Tại Sao Ăn Nhiều Chất Xơ Vẫn Bị Táo Bón? [Điều Cần Biết]

Bài viết được tư vấn chuyên môn bởi

Bác sĩ Bác sĩ Nguyễn Thị Tuyết Lan

Viện Y Dược Cổ Truyền Dân Tộc – Tradimec

Đặt lịch hẹnXem hồ sơ

Đặt lịch hẹn

×

Bác sĩ Bác sĩ Nguyễn Thị Tuyết Lan

Viện Y Dược Cổ Truyền Dân Tộc – Tradimec

Đặt lịch

Tại sao ăn nhiều chất xơ vẫn bị táo bón? là vấn đề được nhiều người bệnh quan tâm. Tình trạng này có thể liên quan đến chế độ sinh hoạt, cơ thể mất nước hoặc dấu hiệu của nhiều bệnh lý tiềm ẩn như bệnh trĩ, viêm đại tràng co thắt, tiểu đường,… cần được can thiệp điều trị sớm.

Ăn nhiều chất xơ vẫn bị táo bón do đâu?

Theo các chuyên gia dinh dưỡng, việc bổ sung các thực phẩm giàu chất xơ vào chế độ ăn hàng ngày có thể hỗ trợ điều trị và phòng ngừa chứng táo bón hiệu quả. Tuy nhiên, việc dung nạp quá nhiều chất xơ có thể gây ra tình trạng đầy hơi, khó tiêu, táo bón, chướng bụng.

Mặc dù không thường phổ biến nhưng việc ăn nhiều chất xơ vẫn bị táo bón có thể liên quan đến một số nguyên nhân sau:

1. Quá nhiều chất xơ trong chế độ ăn

Chất xơ là thành phần thực vật và carbohydrate khó tiêu hóa. Việc ăn ít chất xơ là nguyên nhân phổ biến gây ra tình trạng táo bón cũng như một số chứng rối loạn tiêu hóa khác. Theo ước tính, khoảng 5% người trưởng thành tiêu thụ đủ lượng chất xơ được khuyến cáo mỗi ngày.

Lượng chất xơ phù hợp phục thuộc vào giới tính, độ tuổi cũng như tình trạng sức khỏe của mỗi người. Theo các chuyên gia, lượng chất xơ khuyến khích mỗi ngày, bao gồm:

• Nữ giới trưởng thành: 25g
• Nam giới trưởng thành: 38g
• Nam và nữ giới sau 50 tuổi: 21g cho nữ giới và 30g cho nam giới.

Rau xanh và chất xơ được biết đến là nguồn dinh dưỡng mang lại nhiều lợi ích cho sức khỏe, giúp hệ thống tiêu hóa khỏe mạnh. Bên cạnh đó, chất xơ cũng có thể làm giảm nguy cơ huyết áp cao, giảm nguy cơ bệnh tim, béo phì, tiểu đường. Tuy nhiên, một số người ăn nhiều thực phẩm giàu chất xơ vẫn bị táo bón, nhất là người có chế độ ăn thuần chay.

Một số nghiên cứu nhận thấy, việc tiêu thụ quá 70g chất xơ mỗi ngày có thể gây đầy hơi, chướng bụng và táo bón. Một số người có thể bị táo bón khi tiêu thụ chất xơ nhiều hơn 40g/ ngày.

Những loại thực phẩm giàu chất xơ như các loại rau, đậu lăng, ngũ cốc, bánh sandwich, bột yến mạch, trái cây và những loại hạt dinh dưỡng khác. Có thể nhận thấy, ăn quá nhiều thực phẩm giàu chất xơ có thể phản tác dụng và gây táo bón mãn tính.

Một số tác dụng phụ khi ăn quá nhiều chất xơ, bao gồm:

• Cảm giác quá no
• Đầy hơi
• Chướng khí
• Co thắt dạ dày
• Mất nước
• Tăng/ giảm cân
• Hấp thu kém một số chất dinh dưỡng khác
• Buồn nôn
• Tắc ruột (ít khi xảy ra)

Do đó, bạn nên tiêu thụ các loại rau xanh chứa lượng chất xơ theo khuyến cáo mỗi ngày để đảm bảo hoạt động tiêu hóa, phòng ngừa tình trạng táo bón.

2. Mất nước

Các biểu hiện táo bón mặc dù ăn nhiều chất xơ có thể xảy ra do cơ thể mất nước. Phân được hình thành ở ruột kết sau bữa ăn, kế đến được phân hủy ở ruột ngon và đi ra khỏi cơ thể thông qua trực tràng, hậu môn.

