Cập nhật lúc 04:54 - 18/08/2023
Các Bài Thuốc Đông Y Chữa Viêm Khớp Dạng Thấp Theo Y Học Cổ Truyền
Theo dõi Viện y dược dân tộc trên
Bài viết được tư vấn chuyên môn bởi
Dùng các bài thuốc Đông y chữa viêm khớp dạng thấp là phương pháp y học cổ truyền được đánh giá cao về mức độ an toàn và lành tính. Không những vậy, các bài thuốc này còn giúp nâng cao thể trạng, bồi bổ sức khỏe… nếu hợp thuốc và kiên trì sử dụng trong thời gian dài.
Bệnh viêm khớp dạng thấp theo ghi ghép trong Đông y
Theo quan niệm Đông y, bệnh viêm khớp dạng thấp thuộc phạm trù hạc tất phong, lịch tiết phong và chứng tý. Căn nguyên gây bệnh là do tiên thiên bất túc (yếu tố di truyền) hoặc hình thành do thấp nhiệt xâm nhập, khí huyết bất thông cộng với việc vệ khí suy yếu.
Đặc trưng của bệnh là một số biểu hiện như sưng tấy, nóng đỏ, đau nhức, tê bì và gặp khó khăn trong việc vận động. Bên cạnh các triệu chứng tại khớp, người bệnh còn có một vài triệu chứng toàn thân như cơ thể mệt mỏi, da dẻ xanh xao, sốt hoặc phát ban nhẹ…
Khác với Tây y, bệnh viêm khớp dạng thấp theo Đông y được chia làm nhiều thể bệnh bệnh khác nhau dựa vào căn nguyên gây bệnh và các biểu hiện lâm sàng. Sau khi xác định các tính chất của từng thể bệnh mà chuyên gia sẽ kê toa bài thuốc phù hợp nhằm làm giảm triệu chứng đau nhức, tê cứng và hỗ trợ cải thiện chức năng khớp.
Ngoài ra, một ưu điểm nữa của các bài thuốc Đông y chữa viêm khớp dạng thấp chính là sự an toàn, lành tính khi sử dụng các vị thuốc là thảo dược tự nhiên. Những thành phần trong thuốc khi được cơ thể hấp thụ sẽ không gây tác dụng phụ lên các cơ quan khác như gan, thận, dạ dày… Ngược lại còn giúp bồi bổ sức khỏe, ngũ tạng, thúc đẩy tuần hoàn máu, phòng ngừa tái phát bệnh hiệu quả.
Các bài thuốc Đông y chữa viêm khớp dạng thấp hiệu quả
Để áp dụng các bài thuốc Đông y chữa viêm khớp dạng thấp không phải tự nhiên có thể sử dụng được. Trước tiên, người bệnh cần chọn cơ sở Đông y uy tín để được thăm khám, xác định thể bệnh và được kê đơn thuốc với liều dùng thích hợp. Theo đó, tùy từng thể bệnh riêng biệt mà bài thuốc được kê sẽ khác nhau. Dưới đây là tổng hợp một số bài thuốc hiệu quả bạn có thể tham khảo:
1. Bài thuốc trị viêm khớp dạng thấp thể phong thấp hàn tý
Viêm khớp dạng thấp thể phong thấp hàn tý là thể bệnh đặc trưng với triệu chứng đau nhức khớp, sưng viêm, nóng đỏ tại khớp đặc biệt khi thời tiết chuyển lạnh. Khi áp dụng các bài thuốc kết hợp chườm nóng hoặc giữ ấm kỹ triệu chứng sẽ có xu hướng giảm xuống.
Ngoài các triệu chứng tại chỗ người bệnh viêm khớp dạng thấp ở thể này còn gặp phải một số biểu hiện toàn thân như lưỡi rêu trắng, sắc lưỡi tái nhợt và mạch trì khẩn. Để chữa trị thể bệnh này chủ yếu tập trung vào khu phong, tán hàn và trừ thấp thông lạc.
Cách thực hiện
- Bài thuốc 1: Chuẩn bị khương hoạt, độc hoạt, quế chi, tần giao, đương quy, một dược và nhũ hương mỗi loại 9g cùng 15g uy linh tiên. Sắc kỹ các vị thuốc chắt lấy nước uống mỗi ngày một thang.
