Cập nhật lúc 09:55 - 14/02/2023
Bé Bị Nổi Mề Đay: Nguyên Nhân Và Các Biện Pháp Phòng Ngừa
Bài viết được tư vấn chuyên môn bởi
Bé bị nổi mề đay là tình trạng khá phổ biến, nhất là đối tượng từ 1 – 7 tuổi. Các triệu bệnh lý khởi phát khi cơ thể tiếp xúc với hóa chất, lông động vật, mủ nhựa thực vật, dị ứng thức ăn, thời tiết hoặc ảnh hưởng của những bệnh lý tiềm ẩn. Hầu hết các trường hợp bé bị nổi mề đay có xu hướng thuyên giảm sau 24 – 48 giờ đồng hồ.
Bé bị nổi mề đay – Phân loại
Nổi mề đay hay mày đay là tình trạng da liễu phổ biến ở nhiều đối tượng bao gồm người lớn và trẻ em. Tình trạng này chính là hệ quả phản ứng viêm của da khi tiếp xúc với các yếu tố kích ứng, dị ứng. Số liệu thống kê cho thấy, mỗi người đều có thể mắc bệnh nổi mề đay ít nhất 1 lần trong đời. Tuy nhiên, đa số những trường hợp bị nổi mề đay mẩn ngứa đều bùng phát đột ngột, lan rộng nhanh chóng và tự thuyên giảm sau 24 giờ đồng hồ.
Tình trạng nổi mề đay mẩn ngứa thường khởi phát ở bé từ 1 – 7 tuổi. Nguyên do là hệ miễn dịch của trẻ lúc này chưa được hoàn thiện và rất dễ bị kích thích khi gặp tác động ngoại sinh và cả nội sinh. Căn cứ vào thời gian tiến triển, bệnh lý được chia thành 2 loại. Cụ thể:
- Bé bị nổi mề đay cấp tính (kéo dài dưới 6 tuần): Tình trạng này đặc trưng bởi tổn thương da bùng phát đột ngột và có xu hướng thuyên giảm nhanh chóng. Số liệu thống kê cho thấy, những trường hợp bị mề đay cấp tính sẽ biến mất hoàn toàn sau 1 – 2 ngày và gần như không để lại thâm sẹo.
- Bé bị nổi mề đay mãn tính (kéo dài trên 6 tuần): Các triệu chứng bệnh lý có xu hướng bùng phát chậm, tiến triển dai dẳng và âm ỉ. Thông thường, mề đay mãn tính liên quan đến một số bệnh lý tiềm ẩn như nhiễm vi khuẩn HP, nhiễm giun sát, các bệnh hệ thống,… Bên cạnh đó, một số trường hợp trẻ bị nổi mề đay mãn tính không thể xác định nguyên nhân cụ thể hay còn gọi là mề đay vô căn.
Mề đay mẩn ngứa là một trong những tình trạng da liễu phổ biến và khá lành tính. Các triệu chứng bệnh lý chỉ gây tổn thương bề mặt da đi kèm biểu hiện nóng rát, ngứa ngáy khó chịu. Do đó, việc điều trị chủ yếu kiểm soát các triệu chứng cơ năng nhằm cải thiện chất lượng cuộc sống của người bệnh. Tuy không phổ biến nhưng một số trường hợp bị nổi mề đay có thể là dấu hiệu của sốc phản vệ – phản ứng dị ứng nghiêm trọng, có thể đe dọa đến tính mạng nếu không được xử lý kịp thời.
Các biểu hiện nhận biết bé bị nổi mề đay
Các triệu chứng nổi mề đay mẩn ngứa nói chung và tình trạng bé bị nổi mề đay nói riêng khá đa dạng và tùy thuộc vào nguyên nhân khởi phát, yếu tố kích thích và cơ địa. Tuy nhiên, hầu hết những trường hợp mắc bệnh lý đều có các dấu hiệu nhận biết rõ ràng, dễ nhận biết.