Nước có tác dụng làm mềm phân. Vì vậy, ở những người ít uống nước, lượng nước ở ruột kết có thể bị suy giảm. Từ đó khiến phân khô cứng và gây ra tình trạng táo bón mãn tính. Điều này cũng được xem là biểu hiện của việc có quá nhiều nước thoát ra khỏi ruột, làm phân khô cứng và gặp khó khăn khi đào thải ra ngoài.

Chính vì vậy, bạn cần đảm bảo uống đủ từ 2 – 2.5 lít nước/ ngày, nhất là đối với người tập thể dục, vận động nhiều hoặc sống ở nơi có khí hậu nóng bức, khô.

3. Nhịn đại tiện

Thói quen nhịn đại tiện được xem là nguyên nhân dẫn đến tình trạng táo bón ngay khi bổ sung chất xơ cần thiết mỗi ngày. Ngoài ra, thói quen này còn làm tăng nguy cơ mắc các bệnh lý ở trực tràng, hậu môn khác như nứt kẽ hậu môn, bệnh trĩ, rò hậu môn,…

Bên cạnh đó, nhịn đại tiện trong thời gian dài còn làm tăng áp lực lên các tĩnh mạch trực tràng, hậu môn và gây ra nhiều rủi ro. Do đó, bạn cần đi ngoài ngay khi có nhu cầu để phòng ngừa táo bón hiệu quả.

4. Thay đổi thói quen sống

Ở những người bổ sung đủ chất xơ nhưng vẫn bị táo bón. Nguyên nhân có thể do thay đổi thói quen sống hàng ngày như:

• Đi du lịch
• Mang thai
• Thay đổi loại thuốc đang dùng
• Thay đổi chế độ ăn uống
• Thay đổi số lượng, chất lượng món ăn

5. Căng thẳng, áp lực kéo dài

Căng quá quá mức không được xem là nguyên nhân trực tiếp gây ra tình trạng táo bón nhưng có thể tác động xấu đến chức năng tiêu hóa cũng như sức khỏe tổng thể.

Theo các chuyên gia, khi căng thẳng, áp lực, cơ thể sẽ ưu tiên những hoạt động quan trọng như thần kinh, tuần hoàn và nội tiết. Điều này có thể khiến hệ thống tiêu hóa có xu hướng hoạt động không bình thường. Từ đó gây ra tình trạng chướng bụng, đầy hơi, khó tiêu, táo bón kéo dài,…

Bên cạnh đó, tình trạng này kéo dài còn tăng cường hoạt động ở hệ thần kinh, tạo điều kiện cho hại khuẩn phát triển, gây rối loạn tiêu hóa và khiến các triệu chứng táo bón tiến triển nặng nề hơn.

6. Tác dụng phụ của một số loại thuốc

Việc sử dụng một số loại thuốc như thuốc giảm đau, thuốc giảm đau gây nghiện có thể làm tăng nguy cơ bị táo bón mặc dù bổ sung đủ chất xơ. Dưới đây là một số loại thuốc, viên uống bổ sung có thể gây ra chứng táo bón:

• Thuốc chống co thắt, thuốc chống cholinergic
• Thuốc kháng axit có chứa nhôm và canxi
• Thuốc chống co giật
• Thuốc lợi tiểu
• Thuốc chẹn kênh canxi
• Chất bổ sung sắt
• Thuốc điều trị Parkinson
• Thuốc giảm đau gây mê
• Một số thuốc điều trị bệnh trầm cảm

Ngoài ra, một số loại vitamin cũng có thể gây ra tình trạng táo bón. Vitamin nói chung không gây táo bón nhưng một số thành phần trong các loại vitamin tổng hợp như sắt, canxi có thể dẫn đến tình trạng này.

7. Lạm dụng thuốc nhuận tràng

Nhiều người ăn nhiều chất xơ nhưng vẫn gặp phải tình trạng táo bón có thể là do lạm dụng thuốc nhuận tràng. Theo đó, các loại thuốc nhuận tràng hoạt động theo cơ chế kích thích nhu động ruột, làm mềm phân và giúp việc đi ngoài diễn ra dễ dàng hơn.

Theo các chuyên gia, thuốc nhuận tràng trị táo bón chỉ nên dùng trong thời gian ngắn với liều lượng thích hợp. Việc lạm dụng thuốc có thể dẫn đến phụ thuộc, lúc này cơ thể không thể tạo ra nhu động ruột như bình thường mà không cần dùng đến thuốc.