- Bài thuốc 2: Dựa vào bài thuốc số 1, có thể gia giảm thêm bớt các dược liệu dựa theo biểu hiện lâm sàng. Nếu đau nhức dữ dội đến mức khó có thể tự đi lại nên thêm vỉ thuốc bạch chỉ và phòng phong mỗi thứ 10g; Nếu khớp đau kèm theo sưng đỏ thì thêm 12g tỳ giải và 30g ý dĩ; Nếu khớp đau nhức nhiều do nhiễm hàn sẽ thêm 3g tế tân, phụ tử chế và xuyên ô đầu mỗi vị 9g.
- Bài thuốc 3: Chuẩn bị đầy đủ các dược liệu gồm: khương hoạt, độc hoạt, tần giao và đương quy mỗi vị 12g, hải phong đằng, tang chi và kê huyết đằng mỗi vị 30g, 8 – 12g quế chi, 4 – 8g nhũ hương, 6g mộc hương và 4g cam thảo. Sắc các vị thuốc trên mỗi ngày một thang và chia làm 2 phần uống hết trong ngày.
Lưu ý: Để tăng cường hiệu quả từ bài thuốc này nên kết hợp với liệu pháp chườm nóng và giữ ấm cơ thể để giảm tình trạng co cứng cơ, giảm đau nhức và cải thiện khả năng vận động cho người bệnh.
2. Bài thuốc Đông y chữa viêm khớp dạng thấp thể phong thấp nhiệt tý
Phong thấp nhiệt tý là được xem là thể bệnh phổ biến nhất trong tất cả các thể bệnh viêm khớp dạng thấp. Bệnh có biểu hiện đặc trưng là tình trạng sưng đau, nóng đỏ tại khớp, đau nhức nhiều, khi chườm lạnh sẽ giảm đau nhiều kèm theo sốt, mệt mỏi, lưỡi đỏ tính tình cáu gắt, sợ gió, mạch huyền hoạt sác… Để chủ trị bài thuốc này cần tập trung vào khu phong, trừ thấp, thanh nhiệt thông lạc.
Cách thực hiện:
- Bài thuốc 1: Chuẩn bị các vị thuốc gồm tang chi và nhẫn đông đằng mỗi bị 20g, 12g hải đồng bì, 10g tri mẫu, 6g quế chi, 15g bạch thược và 9g phòng phong. Sắc kỹ các vị thuốc mỗi ngày một thang và chia làm nhiều phần bằng nhau uống hết trong ngày.
- Bài thuốc 2: Với các biểu hiện khác nhau có thể thêm vào một số vị thuốc vào bài thuốc số 1. Trong đó nếu có triệu chứng đau nhức khớp nhiều về đêm, bị sưng đỏ quá mức thêm vào bột linh dương 0.6g, sinh địa và xích thuộc mỗi vị 15g. Nếu có biểu hiện lưỡi đỏ, miệng khát và ít rên có thể thêm 30g sinh thạch cao (sắc trước lấy nước) và 10g huyền sâm.
- Bài thuốc 3: Chuẩn bị 9g tri mẫu, 6g ngạnh mễ, 30g thạch cao và 5 – 9g quế chi. Sắc mỗi ngày một thang lấy nước thuốc uống hằng ngày. Trường hợp kèm theo táo bón cho thêm hoàng cầm và chi tử mỗi vị 8g; trường hợp thấp nhiệt hạ chú thêm thương truật và hoàng bá, nếu tân dịch bị hao tổn thêm huyền sâm và sinh địa.
Lưu ý: Khi điều trị viêm khớp dạng thấp thể phong thấp nhiệt tý bằng các bài thuốc trên, cần kết hợp nghỉ ngơi, hạn chế vận động, uống nhiều nước và ăn nhiều rau xanh để giảm nóng trong người.
3. Bài thuốc chữa viêm khớp dạng thấp thể can thận âm huyết hư
Viêm khớp dạng thấp thể can thận âm huyết hư là thể bệnh mạn tính xảy ra do bệnh tiến triển lâu ngày, ổ khớp bị viêm nhiễm và tổn thương nặng nề, gây khó khăn khi cử động, cứng khớp, thậm chí biến dạng khớp. Biểu hiện đặc trưng của thể bệnh này là đau nhức, xuất hiện các nốt sần dưới da, đau mỏi lưng gối, yếu cơ, mạch tế sác, lưỡi nhợt nhạt ít rêu, hoa mắt chóng mặt…
Để chữa trị viêm khớp dạng thấp ở thể bệnh này cần sử dụng bài thuốc có tác dụng tập trung vào ích khí dưỡng huyết và tư bổ can thận.
