Theo thống kê hiện nay, tỷ lệ mắc sỏi niệu đạo chiếm rất nhỏ trong tổng tất các ca bệnh sỏi tiết niệu. Tuy nhiên, số ca mắc đang có xu hướng tăng, đồng thời, để lại hậu quả ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe của người bệnh. Vậy nên, việc tìm hiểu về nguyên nhân, các triệu chứng và cách điều trị, phòng ngừa vô cùng quan trọng.
II. Mục tiêu nghiên cứu
Với mục đích giúp mọi người chủ động có thêm nhiều kiến thức bảo vệ sức khỏe bản thân, tránh tình trạng bệnh tiến triển đến mức độ nặng mới phát hiện, các bác sĩ/chuyên gia tại Phòng nghiên cứu bệnh Thận – Tiết niệu của Viện Y Dược cổ truyền dân tộc đã tiến hành thực hiện nhiều nghiên cứu chuyên sâu nhằm làm rõ các vấn đề như sau:
Sỏi niệu đạo là gì? Hình thành do nguyên nhân nào và các triệu chứng điển hình ra sao.
Đề xuất phương pháp chẩn đoán, cách điều trị và hướng dẫn phòng ngừa hiệu quả nhất.
Toàn bộ các thông tin đã được chuyên gia kiểm định, đảm bảo độ chính xác và đáng tin cậy, người bệnh hoàn toàn yên tâm tham khảo.
III. Ý nghĩa của nghiên cứu
Bệnh sỏi niệu đạo đang có xu hướng tăng cao do nhiều nguyên nhân. Vậy nên, kết quả nghiên cứu của Phòng nghiên cứu bệnh Thận – Tiết niệu không chỉ có ý nghĩa lý thuyết mà còn đóng góp lớn trong khía cạnh thực tiễn, giúp cộng đồng tích lũy thêm kiến thức để chủ động phòng ngừa hoặc có biện pháp xử lý nếu mắc phải.
Sỏi niệu đạo là gì?
Sỏi niệu đạo là bệnh lý xuất hiện các tinh thể khoáng chất cứng tồn tại trong ống niệu đạo. Những viên sỏi này thường hình thành ở thận - bể thận hoặc bàng quang,... sau đó di chuyển xuống niệu đạo và mắc kẹt tại đây. Điều này gây bít tắc 1 phần hoặc hoàn toàn đường niệu đạo của người bệnh, gây ra những ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe.
Theo thống kê các ca mắc thực tế, các bác sĩ cho biết nam giới có tỉ lệ mắc sỏi niệu đạo cao hơn nữ giới. Nguyên nhân bởi đường niệu đạo của nam giới dài hơn nhiều so với nữ, điều này khiến các viên sỏi khó di chuyển để đào thải khỏi cơ thể.
Sỏi niệu đạo là bệnh lý xuất hiện các tinh thể khoáng chất cứng tồn tại trong ống niệu đạo
Nguyên nhân hình thành sỏi tại niệu đạo
Sỏi niệu đạo xuất hiện do nhiều nguyên nhân khác nhau, Trong đó, có 6 nguyên nhân phổ biến nhất, bao gồm cả nguyên nhân bệnh lý và các nguyên nhân khách quan ảnh hưởng trực tiếp. Cụ thể như sau:
Sỏi thận hoặc sỏi bàng quang di chuyển xuống
Trong quá trình bài tiết, nước tiểu được vận chuyển từ bể thận, bàng quang xuống niệu đạo kèm theo các viên sỏi xuống. Khi đến niệu đạo, do kích thước nhỏ nên hẹp nên bị kẹt tại các vị trí niệu đạo màng hoặc lỗ, niệu đạo ngoài,....
Hẹp niệu đạo
Niệu đạo hẹp khiến nước tiểu và các tạp chất không thể thoát ra ngoài. Sau đó các chất lắng đọng và dần hình thành các tinh thể rắn, tích tụ nên sỏi tại niệu đạo.
Sỏi to, gồ ghề mắc kẹt
Trong một số trường hợp sỏi nhỏ, nhẵn mịn có thể tự đào thải khỏi cơ thể trong quá trình đi tiểu. Nhưng nếu sỏi to và gồ ghề sẽ kẹt tại niệu đạo.
Bao quy đầu bị viêm, dính, kích thước hẹp
Một nguyên nhân phổ biến gây sỏi niệu đạo ở nam giới là do bao quy đầu viêm, dính hoặc có kích thước hẹp. Điều này khiến nước tiểu đọng lại bên trong và hình thành nên sỏi trong niệu đạo.
