹ nên kết hợp chăm sóc đúng để trẻ phục hồi sức khỏe nhanh chóng hơn. Đây là yếu tố giúp phòng tránh những nguy cơ không mong muốn, đặc biệt là hạn chế biến chứng gây hại cho trẻ. Một số vấn đề trong chăm sóc trẻ mắc bệnh phình đại tràng bẩm sinh như sau:
- Cho trẻ ăn nhiều chất xơ: Bố mẹ có thể giúp trẻ bổ sung chất xơ thông qua việc bổ sung các thực phẩm như trái cây, rau xanh, ngũ cốc nguyên hạt,…Tuy nhiên sau phẫu thuật chỉ nên cho bé ăn lượng thực phẩm chứa chất xơ vừa đủ. Đối với các bé còn bú mẹ, mẹ có thể bổ sung thực phẩm để trẻ hấp thụ qua sữa. Trường hợp trẻ chưa ăn được thức ăn dạng đặc nên tham khảo ý kiến bác sĩ. Một số trẻ có thể được hỗ trợ đưa thực ăn vào cơ thể bằng một ống truyền chuyên dụng.
- Dùng thuốc nhuận tràng: Một số trường hợp bệnh nhi không thể ăn thực phẩm giàu chất xơ, không dung nạp chất xơ sẽ phải sử dụng đến thuốc nhuận tràng để hỗ trợ tống phân ra ngoài. Thuốc có tác dụng kích thích nhu động ruột, cải thiện chứng táo bón. Bố mẹ chỉ nên cho trẻ sử dụng thuốc khi được bác sĩ chỉ định, đồng thời tuân thủ liều dùng và thời gian sử dụng để đảm bảo an toàn.
- Bổ sung đủ nước: Khi phẫu thuật cắt một phần đại tràng hay toàn bộ cơ quan này, trẻ sẽ gặp khó khăn trong việc hấp thu nước cho cơ thể. Chính vì thế, bố mẹ nên bổ sung lượng nước cần thiết cho con mỗi ngày để bù nước và giảm tình trạng táo bón cho trẻ.
- Tham gia hoạt động thể chất: Cùng trẻ tham gia một số hoạt động thể chất, vận động giúp hoạt động tiêu hóa tốt hơn. Bố mẹ có thể hướng dẫn con thực hiện các động tác nhẹ nhàng, đơn giản. Duy trì thói quen vận động cho trẻ để giúp con sớm ổn định hệ tiêu hóa, tăng cường sức đề kháng và hoạt động trao đổi chất trong cơ thể.
Bệnh phình đại tràng bẩm sinh không phổ biến. Tuy nhiên nếu không phát hiện và điều trị, hiện tường ứ đọng chất thải, tắc ruột có thể kéo theo nhiều biến chứng nguy hiểm. Do đó, nếu bạn nhận thấy trẻ có các biểu hiện bất thường, đặc biệt là hiện tượng táo bón kéo dài, nên chủ động đưa trẻ đến gặp bác sĩ. Thăm khám và can thiệp điều trị khi cần thiết giúp phòng tránh các rủi ro không mong muốn ảnh hưởng đến sự phát triển về thể chất và tinh thần của trẻ nhỏ.
Có thể bạn quan tâm:
Bùi Ái Nhân
07/03/2023 |
0 Bình luận
Trở thành người đầu tiên bình luận cho bài viết này!