Cách thực hiện
- Bài thuốc 1: Chuẩn bị các vị thuốc gồm: đương quy, tần giao, bạch linh, thục địa, tang ký sinh và bạch thược mỗi vị 12g, xuyên khung và đỗ trọng mỗi vị 10g, độc hoạt và phòng phong mỗi vị 9g, tế tân và nhục quế mỗi vỉ 3g, 15g đảng sâm và 6g cam thảo. Sắc uống mỗi ngày một thang để đạt hiệu quả tốt nhất.
- Bài thuốc 2: Dựa vào bài thuốc số 1 có thể gia giảm thêm bớt vị thuốc tùy theo biểu hiện triệu chứng. Nếu kèm theo táo bón, miệng khô do âm hư nội nhiệt nên cho thêm các vị thuốc như tri mẫu, nhục quế, sinh địa, tế tân và hà thủ ô. Trường hợp chân tays đau nhức, co cứng có thể thêm địa lông và toàn yết mỗi vị 6g.
4. Bài thuốc Đông y chữa viêm khớp dạng thấp thể hành tý
Bệnh viêm khớp dạng thấp ở thể này được hình thành do sự xâm nhập của của các yếu tố phong, hàn và thấp, trong đó phong là tác nhân chính. Bệnh thường bùng phát gây đau nhức nhiều mỗi khi trời lạnh, đau nhức âm ỉ kéo dài, tuy tiến triển chậm nhưng rất dai dẳng. Đối với thể bệnh hành tý cần sử dụng bài thuốc chủ trị trừ thấp, khu phong, tán hàn.
Cách thực hiện
- Chuẩn bị đầy đủ các vị thuốc gồm phòng phong, tần giao và khương hoạt mỗi vị 12g, hạnh nhân và bạch linh mỗi vị 10g, 20g cát căn, 16g đương quy, 8g quế chi và 4g cam thảo cùng 3 – 5 lát sinh khương,
- Sắc mỗi ngày một thang với đầy đủ các vị thuốc trên. Sắc kỹ lấy nước thuốc chia làm 2 lần uống hết trong ngày.
- Lưu ý mỗi lần dùng thuốc cần cách xa bữa ăn để phát huy tác dụng tốt nhất.
5. Bài thuốc trị viêm khớp dạng thấp thể thận dương hư suy
Thể bệnh này đặc trưng với một số triệu chứng như đau nhức khớp nhất là khi trời lạnh, khớp sưng to, căng cứng, chân tay lạnh, đau nhức mỏi gối và đột nhiên sợ lạnh. Ngoài các triệu chứng tại chỗ, thể thận dương hư suy còn khiến người bệnh đi tiểu nhiều lần, tiểu trong, sắc lưỡi nhợt bệu, có rêu trắng và mạch trì ngược.
Cách thực hiện
- Bài thuốc 1: Chuẩn bị sơn thù, phụ tử chế vá quế chi mỗi vị 9g, phục linh, cẩu tích, ba kích thiên và ngưu tất mỗi vị 12g, tiên linh tỳ, uy linh tiên và bạch truật mỗi vị 15g. Rửa sạch rồi đem sắc kỹ mỗi ngày một thang lấy nước uống.
- Bài thuốc 2: Có thể thêm một số vị thuốc khác gồm: nếu khớp có dấu hiệu bị dị dạng, căng cứng có thể thêm địa long, xuyên sơn giáp mỗi thứ 9g cùng 6g bạch giới tử; Nếu khớp đau nhức nhiều có thể thêm 5g toàn yết, hồng hoa, xuyên ô (sắc trước) và tô mộc mỗi vị 9g; Nếu khớp sưng to đau nhức, mệt mỏi nhiều thì thêm hoàng kỳ và ý dĩ nhân mỗi vị 30g.
6. Bài thuốc chữa viêm khớp dạng thấp thể hàn tý
Thể bệnh viêm khớp dạng thấp hàn tý là thể bệnh có yếu tố hàn khí mạnh hơn phong và thấp. Biểu hiện đặc trưng ở thể này là gây đau nhức khớp âm ỉ, cơ thể mệt mỏi, da dẻ xanh xao, tay chân lạnh và ăn uống kém. Để điều trị bệnh ở thể này nên sử dụng bài thuốc Ngũ tích tán nhằm tiêu tích, tán hàn, giải biểu và ôn trung.