Dùng thuốc liều cao và dài ngày
Việc lạm dụng các loại thuốc (đặc biệt thuốc chữa canxi phòng ngừa loãng xương) hoặc bổ sung quá nhiều dược phẩm chứa vitamin C trong thời gian dài cũng khiến các khoáng chất lắng đọng hình thành sỏi.
Chế độ ăn uống không khoa học
Chế độ ăn uống không lành mạnh, ăn nhiều món mặn, món ăn dầu mỡ, đồ uống có chứa cồn, có gas hoặc bổ sung quá ít nước là nguyên nhân hình thành sỏi tại niệu đạo.
Triệu chứng điển hình sỏi niệu đạo gây ra
Dưới đây là những triệu chứng điển hình mà người bệnh thường phải đối diện khi mắc sỏi niệu đạo. Trong trường hợp có bất cứ dấu hiệu nào, bạn cần nhanh chóng đến phòng khám để được bác sĩ chẩn đoán và điều trị sớm.
Đau bụng dưới và vùng sinh dục
Sỏi chèn ép hệ thống dây thần kinh, đồng thời cọ xát vào niêm mạc niệu đạo dẫn đến cảm giác đau buốt. Các cơn đau này có thể âm ỉ hoặc dữ dội, lan khắp mạn sườn, thắt lưng, bụng dưới, đặc biệt là bộ phận sinh dục tại khu vực tầng sinh môn.
Tiểu khó, tiểu buốt
Niệu đạo có đường kính nhỏ nên các viên sỏi này sẽ gây bít tắc, cản trở lưu thông nước tiểu gây tiểu khó. Ngoài ra, sỏi cọ xát vào niêm mạch gây trầy xước, dẫn tới cảm giác đau buốt mỗi khi tiểu.
Đi tiểu nhiều lần
Một trong những triệu chứng điển hiện người bị sỏi niệu đạo thường gặp phải là tình trạng đi tiểu nhiều lần. Bạn có thể buồn tiểu ngay mặc dù mới đi vệ sinh trong thời gian ngắn trước đó.
Nước tiểu đục, mùi hôi khó chịu
Sỏi gây tổn thương niêm mạc dẫn đến nhiễm khuẩn. Lúc này người bệnh đi tiểu sẽ thấy nước tiểu đục, có màu sắc bất thường như đỏ, hồng và kèm theo mùi hôi khó chịu.
Sốt, buồn nôn
Khi niệu đạo nhiễm khuẩn nghiêm trọng sẽ xuất hiện những triệu chứng nguy hiểm như sốt cao, buồn nôn, ớn lạnh, nôn mửa.
Bị sỏi niệu đạo có nguy hiểm không?
Sỏi niệu đạo nếu không được điều trị sớm sẽ dẫn đến những biến chứng nghiêm trọng, ảnh hưởng trực tiếp đến hệ bài tiết nói riêng và đến sức khỏe cơ thể nói chung.
Tắc nghẽn đường tiết niệu
Sỏi kẹt tại niệu đạo sẽ ngăn cản sự lưu thông của dòng nước tiểu, gây tình trạng tiểu rắt, tiểu khó, ứ đọng nước tiểu lại toàn bộ thế thống tiết niệu.
Nhiễm trùng đường tiết niệu
Sỏi cọ xát với niêm mạc gây trầy xước, khi nước tiểu đi qua bị ứ đọng, tạo điều kiện thuận lợi cho các vi khuẩn phát triển gây viêm nhiễm và ứ mủ.
Ứ nước thận, giãn bể đài thận
Nước tiểu ứ đọng tại thận, niệu quản và bàng quang nếu không được xử lý kịp thời sẽ tích nước, khiến thận ứ nước và giãn bể đài.
Suy thận cấp tính, mạn tính
Tình trạng nhiễm trùng, ứ mủ, ứ nước tại thận kéo dài sẽ dẫn đến suy giảm chức năng thận cấp tính và mạn tính, ảnh hướng cho sức khỏe và tính mạng.
Để thông tin sẽ được chuyên gia đầu ngành hỗ trợ, tư vấn MIỄN PHÍ!!!
