Cập nhật lúc 10:17 - 06/02/2023
5 Bài Thuốc Đông Y Đặc Trị Viêm Xoang Và Lưu Ý Khi Dùng
Bài viết được tư vấn chuyên môn bởi
Các bài thuốc Đông y đặc trị viêm xoang có độ an toàn tương đối cao, có thể áp dụng trong thời gian dài và hạn chế phát sinh tác dụng phụ. Tuy nhiên, phương pháp này thường phát huy tác dụng chậm và hiệu quả hạn chế hơn so với thuốc tân dược.
Bệnh viêm xoang theo quan niệm Đông y
Viêm xoang là một trong những bệnh viêm đường hô hấp phổ biến, thường xảy ra ở người trưởng thành. Bệnh lý có tính chất mãn tính, tiến triển dai dẳng và có xu hướng tái phát khi gặp điều kiện thuận lợi.
Theo y học hiện đại, bệnh viêm xoang khởi phát khi các mô xoang bị phù nề, sưng viêm do dị ứng, kích ứng, nhiễm nấm, vi khuẩn, virus. Tình trạng này kéo dài sẽ ảnh hưởng đến hoạt động dẫn lưu, gây ứ đọng dịch và gây ra các triệu chứng như nghẹt mũi, sổ mũi, đau nhức vùng mũi, đau hốc mắt, giảm khứu giác, cảm giác nặng ở mặt, đau đầu, hoa mắt,… Bên cạnh đó, người bệnh cũng có thể bị sốt nhẹ hoặc sốt cao, chóng mặt, cơ thể mệt mỏi, ăn uống kém.
Theo quan niệm Đông y, viêm xoang thuộc phạm vi chứng Tỵ Lậu, Não Lậu. Bệnh xảy ra chủ yếu do phong hàn, phong nhiệt xâm nhập cơ thể kết hợp với công năng tạng phủ bị rối loạn (chủ yếu là phế, tỳ và thận). Hai yếu này cộng hưởng có thể gây suy giảm sức đề kháng, phế hư khí nhiệt mà sinh các các triệu chứng viêm xoang.
Mặc dù không đe dọa nghiêm trọng đến sức khoẻ nhưng viêm xoang có tính chất mãn tính, thường kéo dài dai dẳng và xuyên tái phát khi gặp điều kiện thuận lợi. Các triệu chứng viêm xoang kéo dài có thể ảnh hưởng trực tiếp đến giấc ngủ, hiệu suất học tập – làm việc, chất lượng cuộc sống và dẫn đến suy nhược cơ thể.
Tương tự như các bệnh lý liên quan đến yếu tố cơ địa khác, viêm xoang rất khó điều trị dứt điểm. Hiện nay, việc sử dụng các loại thuốc Tây nhằm kiểm soát các triệu chứng lâm sàng và gần như không tác động đến căn nguyên của bệnh lý.
Do đó, bên cạnh biện pháp y tế, nhiều người bệnh còn tìm đến phương pháp điều trị bằng Đông y. Các bài thuốc Đông y giúp giảm nhẹ các triệu chứng bệnh viêm xoang, điều hoà khí huyết, bổ trợ ngũ tạng và cải thiện chất lượng giấc ngủ. Ngoài ra, thuốc Đông y được đánh giá có độ an toàn cao, hạn chế phát sinh tác dụng phụ nghiêm trọng và hiện tượng phụ thuộc thuốc.
Một số bài thuốc Đông y điều trị bệnh viêm xoang
Tương tự như thuốc tân dược, các bài thuốc Đông y được áp dụng trong điều trị bệnh viêm xoang được cân chỉnh tuỳ thuộc vào căn nguyên gây bệnh, các biểu hiện lâm sàng cũng như mức độ triệu chứng. Tùy vào thể bệnh sẽ có pháp trị tương ứng nhằm khắc phục bệnh lý và phòng ngừa tái phát hiệu quả.
Dưới đây là một số bài thuốc Đông y thường được áp dụng trong điều trị viêm xoang:
1. Bài thuốc Đông y chữa viêm xoang thể phong hàn phạm thế
Bệnh viêm xoang thể phong hàn phạm phế là tình trạng “khí lạnh” và “gió” xâm nhập vào phổi và gây gián đoạn chức năng hô hấp. Thể bệnh này đặc nhưng bởi tình trạng nghẹt mũi, sổ mũi, nhức đầu, nhức mũi, hắt hơi, thường xuất hiện và tăng lên khi tiếp xúc với không khí lạnh. Bên cạnh đó, bệnh viêm xoang thể phong hàn phạm phế còn khiến cơ thể xanh xao, sợ lạnh, ớn lạnh.