Cách thực hiện
- Chuẩn bị các dược liệu gồm cát cánh, bạch chỉ, xuyên khung và thương truật mỗi vị 12g, chỉ xác, quế chi và hậu phác mỗi vị 8g, can khương, ma hoàng, bán hạ chế và chích cam thảo mỗi vị 4g, đương quy và xích thược mỗi vị 16g cùng 10g phục linh.
- Cho hết các vị thuốc trên vào ấm sắc lấy nước thuốc chia làm 2 phần uống hết trong ngày. Mỗi ngày tối đa sắc uống một thang.
7. Bài thuốc chữa viêm khớp dạng thấp thể phong hàn thấp tý thêm huyết hư
Viêm khớp dạng thấp thể phong hàn thấp tý tiến triển dai dẳng, kéo dài lâu ngày khiến khí huyết bất thông dẫn đến hư tổn được gọi là thể phong hàn thấp tý thêm huyết hư. Đặc trưng triệu chứng ở thể bệnh này là các triệu chứng tại chỗ như đau nhức, cứng khớp, sưng đỏ, kèm theo tình trạng chóng mặt, ăn uống kém, sụt cân nhanh, mệt mỏi, gầy yếu…
Để chữa trị thể bệnh này cần sử dụng bài thuốc Độc hoạt ký sinh thang nhằm trừ thấp, khu phong tán hàn, thông kinh hoạt lạc và ích can thận.
Cách thực hiện
- Chuẩn bị các vị thuốc sau: đảng sâm, bạch thược, đương quy và thục địa mỗi vị 16g, ngưu tất, tần giao, xuyên khung và phục linh mỗi vị 10g, độc hoạt, đỗ trọng và phòng phong mỗi vị 12g, 12 – 16g tang ký sinh, 8g tế tân.
- Sắc mỗi ngày một thang, lấy nước thuốc chia làm 2 phần uống hết trong ngày.
8. Bài thuốc chữa trị viêm khớp dạng thấp thể phong hàn thấp tý kiêm khí huyết đều hư
Đây là tình trạng viêm khớp dạng thấp tiến triển dai dẳng trong nhiều năm, không chỉ gây tổn thương khớp mà còn kèm theo các triệu chứng của khí huyết bất thông, hư tổn dẫn đến suy nhược cơ thể, ăn uống kém, mệt mỏi, tinh thần uể oải, hoa mắt chóng mặt…
Để điều trị thể bệnh này cần sử dụng bài thuốc Tam tý thang nhằm bồi bổ khí huyết, bồi bổ can thận và bài trừ yếu tố phong thấp.
Cách thực hiện
- Chuẩn bị các vị thuốc gồm bạch linh, xuyên khung và ngưu tất mỗi vị 10g, sinh địa, tục đoạn, độc hoạt, phòng phong và tần giao mỗi vị 12g, đương quy, bạch thược và đảng sâm mỗi vị 16g, 5g cam thảo, 12 – 16g hoàng kỳ, 6g quế chi và 3 – 5 lát sinh khương.
- Sắc uống mỗi ngày một thang, chia nước sắc làm 2 phần uống hết trong ngày.
9. Một số bài thuốc Đông y chữa viêm khớp dạng thấp ở các thể khác
Trong Đông y còn rất nhiều thể bệnh viêm khớp dạng thấp khác, tùy theo biểu hiện triệu chứng của từng thể mà sử dụng bài thuốc khác nhau:
- Bài thuốc số 1: Có tác dụng giải biểu, đả thông linh lạc, thanh lý nhiệt dùng cho những người bị viêm khớp dạng thấp đã giảm sưng, rêu lưỡi đổi sang màu vàng. Chuẩn bị quế chi, phụ tử và tri mẫu mỗi vị 8g, phòng phong và sinh khương mỗi vị 10g, cam thảo và ma hoàng mỗi vị 4g, 6g thược dược và 12g bạch truật. Sắc lấy nước thuốc chia làm 2 phần uống hết trong ngày.
- Bài thuốc số 2: Để phòng ngừa bệnh tái phát, chuẩn bị quy đầu, bạch thược, hà thủ ô và bạch linh mỗi vị 12g, 16 – 20g thục địa, 4g quế tâm, 16g thổ phục linh, 12 – 16g đỗ trọng, 8g xuyên khung, 8g phụ tử, 6g cam thảo cùng phòng phong, tần giao và độc hoạt mỗi vị 8 – 12g. Sắc lấy nước uống mỗi ngày một thang.