Khi thấy cơ thể xuất hiện triệu chứng nghi ngờ mắc bệnh sỏi niệu đạo, người bệnh cần nhanh chóng đến bệnh viện, phòng khám chuyên khoa để bác sĩ thăm khám, chẩn đoán chính xác. Thông thường, để xác định được vị trí và kích thước cụ thể của sỏi, bác sĩ sẽ chỉ định người bệnh thực hiện một số phương pháp cận lâm sàng như sau:
Xét nghiệm máu, nước tiểu.
Siêu âm ổ bụng.
Chụp X-ray hệ tiết niệu.
Chụp X-ray niệu đạo.
Chụp cộng hưởng từ MRI.
Phương pháp chữa trị bệnh sỏi niệu đạo
Sau khi đã có kết quả chẩn đoán, bác sĩ sẽ xác định chính xác vị trí và kích thước của sỏi niệu đạo. Từ đó có những phương án điều trị phù hợp, đem lại kết quả tốt nhất. Các phương pháp điều trị sỏi niệu đạo được ứng dụng phổ biến hiện nay như:
Sử dụng bài thuốc thiên nhiên
Khi sỏi niệu đạo ở mới hình thành, có kích thước nhỏ và số lượng tí, người bệnh có thể áp dụng các bài thuốc từ thiên nhiên ngay tại nhà. Phương pháp này đảm bảo lành tính, an toàn và dễ thực hiện. Một số bài thuốc được đánh giá cao về hiệu quả điều trị sỏi niệu đạo như sau:
Cây nhọ nồi: Trong Y học cổ truyền ghi chép cây nhọ nồi có tác dụng lợi tiểu, giảm đau, chống viêm, giúp điều trị hiệu quả cho các trường hợp tiểu buốt, tiểu rắt, tiểu ra máu. Người bệnh chỉ cần dùng 50g cây nhọ nồi đem rửa sạch, sau đó giã nát và lọc lấy nước uống mỗi ngày. Ngoài ra, cũng có thể áp dụng cách phơi khô cây nhọ nồi, sau đó sao vàng rồi đun lấy nước uống.
Râu ngô: Nước râu ngô cũng có tác dụng điều trị sỏi niệu đạo. Cụ thể, hiệu quả đến từ khả năng tăng cường lưu thông khí huyết, đánh tan sỏi và đào thải những độc tố ra ngoài cơ thể từ nguyên liệu này. Người bệnh chọn 1 nắm râu ngô tươi,, non để đun nước uống mỗi ngày. Thực hiện liên tục trong vòng 2 - 3 tuần sẽ thấy hiệu quả rõ rệt.
Cây râu mèo: Đây là loại cây có tác dụng lợi tiểu, các hoạt chất trong cây râu mèo có tác dụng đẩy nhanh quá trình bào mòn sỏi. Ngoài ra còn làm giảm độ khoáng chất, ngăn hình thành sỏi sau này. Mỗi ngày, người bệnh lấy 50g cây râu mèo rửa sạch, đun sôi với 500ml nước và uống trong ngày. Lưu ý uống trước bữa ăn khoảng 30 phút và uống khi còn ấm nóng để hiệu quả đạt tốt nhất.
Quả chuối hột: Các hoạt chất trong quả chuối hột có tác dụng bào mòn sỏi, giảm nồng độ khoáng chất giúp ngăn sỏi phát triển tăng kích thước. Bài thuốc trị bệnh từ dược liệu này rất đơn giản, bạn chỉ cần đem bóc vỏ chuối rồi phơi khô, sau đó rang cháy cạnh và nghiền thành bột. Mỗi ngày lấy 1 thìa bột chuối hột hòa với 350ml nước ấm uống.
Lưu ý, các bài thuốc dân gian này có hiệu quả chậm. Vậy nên, người bệnh trong quá trình thực hiện cần kiên trì mỗi ngày, không bỏ liệu trình giữa chừng. Đồng thời cần chọn những nguyên liệu chất lượng, sơ chế sạch sẽ trước khi sử dụng.
Sử dụng bài thuốc thiên nhiên giúp trị bệnh hiệu quả
Dùng thuốc Tây y trị sỏi niệu đạo
Đối với những người có sỏi niệu đạo kích thước to hơn, sử dụng các bài thuốc dân gian không mang lại hiệu quả như mong muốn thì bác sĩ sẽ chỉ định kê đơn thuốc Tây y. Hiện có nhiều loại thuốc điều trị chứng bệnh này, nhưng tùy thuộc vào loại sỏi sẽ phù hợp với từng loại thuốc khác nhau.
Nhóm sỏi canxi oxalat và sỏi canxi photphat: Sử dụng thuốc kali citrate hoặc thuốc lợi tiểu thiazid,...