Dưới đây là một số biểu hiện nhận biết nổi mề đay mẩn ngứa ở trẻ:
- Vùng da bị tổn thương xuất hiện các sẩn đỏ, mảng với kích thước đa dạng, dao động từ vài mm đến hơn 20cm
- Các nốt ban đỏ, sẩn thường có hình tròn, một vài trường hợp hình thái tổn thương đa dạng hơn
- Đặc trưng bệnh nổi mề đay là vùng da của bé bị nổi các sẩn cứng, có màu đỏ hồng, bờ tròn, nổi cộm và có ranh giới rõ ràng so với những vùng da xung quanh
- Tổn thương do bệnh lý gây ra thường xuất hiện ở vùng da tiếp xúc (những trường hợp do hóa chất, côn trùng đốt,…) và dần lan rộng ra những vùng da xung quanh. Nếu bệnh lý khởi phát do dị ứng thức ăn, thời tiết hoặc những yếu tố nội sinh, mề đay mẩn ngứa có thể lan rộng ra phạm vi lớn, thậm chí là toàn thân.
- Xuất hiện tình trạng phù nề dưới da nếu nổi mề đay xảy ra ở các vùng da mỏng như mí mắt, môi, cơ quan sinh dục.
- Khi mới khởi phát, bệnh lý thường đi kèm với biểu hiện nóng rát trong thời gian ngắn. Sau đó chuyển sang ngứa ngáy từ âm ỉ đến dữ dội.
- Theo các chuyên gia đầu ngành, mề đay có đặc tính bùng phát đột ngột, lan rộng và thuyên giảm nhanh. Theo đó, chỉ có khoảng 20% trường hợp nổi mề đay mẩn ngứa kéo dài day dẳng, âm ỉ.
Các biểu hiện nổi mề đay thường là phản ứng của cơ thể khi bị dị ứng. Vì vậy, đây có thể là dấu hiệu của sốc phản vệ – phản ứng dị ứng khá nghiêm trọng và có thể gây tử vong ở trẻ nếu không được xử lý kịp thời. Vì vậy, ba mẹ cần nhanh chóng đưa trẻ đến bệnh viện nếu tình trạng nổi mề đay đi kèm với những biểu hiện sau:
- Khó thở
- Choáng đầu
- Buồn nôn
- Sưng và ngứa ở cổ họng
- Đau bụng
- Phù mí mắt
Sốc phản vệ chính là phản ứng quá mức của cơ thể với những yếu tố gây dị ứng và kích thích. Nếu không được thăm khám và xử lý kịp thời, bé có thể bị suy hô hấp và tử vong. Do đó, ba mẹ tránh chủ quan khi nhận thấy những biểu hiện bất thường ở bé.
Nguyên nhân gây nổi mề đay ở bé
Nổi mề đay mẩn ngứa là tình trạng viêm ở da khi cơ thể phản ứng lại những tác nhân gây dị ứng, kích thích. Theo các chuyên gia Da liễu, các triệu chứng bệnh lý thường có mối quan hệ mật thiết với chất trung gian gây dị ứng với cơ chế phức tạp.
Dưới đây là các nguyên nhân phổ biến dẫn đến tình trạng nổi mề đay ở bé:
- Các tác nhân vật lý: Mồ hôi, nhiệt độ nóng, lạnh,… là những yếu tố phổ biến dẫn đến tình trạng nổi mề đay mẩn ngứa, nhất là ở trẻ nhỏ. Bé có thể bị nổi mề đay khi tiếp xúc với ánh nắng có cường độ cao, tia cực tím, tia bức xạ hoặc tắm nước lạnh, tiếp xúc gió lạnh,… Trường hợp trẻ bị nổi mề đay do vận động mạnh sẽ làm tăng thân nhiệt, đổ nhiều mồ hôi hay còn gọi là mề đay Cholinergic.
- Tác nhân động vật, thực vật: Tiếp xúc với mủ nhựa thực vật (cây tầm ma, cây sơn, cây trường xuân, phong lữ thảo) hoặc động vật (bọ chét, muỗi, ong, rệp,..) có thể kích thích các triệu chứng bệnh lý bùng phát. Nếu xảy ra do những tác nhân này, nổi mề đay mẩn ngứa có thể đi kèm với tổn thương ở dạng viêm da tiếp xúc.
- Tác nhân cơ học: Những tác nhân cơ học như chà xát, cào gãi, ma sát,… đều được xem là những yếu tố kích thích các triệu chứng nổi mề đay bùng phát ở bé. Bệnh lý xuất hiện do các tác nhân cơ học được gọi là mề đay vẽ nổi.