Đối với thể bệnh này, người bệnh nên áp dụng một số bài thuốc có tác dụng tán hàn, thông khiếu, sơ phong cùng với các dược liệu có tính ấm, vị cay và nóng:
- Bài thuốc 1: Chuẩn bị thương nhĩ tử (kế đầu ngựa) 12 gam, quế chi từ 4 – 6 gam, bạch chỉ từ 8 – 10 gam, kinh giới từ 8 – 10 gam, bèo cái 10 – 12 gam (chỉ lấy lá), thông bạch (hành trắng) 6 – 8 gam, gừng tươi 4- 6 gam, mã đề 8 – 10 gam, đại táo 3 quả. Các dược liệu sau khi rửa sạch thì cho vào ấm cùng với 600ml nước và đun trên lửa nhỏ. Đến khi sắc lại còn 1/2 lượng nước thì tắt bếp. Chia nước thuốc sắc được thành 2 lần và uống hết trong ngày.
- Bài thuốc 2: Chuẩn bị thịt bò 90 gam, gạo tẻ 60 gam, rau thơm 15 gam và tỏi tươi 60 gam. Các nguyên liệu sau khi sơ chế thì mang đi ninh nhừ thành cháo. Khi chín, nêm nếm gia vị sao cho vừa ăn rồi cho rau thơm vào. Dùng liên tục trong vòng 7 ngày.
Bên cạnh áp dụng các bài thuốc chữa bệnh, bạn cần chú ý giữ ấm cơ thể, tránh tiếp xúc với gió lạnh, hạn chế di chuyển, hoạt động ngoài trời khi không cần thiết và kiêng các thức uống lạnh.
2. Bài thuốc tân chỉ khấu thiếu đặc trị bệnh viêm xoang
Tân chủ khấu thiếu là một trong những bài thuốc Đông y đặc trị bệnh viêm xoang được nhiều người bệnh lựa chọn và mang lại hiệu quả cao. Tuỳ thuộc vào tình trạng bệnh lý, thầy thuốc sẽ gia giảm liều lượng phù hợp để khắc phục bệnh nhanh chóng. Hiện nay, bài thuốc này vẫn được áp dụng cho nhiều thể viêm xoang các nhau. Trong đó, chủ trị viêm xoang mũi cấp tính đặc trưng bởi tình trạng nghẹt mũi, chảy nước mũi (dịch mũi có màu trắng, vàng) đau đầu, nặng mặt, hoa mắt, sốt, rêu vàng, mạch hoạt sác, lưỡi đỏ.
Bài thuốc tân chủ khấu thiếu đẩy lùi bệnh viêm xoang nhờ vào tác dụng thông khiếu, tán phong hàn và giải nhiệt.
Hướng dẫn sắc thuốc:
- Chuẩn bị 10 gam hương bạch chỉ, 9 gam tân di hương, 7 gam tô bạc hà, 15 gam hoàn bá
- Các dược liệu sau khi rửa sạch thì cho vào ấm cùng với lượng nước vừa đủ và đun trên lửa nhỏ
- Chia lượng nước thuốc sắc được thành nhiều lần và uống hết trong ngày
- Mỗi ngày sắc uống 1 thang đến khi các triệu chứng bệnh thuyên giảm hoàn toàn
3. Bài thuốc Đông y chữa viêm xoang thể phế, tỳ khí hư
Bệnh viêm xoang thể phế, tỳ khí hư thường gặp ở người có thể trạng suy nhược hoặc người cao tuổi. Theo Đông y, công năng ngũ tạng suy giảm có thể khiến cơ thể trở nên mệt mỏi, thiếu sức sống, hơi thở ngắn, khó thở, chảy nhiều nước mũi, đau nhức đầu. Bệnh ở thể phế, tỳ khí hư thường có tính chất dai dẳng, dễ tái phát hơn so với các thể bệnh khác.
Một số bài thuốc Đông y đặc trị bệnh viêm xoang ở thể phế, tỳ khí hư được áp dụng phổ biến:
- Bài thuốc 1: Chuẩn bị rễ đinh lăng, đậu ván (sao), ké đầu ngựa, ý dĩ (sao), đẳng sâm mỗi vị 12 gam, bạc hà, mã đề, bạch chỉ mỗi vị 8 – 10 gam, ngũ vị tử 6 gam, kinh giới 10 – 12 gam. Các dược liệu sau khi rửa sạch thì cho vào ấm cùng với 750ml nước và đun đến khi sắc lại còn 300ml thì tắt bếp. Chia lượng nước thu được thành 2 lần và uống trước bữa ăn.