Nhóm sỏi acid uric: Dùng các loại thuốc có tác dụng làm giảm độ acid, đồng thời kiềm hóa nước tiểu.
Nhóm sỏi cystine: Dùng thuốc giúp làm giảm nồng độ cystine có trong nước tiểu.
Nhóm sỏi struvite: Sử dụng một số loại kháng sinh có tác dụng điều trị nhiễm khuẩn.
Việc sử dụng thuốc nào, liều lượng ra sao, liệu trình trong thời gian bao lâu hoàn toàn nghe theo bác sĩ hướng dẫn. Người bệnh tuyệt đối không tự ý điều chỉnh hay thay đổi bởi điều này tiềm ẩn nhiều nguy hiểm, có thể gây nhiều tác dụng phụ không tốt cho sức khỏe, thậm chí khiến tình trạng bệnh thêm nghiêm trọng hơn.
Phẫu thuật hở
Phẫu thuật hở là một trong những phương pháp điều trị sỏi niệu đạo ở mức nặng. Tùy thuộc vào vị trí và kích thước của viên sỏi, bác sĩ sẽ áp dụng cách phẫu thuật khác nhau.
Sỏi nằm ở niệu đạo màng và tuyến tiền liệt: Bác sĩ sẽ tiến hành đặt Sonde niệu đạo nhằm bơm dầu glycerin hoặc paraffin cùng với nước muối sinh lý vào trong để đẩy được viên sỏi di chuyển ngược lên bàng quang. Sau đó, bác sĩ sẽ mổ hở để có thể loại bỏ sỏi hoàn toàn khỏi cơ thể.
Sỏi ở gần lỗ tiểu: Bác sĩ sẽ rạch 1 đường nhỏ để mở rộng miệng sáo và tách sỏi ra khỏi niêm mạc niệu đạo , sau đó tiến hành gắp sỏi khỏi cơ thể. Kết thúc quá trình này, vết rạch sẽ được khâu lại cẩn thận, đồng thời đảm bảo miệng sáo không tắc hẹp.
Sỏi ở những vị trí khác: Bác sĩ sẽ mổ hở để lấy sỏi, đồng thời tạo hình niệu đạo nhằm khắc phục nguyên nhân gây tình trạng chít hẹp niệu đạo khi phẫu thuật.
Phẫu thuật hở là một phương pháp điều trị sỏi niệu đạo ở mức nặng
Tán sỏi niệu đạo
Trong trường hợp sỏi niệu đạo có kích thước quá to và số lượng nhiều, dùng thuốc Tây không mang lại hiệu quả thì can thiệp ngoại khoa là cách tối ưu giúp loại bỏ sỏi hoàn toàn trong niệu đạo. Tùy từng loại sỏi và tình trạng cơ thể, bác sĩ sẽ chỉ định phương pháp tán sỏi phù hợp như sau:
Tán sỏi ngược dòng bằng laser
Tán sỏi ngược dòng bằng laser được đánh giá là phương pháp tối ưu, không xâm lấn, hồi phục nhanh. Đầu tiên, người bệnh được gây mê, sau đó bác sĩ sẽ dùng ống nội soi niệu quản qua đường niệu đạo đi lên niệu quản, tới vị trí có sỏi. Tiêp theo, luồn dây dẫn tia laser vào, cách sỏi khoảng 1mm. Tiếp theo, căn cứ vào độ rắn của sỏi sẽ điều chỉnh cường độ tia laser phù hợp để làm vỡ, tán thành các mảnh vụn nhỏ. Cuối cùng, mảnh sỏi sẽ được đưa ra khỏi cơ thể theo đường bài tiết.
Tán sỏi ngược dòng bằng laser được đánh giá là phương pháp tối ưu
Tán sỏi bằng sóng xung kích
Phương pháp tán sỏi bằng sóng xung kích (ESWL) có ưu điểm hoàn toàn không xâm lấn, vô cùng an toàn cho người bệnh. Phương pháp này ứng dụng tác động của chùm sóng xung kích để phá vỡ viên sỏi. Sau khi sỏi đã được tán thành nhiều mảnh nhỏ li ti sẽ tự động đào thải ra ngoài theo đường bài tiết.
Tán sỏi bằng sóng xung kích được chỉ định trong trường hợp điều trị sỏi đường kính dưới 15mm và thận ứ nước độ 2 trở xuống. Phương pháp này chống chỉ định với những đối tượng như phụ nữ mang thai, người bị nhiễm trùng máu, rối loạn đông máu.