Do đó, tránh tình trạng sử dụng thuốc nhuận tràng lâu hơn so với thời gian quy định. Ngoài ra, bạn cần tham khảo ý kiến bác sĩ chuyên khoa để được tư vấn và hướng dẫn loại thuốc phù hợp với tình trạng bệnh lý.

8. Bổ sung nhiều sữa và các chế phẩm từ sữa

Uống quá nhiều sữa hoặc dùng các chế phẩm từ sữa, chất béo có thể gây ra tình trạng táo bón ở một số người. Nguyên nhân là do chất béo, protein trong sữa làm chậm quá trình hoạt động ở hệ tiêu hóa, từ đó dẫn đến tình trạng khó tiêu, táo bón.

Ở những người bị táo bón nên hạn chế dùng sữa, các chế phẩm từ sữa và chất béo tiêu thụ mỗi ngày. Nếu dùng thịt đỏ, trứng, phô mai, bạn nên kết hợp với các loại thực phẩm giàu chất xơ như rau xanh, trái cây để ngăn ngừa tình trạng táo bón.

9. Hội chứng ruột kích thích

Hội chứng ruột kích thích là tình trạng mãn tính, khởi phát khi những hoạt động ruột bị rối loạn. Theo đó, người bị hội chứng ruột kích thích thường gặp phải tình trạng nhu động ruột nhanh hoặc chậm bất thường. Từ đó dẫn đến đầy bụng, khó tiêu, táo bón và tiêu chảy xen kẽ.

Hiện tại vẫn chưa có phương pháp điều trị dứt điểm hội chứng ruột kích thích. Tuy nhiên, các triệu chứng của hội chứng có thể được cải thiện thông qua xây dựng chế độ ăn uống khoa học, sinh hoạt điều độ.

10. Suy giáp

Tuyến giáp hoạt động kém (suy giáp) có thể ảnh hưởng đến quá trình trao đổi chất của cơ thể, trong đó có đường ruột. Chính vì vậy, người bị suy giáp có thể bị táo bón mặc dù bổ sung đầy chủ chất xơ.

Tuy nhiên, không phải các trường hợp cung cấp đủ chất xơ cho cơ thể vẫn bị táo bón đều do tuyến giáp hoạt động kém. Để xác định nguyên nhân cụ thể, bạn cần đến gặp bác sĩ chuyên khoa khi nhận thấy các biểu hiện sau:

• Da khô
• Cơ thể mệt mỏi
• Táo bón
• Tăng sự nhạy cảm với lạnh
• Phiền muộn
• Gặp các vấn đề về trí nhớ
• Tăng cân
• Nhịp tim chậm

Suy giáp có thể liên quan đến nhiều bệnh lý nguy hiểm và cần được can thiệp y tế sớm. Do đó, bệnh nhân cần nhanh chóng đến bệnh viện để được chẩn đoán phù hợp.

11. Bệnh tiểu đường và một số bệnh thần kinh

Bệnh tiểu đường và một số bệnh lý ảnh hưởng đến hệ thống thần kinh có thể ảnh hưởng đến quá trình tiêu hoá thức ăn. Điều này có thể gây ra tình trạng táo bón ngay khi ăn đủ chất xơ.

Theo một số nghiên cứu, ăn nhiều chất xơ vẫn bị táo bón có thể là biểu hiện của bệnh tiểu đường nghiêm trọng. Chính vì vậy, những trường hợp bị táo bón kéo dài nên kiểm tra lượng đường trong máu để tránh phát sinh rủi ro, biến chứng.

Ngoài ra, một số vấn đề về thần kinh như bệnh đa xơ cứng hay Parkinson cũng có thể gây ra tình trạng táo bón khi cung cấp đủ chất xơ cho cơ thể. Do đó, trường hợp bị táo bón thường xuyên nên chủ động đến bệnh viện để được chẩn đoán và điều trị phù hợp.

Ăn nhiều chất xơ vẫn bị táo bón phải làm sao?

Chế độ ăn ít xơ, uống ít nước, không thường xuyên vận động được xem là nguyên nhân phổ biến gây ra tình trạng táo bón. Việc bổ sung chất xơ, tăng cường vận động là cách tốt nhất để cải thiện và phòng ngừa táo bón. Tuy nhiên, đối với người cung cấp đủ chất xơ nhưng vẫn bị táo bón, bạn có thể tham khảo một số biện pháp như sau:

1. Uống nhiều nước và chất lỏng

Các chất xơ cùng các chất dinh dưỡng không thể hoạt động chống táo bón nếu có thể mất nước hoặc những chất lỏng cần thiết. Tuy nhiên, đối với người ăn nhiều chất xơ, ăn nhiều rau vẫn bị táo bón nên uống nhiều nước để giúp tăng nhu động ruột.