- Bài thuốc 2: Chuẩn bị bèo cái, đinh lăng, ké đầu ngựa, đậu ván mỗi vị 12 gam, vỏ sầu riêng 10 gam, kinh giới, kim ngân hoa, cam thảo, lá lốt mỗi vị 8 gam. Các vị thuốc sau khi rửa sạch thì cho vào ấm cùng với 750ml nước, đun trên lửa nhỏ. Đến khi sắc lại còn 200ml thì tắt bếp. Uống 100ml nước thuốc trước bữa ăn, ngày uống 2 lần. Mỗi ngày sắc uống 1 thang.
- Bài thuốc 3: Chuẩn bị 2 đầu cá khoảng 150 gam, bạch chỉ và tân di mỗi vị 12 gam, sinh khương (gừng tươi) 15 gam, tế tân 3 gam. Đầu cá mang đi sơ chế, tân di gói trong túi vải sạch, bạch chỉ, tế tân rửa sạch, gừng tươi thái nhỏ. Cho tất cả vào nồi với lượng nước vừa đủ và ninh trong vòng 2 giờ rồi tắt bếp. Nêm nếm gia vị cho vừa ăn và dùng khi còn nóng. Dùng món ăn liên tục trong 10 ngày.
4. Bài thuốc Đông y đặc trị bệnh viêm xoang thể mãn tính
Các triệu chứng viêm xoang thường kéo dài dai dẳng, tính chất mãn tính và dễ tái phát. Thể bệnh đặc trưng bởi các biểu hiện như xoang trán và và xoang hàm đau nhức, khứu giác giảm, chảy nước mũi có màu trắng như mủ kèm mùi hôi khó chịu, nghẹt mũi, đau đầu, cảm giác nặng ở mặt.
Để khắc phục triệu chứng bệnh viêm xoang mãn tính, Đông y thường áp dụng các bài thuốc có tác dụng dưỡng âm, nhuận táo, thanh nhiệt và giải độc.
Cách sắc thuốc:
- Chuẩn bị sinh địa, kim ngân, kế đầu ngựa mỗi vị 16 gam, huyền sâm, hoàng cầm, đan bì, mạch môn mỗi vị 12 gam, tân di 8 gam
- Các dược liệu sau khi rửa sạch thì cho vào ấm cùng với lượng nước vừa đủ và đun trên lửa nhỏ
- Chia lượng nước thuốc sắc được thành 2 lần và uống hết trong ngày
- Mỗi ngày sắc uống 1 thang đến khi các biểu hiện bệnh thuyên giảm hẳn\
5. Một số bài thuốc Đông y đặc trị bệnh viêm xoang khác
Ngoài những bài thuốc trên, Đông y còn áp dụng một số bài thuốc chữa bệnh viêm xoang khác như:
- Bài thuốc 1: Chuẩn bị kim ngân, hạ thảo khô, ké đầu ngựa, thương nhĩ mỗi loại 16 gam, vị mạch môn, tân di, đạm tử cầm 12 gam, chi tử 8 gam, thạch cao 40 gam. Các dược liệu sau khi rửa sạch thì cho vào ấm cùng với 750ml nước và đun trên lửa nhỏ. Đến khi sắc lại còn khoảng 2 chén thì tắt bếp. Chia phần nước thuốc thu được thành 3 phần và uống hết trong ngày.
- Bài thuốc 2: Chuẩn bị đan bì, mạch môn mỗi vị 12 gam, kim ngân hoa, thục địa mỗi vị 16 gam, ngưu tất, sơn thù mỗi vị 4 gam, cao ban long 8 gam. Các vị thuốc sau khi rửa sạch thì mang đi sắc với lượng nước vừa đủ, đun đến khi còn khoảng 1 chén thuốc thì tắt bếp rồi cho ra chén riêng. Sau đó cho thêm 3 chén nước lọc vào ấm và sắc tiếp lần 2. Đến khi nước thuốc sắc lại còn 1 chén thì tắt bếp. Hoà 2 chén thuốc vào nhau rồi chia thành 3 phần uống hết trong ngày.
- Bài thuốc 3: Chuẩn bị ngọc thụ, tế tân, ty diêm mỗi loại 6 gam, thương nhĩ và hà thủ ô mỗi vị 16 gam, đẳng sâm 15 gam, cam thảo 4 gam, bạch truật 12 gam. Các vị thuốc mang đi rửa sạch rồi cho vào ấm cùng với 2 chén nước. Đun trên lửa nhỏ trong vòng 45 phút thì tắt bếp. Chắt lấy phần nước thuốc thu được và chia thành 3 lần uống hết trong ngày.