- Bài thuốc số 3: Chuẩn bị cát căn, thăng ma, thương truật, khổ sâm và nhân sâm mỗi vị 6g, khương hoạt, chích cam thảo và nhân trần mỗi vị 15g, trạch tả, hoàng cầm, tri mẫu, trư linh, đương quy, phòng phong mỗi vị 9g cùng 4.5g bạch truật. Đem tán dược liệu thành bột, sử dụng này 30g hòa vào nước uống.
- Bài thuốc số 4: Chuẩn bị quế chi, đương quy, đại đậu và hoàng quyên mỗi vị 100g, nhân sâm và a giao mỗi vị 70g, mạch môn, phòng phong, hạnh nhân, bạch thược, xuyên khung và bạch truật mỗi vị 60g, sài hồ, phục linh và cát cánh mỗi vị 50g, 300g sơn dược, 20g bạch liễm, 30g can khương, 280g cam thảo, 120g can địa hoàng và 100 quả đại táo. Tán nhuyễn mịn các dược liệu, trộn với mật ong viên thành hoàn. Mỗi lần sử dụng 9g uống với nước ấm hoặc rượu, tối đa dùng 2 lần/ ngày.
- Bài thuốc 5: Chuẩn bị ô dược, tô ngạnh, đào nhân, hồng hoa, đương quy, ngưu tất, thương truật, quế quy, tần giao, địa lông, nhũ hương, một dược, hương phụ và mộc qua mỗi vị 10g, 30g ý dĩ và 18g xuyên khung. Sắc lấy nước thuốc uống, mỗi ngày tối đa dùng 1 thang.
Những điều cần biết khi chữa viêm khớp dạng thấp theo Đông y
Chữa viêm khớp dạng thấp theo Đông y sở hữu nhiều ưu điểm nhưng song song đó cũng tồn tại không ít nhược điểm. Tốt nhất người bệnh cần hiểu rõ về các vấn đề liên quan để quá trình áp dụng diễn ra suôn sẻ:
- Chỉ những người mắc bệnh viêm khớp dạng thấp và phát hiện ngay từ sớm thì sử dụng các bài thuốc Đông y mới có hiệu quả. Ngược lại ở giai đoạn bệnh phát triển mạnh hay đang trong giai đoạn cấp nên sử dụng các loại thuốc kháng viêm giảm đau xương khớp để kiểm soát bệnh.
- Đông y là biện pháp chữa trị lâu dài, phát huy tác dụng chậm nên người bệnh cần kiên trì thực hiện theo liệu trình thích hợp.
- Mặc dù điều trị viêm khớp dạng thấp theo Đông y là phương pháp phù hợp với nhiều đối tượng (kể cả người cao tuổi và người mắc các bệnh lý về máu, gan thận) nhưng người bệnh vẫn nên thăm khám để được tư vấn kỹ hơn trước khi áp dụng, không nên tự ý áp dụng bằng các bài thuốc chưa được kiểm chứng để tránh gây tác dụng phụ có hại cho sức khỏe.
- Trong quá trình sử dụng thuốc cần chú ý quan sát phản ứng của cơ thể, nếu xuất hiện tình trạng đau bụng, tiêu chảy, dị ứng sau khi uống thuốc cần ngưng lại và đến bệnh viện để được thăm khám xử lý kịp thời.
- Hiện nay có rất nhiều cơ sở bán thuốc Đông y chữa bệnh không uy tín, người bệnh cần chú ý tìm đến những nơi uy tín. Vì sử dụng thuốc kém chất lượng, dùng sai thuốc là nguyên nhân làm suy giảm sức khỏe.
Trên đây là một số bài thuốc Đông y chữa viêm khớp dạng thấp hiệu quả đang được nhiều người áp dụng. Có thể kết hợp với các liệu pháp y học cổ truyền khác như châm cứu, bấm huyệt và điều chỉnh thói quen sinh hoạt, chế độ dinh dưỡng sao cho phù hợp. Đồng thời, đảm bảo tuân thủ theo đúng hướng dẫn của chuyên gia để đem lại hiệu quả như mong đợi.
Có thể bạn quan tâm
TIN BÀI NÊN ĐỌC
Mới đây, đoàn nghiên cứu thuộc Viện Nghiên cứu và Phát triển Y dược cổ truyền dân tộc đã phát hiện và nghiên cứu thành công bộ đôi cây thuốc có khả năng hỗ trợ điều trị hiệu quả các bệnh xương khớp, cải thiện tình trạng đau nhức. Kết quả nghiên cứu khiến nhiều chuyên gia xương khớp không khỏi bất ngờ. Xem thêm...
Trở thành người đầu tiên bình luận cho bài viết này!