Bên cạnh đó, tình trạng táo bón có thể liên quan đến tình trạng mất nước trong ruột kết. Khi cơ thể không được bổ sung đủ nước sẽ dẫn đến hiện tượng kéo nước ra khỏi hệ thống tiêu hoá nhằm phục vụ cho các hoạt động khác. Điều này có thể khiến ruột mất nước, phân khó đào thải ra ngoài hơn.

Về nguyên tắc chung, để hệ thống tiêu hoá khoẻ mạnh và hoạt động tốt, người bị táo bón nên uống từ 2 – 2.5 lít nước mỗi ngày. Những chất lỏng này bao gồm nước lọc, trà thảo mộc, nước hầm rau củ giúp cải thiện tình trạng táo bón đáng kể.

2. Tăng cường Omega 3

Nếu tình trạng táo bón vẫn không thuyên giảm sau khi bổ sung nhiều chất xơ, uống nhiều nước, bạn có thể tham khảo việc bổ sung Omega 3 vào chế độ dinh dưỡng. Theo các chuyên gia, dầu Omega 3 có tác dụng bôi trơn đường ruột, từ đó giúp phân đào thải ra ngoài dễ dàng hơn, từ đó khắc phục tình trạng táo bón nhanh chóng.

Nguồn Omega 3 dồi dào được khuyến khích bổ sung vào chế độ ăn cho người bị táo bón bao gồm cá bơn, cá hồi, cá ngừ, cá mòi, hạt lanh, cá trích, đậu nành, hạt óc chó, hạt bí ngô,…

3. Đại tiện đúng cách

Việc thay đổi thói quen đại tiện có thể hỗ trợ điều trị và phòng ngừa tình trạng táo bón hiệu quả, đồng thời cải thiện hoạt động nhu động ruột. Áp dụng chế độ ăn uống đều đặn có thể giúp quá trình tiêu hoá thức ăn diễn ra tốt hơn, kích thích nhu động ruột và dễ dàng hơn khi đại tiện.

Theo đó, người bị táo bón nên dành từ 15 – 30 phút mỗi ngày sau bữa sáng để tạo thói quen đi ngoài. Tránh căng thẳng, áp lực khi đại tiện. Bên cạnh đó, tránh tình trạng nhịn đại tiện vì có thể khiến tình trạng táo bón tiến triển nặng nề hơn.

4. Tìm gặp bác sĩ chuyên môn

Sau khi áp dụng các biện pháp trên nhưng không cải thiện tình trạng táo bón. Lúc này người bệnh nên tìm gặp bác sĩ chuyên môn để được chẩn đoán và điều trị phù hợp. Trong một số trường hợp, ăn nhiều chất xơ nhưng vẫn bị táo bón có thể liên quan đến nguyên nhân bệnh lý cần được can thiệp y tế sớm để phòng ngừa biến chứng nặng nề.

Bên cạnh đó, cần đến gặp bác sĩ ngay khi nhận thấy các biểu hiện nghiêm trọng như:

• Triệu chứng táo bón xuất hiện đột ngột, không rõ nguyên nhân
• Các biểu hiện táo bón tiến triển nghiêm trọng
• Các biện pháp chăm sóc tại nhà không đáp ứng
• Chướng bụng, đầy hơi
• Đau ở lưng dưới hoặc bụng dưới
• Nôn mửa
• Sốt
• Sụt cân bất thường

Ăn nhiều chất xơ vẫn bị táo bón có thể liên quan đến nhiều vấn đề sức khỏe tiềm ẩn cần được thăm khám sớm và điều trị đúng cách. Do đó, người bệnh cần chủ động đến gặp bác sĩ chuyên môn để được chẩn đoán và áp dụng biện pháp khắc phục phù hợp.

Có thể bạn quan tâm:

• 12 Cách Chữa Táo Bón Tại Nhà cấp tốc từ mẹo hay dân gian
• 9 Thực Phẩm Gây Táo Bón nên tránh xa để ngăn ngừa bệnh
• Top 7 Loại Thực Phẩm Chức Năng Trị Táo Bón được sử dụng
• Men Vi Sinh Trị Táo Bón có hiệu quả không? Lưu ý khi dùng