- Dị ứng thức ăn: Đây được xem là một trong những nguyên nhân phổ biến dẫn đến tình trạng nổi mề đay mẩn ngứa ở trẻ. Thức ăn lúc này được xem là dị nguyên kích thích phản ứng quá mẩn của hệ thống miễn dịch và gây phóng thích histamine vào niêm mạc, da. Không chỉ gây tổn thương da, tình trạng dị ứng thức ăn còn đi kèm với những biểu hiện như ngứa họng, nôn mửa, buồn nôn, rối loạn tiêu hóa,…
- Những yếu tố khác: Ngoài những tác nhân trên, bé bị nổi mề đay cũng có thể là hệ quả của các bệnh hệ thống, sử dụng một số loại thuốc, dị ứng thời tiết, nhiễm vi khuẩn, ký sinh trùng,…
Trẻ nhỏ là đối tượng có làn da nhạy cảm và hệ thống miễn dịch chưa phát triển toàn diện. Do đó, các triệu chứng nổi mề đay có thể bùng phát ngay khi gặp điều kiện thuận lợi. Trên thực tế, có nhiều yếu tố làm tăng nguy cơ bùng phát bệnh lý ở trẻ em. Thông tin bài viết chỉ đề cập một số nguyên nhân phổ biến.
Bé bị nổi mề đay mẩn ngứa có nguy hiểm không?
Như đã đề cập, bệnh mề đay mẩn ngứa khởi phát khi cơ thể bị dị ứng và có tính chất lành tính. Khoảng 80% trường hợp mắc bệnh lý có thể tự thuyên giảm sau 1 – 2 ngày mà không cần can thiệp y tế. Trong một số trường hợp, tổn thương do mề đay gây ra có thể kéo dài dai dẳng và tiến triển thành mãn tính. Bệnh lý chủ yếu gây ngứa ngáy, khó chịu kèm theo tổn thương da, không ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe tổng thể.
Tuy nhiên, tình trạng ngứa ngáy do mề đay mẩn ngứa kéo dài có thể khiến bé bị ngứa ngáy, bứt rứt, khó chịu và ảnh hưởng đến chất lượng giấc ngủ. Với những trẻ lớn, tổn thương da do mề đay gây ra có thể ảnh hưởng đến ngoại hình, tính thẩm mỹ khiến bé trở nên e ngại, tự ti. Do đó, ba mẹ nên chủ động đưa bé đến bệnh viện để được thăm khám và điều trị khi tình trạng bệnh lý kéo dài từ 3 – 5 ngày.
Trường hợp nổi mề đay thường đi kèm với biểu hiện sốc phản vệ, bạn cần đưa bé đến bệnh viện trong thời gian sớm nhất. Nếu không được thăm khám và xử lý kịp thời, có thể dẫn đến tình trạng suy hô hấp và gây tử vong. Sốc phản vệ thường ít gặp ở những trường hợp bị nổi mề đay mẩn ngứa nhưng có mức độ khá nghiêm trọng và diễn tiến nhanh. Do đó, ba mẹ tránh chủ quan trước những biểu hiện bất thường của trẻ.
Bé bị nổi mề đay phải làm sao?
Hầu hết những trường hợp bé bị nổi mề đay có mức độ nhẹ và có xu hướng thuyên giảm trong vòng 1 – 2 ngày mà không để lại dấu vết. Tuy nhiên, với những trường hợp tổn thương do bệnh lý gây ra kéo dài hơn vài ngày và tiến triển nặng nề, ba mẹ cần tiến hành thực hiện các biện pháp cải thiện để làm giảm tình trạng ngứa ngáy, khó chịu và hạn chế tình trạng chà xát, cào gãi gây trầy xước, chảy máu.
1. Điều trị mề đay cấp ở bé
Tuy bùng phát mạnh mẽ và tiến triển nhanh nhưng các triệu chứng mề đay cấp tính đáp ứng tốt các biện pháp điều trị và chăm sóc đúng cách. Để đảm bảo an toàn cũng như hiệu quả cải thiện, phụ huynh cần lựa chọn các biện pháp phù hợp với tình trạng bệnh lý và độ tuổi của bé.
Dưới đây là một số biện pháp điều trị bệnh mề đay cấp ở trẻ nhỏ:
- Thuốc kháng histamin H1: Các loại thuốc histamine H1 được cân nhắc áp dụng với trường hợp bé trên 2 tuổi để giúp cải thiện tình trạng ngứa ngáy, nổi sẩn ngứa, ban đỏ. Lưu ý, không dùng nhóm thuốc này với trẻ dưới 2 tuổi trừ khi có chỉ định từ bác sĩ chuyên khoa.