Tán sỏi ngoài da
Đây là phương pháp tán sỏi niệu đạo được chuyên gia đánh giá cao và áp dụng phổ biến nhất hiện nay. Cụ thể, bác sĩ sẽ tạo 1 đường nhỏ qua da để đưa thiết bị tiếp cận phá vỡ sỏi vào. Tiếp đó, sỏi sẽ được gắp hoặc hút ra ngoài.
Phương pháp tán sỏi qua da có nhiều ưu điểm như: Loại bỏ được sỏi kích thước lớn, ít xâm lấn, ít gây đau, thời gian hồi phục nhanh.
Hướng dẫn phòng ngừa sỏi niệu đạo hình thành
Sỏi niệu đạo có thể phòng ngừa thông qua việc thay đổi chế độ sinh hoạt hằng ngày. Đồng thời, đây cũng là yếu tố quan trọng mà người bệnh cần lưu tâm để tránh tái phát hình thành sỏi sau điều trị.
Thực đơn ăn uống cần có nhiều rau củ, trái cây giàu chất xơ, vitamin và khoáng chất. Hạn chế các thực phẩm chứa nhiều canxi, oxalat để tránh hình thành sỏi.
Nên ăn nhạt, cắt giảm lượng muối trong các bữa ăn hằng ngày. Đồng thời hạn chế nạp các thức uống chứa cồn, cafein vì đây đều là nguyên nhân khiến cơ thể mất nước dẫn đến lắng đọng tinh chất gây sỏi.
Khám sức khỏe theo định kỳ để chủ động nắm bắt tình trạng sức khỏe, bác sĩ thăm khám, phát hiện những bất thường của cơ thể, từ đó có biện pháp điều trị sớm.
Trên đây là thông tin chi tiết về sỏi niệu đạo giúp bạn nắm rõ về nguyên nhân, triệu chứng, các biến chứng có thể gặp. Đồng thời cũng đề xuất phương pháp chẩn đoán, hướng điều trị và phòng ngừa hiệu quả. Có thể thấy, đây là chứng bệnh không phổ biến, nhưng một khi mắc phải sẽ cần nhanh chóng chữa trị để tránh những tác động tiêu cực cho sức khỏe.
Đội ngũ nghiên cứu là yếu tố quyết định hàng đầu đối với chất lượng các công trình/ sản sản nghiên cứu của Viện Y Dược cổ truyền dân tộc. Tại viện đã quy tụ đầy đủ đội ngũ nghiên cứu đều là các chuyên gia đầu ngành trong lĩnh vực YHCT và nhiều lĩnh vực chuyên khoa khác. Họ vừa có trình độ chuyên môn giỏi, học hàm học vị cao, vừa tinh thông y thuật, am hiểu về các phương pháp khám chữa bệnh/ chăm sóc sức khỏe bằng YHCT. Hơn nữa còn có tinh thần trách nhiệm cao, phương pháp làm việc khoa học, hiểu biết sâu rộng về kỹ thuật công nghệ. Hứa hẹn sẽ đồng hành đem đến những công trình nghiên cứu giá trị nhất.
Nơi công tác:
Viện Y Dược Cổ Truyền Dân Tộc – Tradimec
Chức vụ: Nguyên Trưởng khoa Nội BV YHCT Trung Ương
Họ tên đầy đủ: Nguyễn Thị Vân Anh
Năm sinh: 1960
Nơi sinh: Hà Nội
Trình độ học vấn: Tiến sĩ, Bác sĩ
BS Vân Anh dành nhiều tâm sức nghiên cứu và phát triển các phương thuốc từ cung đình Triều Nguyễn. Đồng thời không ngừng nỗ lực, tiếp thu những điều mới từ Y học hiện đại để tìm ra phương pháp chữa bệnh toàn diện nhất. Với cương vị là Viện trưởng Viện Y dược cổ truyền dân tộc và Giám đốc chuyên môn tại Nhất Nam Y Viện, bs Vân Anh luôn thực hiện tốt sứ mệnh chăm sóc sức khỏe người dân.
Mỗi bệnh lý đều có nguyên nhân - triệu chứng khác nhau, để được hỗ trợ và tư vấn MIỄN PHÍ Bạn vui lòng nhập và gửi thông tin phía dưới. Chuyên gia sẽ chủ động liên hệ lại Bạn sớm nhất có thể!!!