- Bài thuốc 4: Chuẩn bị khương hoạt, ty viêm, đông vân, thương nhĩ mỗi vị 12 gam, tân di hoa 8 gam, giả tô 6 gam. Các dược liệu sau khi rửa sạch thì cho vào ấm cùng với 6 chén nước và đun trên lửa nhỏ. Đến khi nước thuốc sắc lạ còn 1/2 chắt lấy phần nước. Sau đó, cho 3 chén nước lọc vào ấm và sắc lần 2. Hoà 2 lần thuốc sắc được và chia thành 3 lần uống trong ngày. Áp dụng trong vòng 7 ngày để đạt được kết quả tốt nhất.
- Bài thuốc 5: Chuẩn bị ké đầu ngựa, kim ngân hoa, thiên tinh thảo, ngưu tinh thảo mỗi vị 16 gam, chi tử, vị mạch môn mỗi loại 12 gam. Các vị thuốc mang đi rửa sạch rồi cho vào ấm cùng với 750ml nước lọc và đun trên lửa nhỏ trong vòng 30 phút. Chắt lấy phần nước và chi thành 3 phần uống hết trong ngày. Mỗi ngày sắc uống 1 thang.
Một số lưu ý khi chữa viêm xoang bằng Đông y
Dùng thuốc Đông y là một trong những phương pháp điều trị bệnh viêm xoang được nhiều người bệnh tin tưởng lựa chọn. Biện pháp này được đánh giá có độ an toàn cao, hạn chế phát sinh tác dụng không mong muốn và khá tương thích với cơ địa của người Việt.
Tuy nhiên, để đảm bảo đạt được kết quả tốt nhất trong quá trình áp dụng các bài thuốc Đông y, người bệnh cần lưu ý một số vấn đề sau:
- Thực tế nhận thấy, một số bài thuốc Đông y chữa viêm xoang vẫn chưa được kiểm chứng về hiệu quả cũng như mức độ an toàn. Do đó, người bệnh không nên tự ý áp dụng các bài thuốc được lưu truyền trong phạm vi dân gian.
- Để đạt được hiệu quả chữa trị tốt nhất, người bệnh cần tham vấn y khoa trước khi chữa viêm xoang bằng Đông y. Căn cứ vào thể bệnh, nguyên nhân khởi phát, thầy thuốc sẽ hướng dẫn bài thuốc phù hợp với tình trạng bệnh.
- Không giống với thuốc Tây, các bài thuốc Đông y thường có tác dụng chậm và hiệu quả khá hạn chế. Để kiểm soát các triệu chứng bệnh lý, người bệnh cần kiên trì áp dụng trong thời gian dài.
- Viêm xoang có liên quan mật thiết đến yếu tố cơ địa nên rất khó điều trị dứt điểm, bệnh thường tiến triển dai dẳng và rất dễ tái phát khi gặp điều kiện thuận lợi. Do đó, bên cạnh áp dụng các phương pháp điều trị, người bệnh cần kết hợp các biện pháp chăm sóc, cách ly với những dị nguyên để phòng ngừa bệnh tái phát.
- Trong trường hợp bệnh viêm xoang ở mức độ nặng hoặc xuất hiện các biến chứng. Người bệnh cần chủ động thăm khám điều trị bằng Tây y để kiểm soát bệnh. Lúc này các bài thuốc Đông y gần như không mang lại hiệu quả chữa trị.
- Kết hợp với một số biện pháp chăm sóc tại nhà như rửa mũi, rửa tai bằng nước muối sinh lý thường xuyên để hỗ trợ dẫn lưu dịch tiết hô hấp, vệ sinh răng miệng đúng cách, chú ý giữ ấm cơ thể.
- Ngoài ra, cần xây dựng chế độ ăn uống khoa học, điều độ, tăng cường tập luyện thể dục thể thao, nghỉ ngơi hợp lý để cải thiện sức khỏe, nâng cao thể trạng và làm giảm nhẹ các triệu chứng do bệnh lý gây ra.
Các bài thuốc Đông y đặc trị viêm xoang được nhiều người bệnh tin tưởng lựa chọn. Phương pháp này có thể cải thiện các triệu chứng do bệnh lý gây ra, tăng cường công năng ngũ tạng, bổ phế, điều hoà khí huyết. Tuy nhiên, để đạt được kết quả chữa trị tốt nhất cũng như đảm bảo an toàn, người bệnh cần tham vấn chuyên khoa để được hướng dẫn cụ thể.
Có thể bạn quan tâm:
Dương Thị Ngọc
07/02/2023 |
0 Bình luận
Trở thành người đầu tiên bình luận cho bài viết này!