- Kem bôi da: Việc sử dụng một số loại thuốc bôi có chứa menthol sẽ giúp làm dịu vùng da bị tổn thương, mát da, giảm ngứa, tiêu viêm hiệu quả. Bên cạnh đó, bạn cũng có thể tham khảo ý kiến bác sĩ chuyên khoa để dùng những loại kem dưỡng ẩm cho bé có chứa vitamin E, Zinc (kẽm), vitamin B5, chiết xuất từ yến mạch, nha đam,…
- Thuốc kháng cholin: Với những trường hợp nổi mề đay Cholinergic, bác sĩ có thể chỉ định sử dụng các loại thuốc kháng Cholin để kiểm soát các triệu chứng bệnh lý. Tuy nhiên, loại thuốc này chỉ được dùng với bé trên 6 tuổi và dùng đúng theo hướng dẫn của bác sĩ chuyên khoa về liều lượng và tần suất.
Thực tế, rất ít trường hợp bé bị nổi mề đay cấp tính dùng thuốc điều trị. Hầu hết đều giảm nhanh tình trạng nổi sẩn, ngứa ngáy và ban đỏ khi sử dụng kem bôi ngoài da.
2. Chữa bệnh mề đay mãn tính ở bé
Các triệu chứng bệnh nổi mề đay mãn tính thường có xu hướng kéo dài dai dẳng và tái phát nhiều lần khi gặp điều kiện thuận lợi. Không giống với mề đay cấp tính ở trẻ nhỏ, mề đay mãn tính thường đáp ứng kém các biện pháp y tế và chăm sóc. Do đó, để kiểm soát bệnh lý hiệu quả, ba mẹ cần kết hợp việc sử dụng thuốc và loại trừ căn nguyên.
Dưới đây là một số biện pháp biện pháp cải thiện tình trạng mề đay mãn tính ở bé:
- Loại bỏ căn nguyên: Tránh để bé tiếp xúc với côn trùng, mủ nhựa thực vật, những thực phẩm gây dị ứng,… Bên cạnh đó, ba mẹ nên cho trẻ tiến hành thăm khám tổng quá nhằm phát hiện những vấn đề sức khỏe tiềm ẩn như bệnh hệ thống, nhiễm ký sinh trùng,… Loại trừ các căn nguyên được xem là một trong những yếu tố quan trọng trong quá trình điều trị và kiểm soát các triệu chứng mề đay mãn tính.
- Sử dụng thuốc: Với những trường hợp trẻ bị nổi mề đay mãn tính, việc điều trị chủ yếu sử dụng các loại thuốc kháng histamine H1 để cải thiện tình trạng ngứa ngáy, khó chịu. Do các thành phần hoạt chất trong thuốc tác động trực tiếp đến hệ thần kinh trung ương nên ba mẹ cần sử dụng thuốc theo chỉ định của bác sĩ chuyên khoa về liều lượng.
Việc điều trị bệnh mề đay mãn tính được cá thể hóa còn tùy thuộc vào mức độ các triệu chứng, tình trạng sức khỏe, căn nguyên khởi phát,… Do đó, thực tế cho thấy bác sĩ có thể chỉ định một số phương pháp điều trị khác phù hợp với trường hợp cụ thể.
3. Các biện pháp hỗ trợ
Nổi mề đay là phản ứng viêm ở tầng trung bì khi các yếu tố gây kích ứng, dị ứng tác động. Tuy là phản ứng bề mặt da nhưng các triệu chứng bệnh lý có mối liên hệ mật thiết với hoạt động rối loạn hệ miễn dịch. Do đó, bên cạnh việc sử dụng thuốc điều trị, ba mẹ cần chủ động trong việc áp dụng một số biện pháp hỗ trợ để kiểm soát bệnh lý hoàn toàn.
Dưới đây là một biện pháp hỗ trợ giúp kiểm soát các triệu chứng nổi mề đay ở bé:
- Cho trẻ chườm mát hoặc tắm với nước mát để làm dịu cơn ngứa ngáy, giảm viêm và nóng rát hiệu quả. Khi tắm, bạn có thể bỏ thêm một số tinh dầu tự nhiên (tinh dầu khuynh diệp, bạc hà,…) để tăng hiệu quả điều trị.
- Với những bé trên 2 tuổi, bạn có thể tận dụng một số thảo dược để cải thiện bệnh lý như tắm với lá khế, lá chè xanh, lá trầu không,… Dược tính trong những thảo dược này sẽ giúp làm dịu cơn ngứa ngáy, giảm ban đỏ, nổi sẩn cục do bệnh lý gây ra.
- Tránh để bé cào gãi, chà xát lên vùng da bị tổn thương. Bởi những tác động này có thể khiến vùng da nổi mề đay lan rộng, ngứa ngáy dữ dội, trầy xước và gây viêm nhiễm.
- Xây dựng chế độ ăn uống khoa học và lành mạnh cho bé giúp nâng cao sức khỏe, ổn định hệ miễn dịch. Trong các nghiên cứu nhận thấy, sức đề kháng tăng cao sẽ làm giảm các phản ứng quá mức của hệ miễn dịch, từ đó cải thiện tình trạng nổi mề đay mẩn ngứa và những bệnh ngoài da khác.
Các biện pháp phòng ngừa bé bị nổi mề đay
Trẻ nhỏ là đối tượng có hệ miễn dịch chưa được hoàn thiện, thể trạng kém. Do đó, các triệu chứng mề đay mẩn ngứa rất dễ bùng phát khi tiếp xúc với những yếu tố dị ứng, kích ứng, Dù không ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe tổng thể của bé nhưng các triệu chứng bệnh lý gây ngứa ngáy, khó chịu, mất ngủ, chán ăn,… Sau khi tiến hành điều trị, ba mẹ cần chủ động trong việc áp dụng các biện pháp phòng ngừa nổi mề đay tái phát lâu dài.
Dưới đây là các biện pháp giúp phòng ngừa nổi mề đay mẩn ngứa ở trẻ tái phát:
- Tránh cho bé dùng những thực phẩm có dị sử dị ứng và có khả năng dị ứng cao như hải sản, đậu phộng, mè (vừng),…
- Không cho trẻ tiếp xúc với các dị nguyên như côn trùng, mủ nhựa vật, hóa chất, lông động vật, phấn hoa,…
- Làm giảm những tác động cơ học bằng cách cho bé mặc những trang phục phù hợp với cân nặng, chất liệu thấm hút tốt, thông thoáng, mang giày đế mềm,…
- Thông báo với bác sĩ tiền sử trẻ bị nổi mề đay do dùng thuốc để được chỉ định những loại thuốc phù hợp.
- Vệ sinh không gian sống và dùng thiết bị lọc không khí giúp loại bỏ vi khuẩn, nấm mốc, côn trùng, những chất dị ứng,…
- Tránh cho bé tắm với nước quá lạnh hoặc quá nóng. Bên cạnh đó, hạn chế những thức uống quá lạnh, các món ăn chứa nhiều gia vị cay nóng,…
- Vào thời điểm thời tiết nắng nóng. bạn không nên cho bé tham gia những hoạt động gây tiết nhiều mô hôi vì có thể khởi phát mề đay Cholinergic. Thay vào đó, khuyến khích con bơi lội hoặc những hoạt động vui chơi trong nhà.
- Tiêm vaccine đầy đủ cho trẻ để phòng ngừa những bệnh lý viêm nhiễm. Thực tế cho thấy, các bệnh viêm nhiễm đường hô hấp có thể kích thích phản ứng của hệ miễn dịch và gây bùng phát các triệu chứng nổi mề đay mẩn ngứa, ban đỏ.
- Nhiễm giun sán, ký sinh trùng được xem là một trong những nguyên nhân dẫn đến tình trạng nổi mề đay mãn tính ở trẻ mà đa số phụ huynh thường chủ quan. Do đó, bạn nên chủ động cho bé xổ giun định kỳ 6 tháng/ lần.
Bé bị nổi mề đay là tình trạng khá phổ biến, khởi phát bởi nhiều nguyên nhân khác nhau. Thông thường, các triệu chứng này có thể tự thuyên giảm sau vài giờ hoặc từ 1 – 2 ngày. Trường hợp nhận thấy các biểu hiện nổi mề đay kéo dài dai dẳng hoặc đi kèm với những biểu hiện bất thường, ba mẹ cần nhanh chóng đưa trẻ đến bệnh viện để được thăm khám và xử lý đúng cách.
Có thể bạn quan tâm:
Dương Thị Ngọc
14/02/2023 |
0 Bình luận
Trở thành người đầu tiên bình luận cho bài viết này!